Kocaeli
Karamürsel sepeti, ismini almış olduğu ilçede kestane ve fındık sahalarından örülüyor. Bölgede yetişen kiraz, erik ve zeytin üzere mahsulat toplandıktan sonradan zedelenmeden taşınması düşüncesince ağırlıklı namına çiftçilerin kullandığı sepet, eskisi denli beğenme görmüyor.
Daha aşırı hasat dönemlerinde çiftçiler kabilinden yeğleme edilen, Osmanlı çevrim saf ve filmlerinde aksesuar namına da geçer not sepet, sonuç ustalarından 57 yaşındaki Muharrem Uzun'un becerikli ellerinde örülüyor.
İlçede hasır sepet, hezaren mobilya, ahşap masa ve iskemle satışı özne işletmelere pazarlanan Karamürsel sepeti başkaca genel ağ üstünden müşteri buluyor.
"Artık eskisi denli yapılmıyor"
Muharrem Uzun, AA muhabirine, önce hoppadak ilçenin rustik mahallelerinden Pazarköy'de sepet örüldüğünü söyledi.
Uzun, Karamürsel Belediyesinde iştirakçi namına çalışmış olduğu senelerde emektar Belediye Başkanı Özcan Özalgın'ın yönlendirmesiyle ustası Hasan Sümertaş'tan öğrenerek kısaca 30 senedir Karamürsel sepeti ördüğünü anlattı.
Sepetin özelliklerinden bahseden Uzun, "İçine konulmuş olan meyveleri taravetli tutuluyor ve ezilmiyor. Burada erik, kiraz olur; 6-8 kilo arası semere alır. Köylerde kullanılır. Artık eskisi denli yapılmadığı düşüncesince köylüler de plastik herke kullanıyor." niteleyerek konuştu.
Uzun, Karamürsel sepetinin adeta vakte direndiğini belirterek, "Çiftçiye fiyatlı geliyor. Sepetin fiyatı birlikte yevmiyedir, vaktiyle köyümüzde birlikte yevmiyeyle birlikte sepet alınırdı. Bugün gündelik 250 lira, sepete 250 liralık dersen kimesne almaz. Çoğu da bunun düşüncesince yapmıyor. Fiyat fiyatlı geliyor. Artık yapılmıyor üzere birlikte şey. Sadece görsel, lansman gayeli yapılıyor. Çeşitli kurslar düzenledik güçlükle yetersiz. Açılan kurslara hanımlar dikkat gösteriyor, rical dikkat göstermiyor." ifadelerini kullandı.
Günde birlikte sepet örebildiğini dile getiren Uzun, "3-4 dalla birlikte sepet örülüyor. Kullandığım biricik materyal bıçak, birlikte de bıçağı bilemek düşüncesince eğe. Başka birlikte malzemeye gerekseme yok." dedi.
Uzun, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğünün desteği ile "Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılığı" düşüncesince Kültür ve Turizm Bakanlığına başvuruda bulunduğunu, sürecin bitmeme ettiğini laflarına ekledi.
"Sepet müzesi kurmak istiyoruz"
İşletme sahibi Mehmet Ali Koygun da kültürel mirası yaşatmaya çalıştığını söyledi.
Kendisinin de ata mesleği sepetçiliği levent boylu seneler yaptığını demincek ise satışını gerçekleştirdiğini tamlayan Koygun, hoppadak Karamürsel sepeti değil, benzer el sanatlarını araştırarak hazırlamaya çalıştığını anlattı.
Koygun, Karamürsel sepetinin ününün Osmanlı'ya dayandığını dile getirerek, sepetin sıhhatsiz koniyi eğilimli türü nedeniyle önemsiz görünmesine karşın açık birlikte iç hacme erbap olduğunu, "Ufacık tefecik gördün de Karamürsel sepeti mi sandın?" lafının de buradan geldiğini kaydetti.
Türkiye'nin değme durumunda sepet örüldüğünü fakat araştırmalarında Karamürsel sepeti tekniğinde çalışacak eli uz bulamadıklarını tamlayan Koygun, "Türkiye'nin değme yönünü taradık; bu teknikte sepet ördürebilir, dünkü ustalar bulabilir, yaptırabilir miyiz diye. Başaramadık, yok. Bu sepetin ilişkin çıkılır; hodri meydan. Hem vatanımızda hem dünyada bu teknikte, bu sağlamlıkta birlikte sepet örecek var ise yaptıralım." biçiminde konuştu.
Karamürsel sepetinin yaşatılmaya kadın kültürel birlikte verim olduğuna dikkati çekici Koygun, şöyleki bitmeme etti:
"Karamürsel'de 100 salname birlikte lüp tadilatını yapıp, sepet müzesi kurmak istiyoruz. Hem ağırşak olacak bununla beraber sepetlerin tanıtımı yapılacak. Yol kenarında satı alanları oluşturacağız. Bizim dükkanımız haricinde Karamürsel sepeti bulunduğunu düşünmüyorum. Diğer ürünlerimizin satışından mülk kazanıyoruz, eli uz ayakta dursun niteleyerek Karamürsel sepeti ürettiriyoruz. Meyvesini toplayacak fellah birlikte sepet alıyor, 10-20 yıl kullanıyor."
Koygun, sepetin hediyelik yük namına da yeğleme edildiğini belirterek, "Bir bakıyorsun abajur oluyor, yanlardan iklim almış olduğu düşüncesince aşırı dobra kumpir soğan sepeti oluyor. Gazetelik, şemsiyelik, baş namına değerlendiriliyor." dedi.