TBMM
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresinde, BM çeşidinden Türkiye'ye, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde kurulan Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonlarına iştirak davetinde bulunulduğu belirtildi.
Afrika'da lehçe balans ve sulh düşüncesince yıldırma meydana getiren insanca ve politik krizlerin çözümüne askeri katkıda bulunulmasının, Türkiye'nin alanda ve umumi şekilde Afrika'da izlediği müteharrik aut politikanın saf uzantısını oluşturacağının değerlendirildiği tabir edilen tezkerede, 2 Ağustos 2016'dan itibaren bu katkının sağlanması düşüncesince TBMM kararlarıyla lüzumlu izinlerin verildiği hatırlatıldı.
Bu kapsamda tezkerede, BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde yürütme etmiş bulunduğu harekat ve misyonlar kapsamında, hudut, şümul, hacim ve vakti Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme yapılmak üzere, Türk Silahlı Kuvvetlerinin iklim dışına gönderilmesi ve Cumhurbaşkanınca verilecek izinle belirlenecek esaslar çerçevesinde bu kuvvetlerin kullanılması düşüncesince 6 Ekim 2020'de maruz iznin, 31 Ekim 2021'den itibaren beraberinde sene süreyle uzatılmasına müsaade verilmesi istendi.
"Sorunlu görüyoruz"
Tezkerenin görüşmelerinde İYİ Parti Grubu namına lakırtı düzlük İzmir Milletvekili Aytun Çıray, TSK'nın, ilgilendiren amaç bağlamında Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde bulunmasının hududunun, şümulünün, miktarının ve devrinin sadece Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme edilmesini karışık gördüklerini söyledi.
Tezkeredeki bu cins ibarelerin, yürürlükteki sistemin beraberinde gereği şekilde sunma edildiğini dile getiren Çıray, "Bu, Cumhuriyet vakti süresince hakkında karşıya kaldığımız kesin güçler birliğinin yaşamımıza yansımasından apayrı tek bilinçlilik değil." ifadesini kullandı.
MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın, bugüne denli Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde hedeflenen barış, dirlik ve hesaplı kalkınmanın gerçekleşmediğini tersine kaos, anarşi ve beraberindeki adamlık trajedilerinin bitmeme ettiğini belirtti.
Doğrudan müdahalelerin, bundan sonraları şekil değiştirdiğini ve vekalet gruplar üstünden yürütüldüğünü tabir fail Aydın, "Afrika'nın nice durumunda bulunduğu kabilinden Fransızların yarattığı memnuniyetsizlik ve buna karşıt Rusya'nın Wagner kabilinden bilvasıta kuvvetleriyle alana kudret etmesi bölgedeki sorunları hâlâ da derinleştirdi. Bu coğrafyalardan bir tanesi de Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti." dedi.
Aydın, tezkerenin kabulü noktasında duruşlarının kesin bulunduğunu vurgulayarak, "İnşallah, büyük Meclisimiz çeşidinden onayı sonrası hayırlara okazyon olur, hem ülkemize hem milletimize aynı zamanda hakkıyla huzur, sulh arayan Afrika'daki insanlığa kâr ve esenlik getirir." ifadelerini kullandı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, Türkiye'nin, sonuç çağda Afrika'ya er göndermeye çalıştığını söyleyerek, "Fransa bölgedeki askerlerini beraberinde sene ortamında yarıya indirmeyi düşünürken Türkiye, orada oluşan bu boşluğu beslemek düşüncesince birtakımı askeri maceralara giriyor." sanarak konuştu
Özsoy, Türkiye'nin, Afrika ile ilişkilerinde meseleleri hâlâ beraberinde tomar militarize etmeden, tabanca bey yarışına girmeden baş döndürücü hâlâ ayrımlı beraberinde siyasa izleyebileceğini, barışçıl aut politikayı bilgili kılabileceğini savundu.
"Afrika kıtasının istikrarına katkıda mevcut olmak tabii önemli"
CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz de BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde barışı ve istikrarı dulda misyonlarına Türkiye'nin yardım vermesi anlamında beraberinde davranış izlediklerini belirtti.
Mali'nin, 2012'den beri yoğun politik ve sosyoekonomik akse ortamında olduğunu, dünyanın en serseri devletleri arasındaki Orta Afrika Cumhuriyeti'nde ise durumun hâlâ tehlikeli olduğuna yer veren Çeviköz, bu ülkelerdeki savaşların yayılarak lehçe beraberinde krize benzeşme ihtimalinin, topu topu alanı etkilediğine dikkati çekti.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmaların dinler arası beraberinde harbe dönüşerek toptan ölçekte beraberinde gerilime evrilme olasılığına ayraç fail Çeviköz, "Afrika kıtasının istikrarına, toptan barışın parçası bulunmasına ve terörle uğraş bağlamında yayınlanan çabalara katkıda mevcut olmak tabii önemli. CHP şekilde politikamız bu doğrultuda. El Kaide, IŞİD ve ona biat fail kökten örgütlerin Afrika'da çalışan olmalarından ve dünyaya yıldırı ihraç etmelerinden CHP şekilde yoğun beraberinde düşünce duyuyoruz." ifadelerini kullandı.
"Türkiye Afrika'nın rastgele durumunda bulunacak"
AK Parti Kocaeli Milletvekili Fikri Işık ise Türkiye'nin, rastgele noktada barışı ve adaleti istediğini belirterek, "Afrika ile geliştirdiğimiz münasebat katiyen Batı ülkelerininki kabilinden kolonyalist tatlılıkla açılan münasebat değil." dedi.
Türkiye'nin, Afrika'nın rastgele durumunda bulunacağını vurgulayan Işık, "Bu bulunma, oradaki kuma çıkarlarımızı korumak, beraberce büyümek, gelişmek, Afrika'nın kalkınmasına da fariza etmek, bu sayede Türkiye'nin de refahını artıracak beraberinde önsezi çerçevesinde olacak. Türkiye bugüne denli bunun haricinde on paralık davranmadı. Bizim çıkarımız Afrika'nın refahı, istikrarı, on senelerce sömürülen Afrika'nın, kolonyalist zihniyetten kurtulup öz halklarına dayanan, barışçıl, istikrarlı, zenginlik toplumları biçimine gelmesidir. Türkiye'nin apayrı beraberinde çıkarı olmaz." değerlendirmesini yaptı.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresi, konuşmaların arkası sıra oylanarak ikrar edildi.
Genel Kurulda, hâlâ sonraları partilerin gündeme bağlı kadro önerilerinin görüşmelerine geçildi.