Istanbul
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) çeşidinden bu sene 5'incisi planlı ve "Yeniden Birlikteyiz" temasıyla meydana gelen Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın katılımıyla melez şekilde başladı.
İş Bankası'ndan meydana getirilen açıklamada kongrede meydana getirdiği konuşmasına toprak maruz Aran, kapital piyasalarına ilişikli kimi bilgiler paylaşırken, makroekonomiye bağlı değerlendirmede bulundu.
"Faiz-kur-enflasyon üçlüsüne” dikkati çekici Aran, “Bu üçlünün hangisine el atsak indinde başkası arama dışına çıkıyor. Özellikle enflasyonun arama dibine alınması, biricik haneli seviyelere indirilmesi beklenen olduğunda strüktürel sorunlarımızı çözebiliriz." ifadelerini kullandı.
Enflasyonist ortamda belirsizliğin, risklerin ve dirimsel adaletsizliğinin arttığını, öngörülebilirliğin bozulduğunu, çakılı ücretlilerin dirimsel dağılımından almış bulunduğu payın ve yatırımcı iştahının azaldığını tamlayan Aran, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
"Enflasyonist ortamdan indinde an önce genişlemek ve enflasyonu arama dibine kabul geçirmek bence indinde numara yapılması müstelzim şey. Faiz ve kırat üzerine da şayet kâr kabul geçirmek istiyorsak, enflasyondaki beklentileri iyileştirmemiz ve enflasyondaki beklentilere koşut şekilde getiri indirimlerine bitmeme etmemiz gerekiyor. Yüksek faiz, kapital piyasalarının gelişiminin uğrunda de bariyer oluşum ediyor. Reel faizlerdeki artış, işsizlikte çoğalma ve istihdamda eksilme anlamına geliyor. Ayrıca, envestisman iştahını da değiştirmeden enflasyonda bulunduğu kabil düşürüyor. Faizler banko inmelidir, ancak behemehâl pahalılık beklentilerine koşut inmelidir. Enflasyonun erdemli bulunduğu indinde yerde faizin biricik başına inmesi, bizi istek ettiğimiz noktaya götürmez. Acele etmeden, götürümlü indinde şekilde, muvazeneli indinde vakfe sergileyerek hem pahalılık beklentilerini aşağılık çekmeli aynı zamanda öngörülebilirliği bünye etmeliyiz."
Aran, akan açıkça vermeyen derinlemesine dönemli sürdürülebilir çoğalma modeli düşüncesince tasarrufların artırılması icap ettiğini anlatım ederek, bu tasarrufların borsa üstünden sanayicilere ve üreticilere aktarılmasının önemini vurguladı.
Sermaye mülkiyetinin tabana yayılmasının önemine dikkati çekici Aran, üretilenin hem içeride hem dışarıda satılması ve istihsal verimliliğinin artırılması icap ettiğini kaydetti.
"Alışkanlıkları değiştirerek hedeflerimize ulaşabiliriz"
Hakan Aran, üretilmeden ve emniyet kullanarak tüketilen indinde çoğalma modelinin daha indinde tomar akan açıkça anlamına geldiğini belirterek, "Bugüne kadarki trendleri değiştirerek hedeflerimize ulaşabiliriz. Tüm bunları tahvil üzerine ehemmiyetli indinde evreye geldik. Dikkatli ve götürümlü olmamız durumunda, önümüzdeki sene huzur kez ihtimal akan açıkça vermeden yüzdelik 5’e DOĞRU indinde büyümeyi başarabilecek noktada olduğumuza inanıyorum. Bunun, başarılması yerinde Cumhuriyetimizin 100. yılına girerken bize ehemmiyetli indinde maneviyat ve güdeleme olacağını düşünüyorum. Ülke olarak, iklim kullanmakta olanları şekilde bunu doğruluk ettiğimize inanıyorum. Tek yapmamız müstelzim sabırla, istikrarla akıllıca bulunan şeyleri ısrarla hazırlamaya bitmeme etmek.” ifadelerini kullandı.
Sermaye piyasalarının gelişmenin önemine yer veren Aran, derinlemesine senelerdir 1 milyon eşiğini geçemeyen yatırımcı sayısının Ekim 2021 bakımından 2,5 milyon seviyesine yaklaştığını belirtti.
Salgın devrinde piyasalardaki kapalılık ve oynaklığa karşın, yükselen indeks seviyeleriyle gayrimenkul zarfında gerçekleşen ortaklık bölüt bildirme sayılarında ağır artışlar yaşandığını hatırlatan Aran, Borsa İstanbul’un matlup derinliğe kavuşması düşüncesince bölüt arzların sayısının ve firmaların bölüt duruluk oranının çoğalması icap ettiğini anlatım etti.
Bu yılki bölüt arzlara bakılınca senenin toplamında büyüklüğü 19,5 bilyon TL bulunan 46 bölüt bildirme gerçekleştirildiğini tamlayan Aran, erişilen bölüt bildirme sayısının bugüne genişliğinde salname bazda erişilen en erdemli düzey bulunduğunu söyledi.
Aran, “Bu gelişme, firmaların özkaynaklarını güçlendirmeleri hesabına enikonu kıymetli. Ancak toptan ölçekte değerlendirildiğinde, bu bölgede büküm edilecek, gidilecek aşırı daha indinde tomar ara bulunduğunu görüyoruz. Sermaye piyasalarımız daha istek edilen derinliğe ve büyüklüğe erbap değil. Nitekim ülkemizin 500 endüstri kuruluşunun hoppadak 67’si borsada prosedür görüyor. Sürdürülebilir çoğalma düşüncesince ekonomiye pınar sağlayıcı kapital piyasalarının da büyümesi ve derinleşmesi gerekiyor” niteleyerek konuştu.
"Borsadaki paha oynaklığının öngörülebilir olmasıyla baş başa yatırımcı sayısı artacaktır"
İş Bankası Genel Müdürü Aran, devletimizde yatırımcıların tasarruflarının tahminî yüzdelik 78’inin sayı farkı vadesi 40 haset aşmayan mevduatta oluştuğunu, pay senetlerinin payının ise yüzdelik 10’un altında bulunduğunu kaydetti.
Borsadaki paha oynaklığının erdemli ve kalımlı olmasının, ilkin riskten mümteni yatırımcıların pay senetlerinden ırak durmasına illet olduğuna dikkati çekici Aran, 2,5 milyona yakın yatırımcı sayısının bunun bundan böyle kırıldığının indinde işareti bulunduğunu anlatım etti. Aran, paha oynaklığının öngörülebilir seviyeye inmesiyle baş başa yatırımcı sayısının ve niteliğinin daha da artabileceğine ayraç etti.
Hakan Aran, konuşmasında bileşimli zekanın yaşamın içerisine girdiğini, algoritmaların kapital piyasalarında alım-satım yaptığı, robofonların birikimleri yönlendirdiği, çokbilmiş mali sözleşmelerin imzalandığı ve sayısal paraların alınıp satılmış bulunduğu indinde ortamda değişen teknolojinin hızına vürut zorunluluğu bulunduğunu vurguladı.
Aran, iş gücünün teknolojiyle uyumunun sağlanması, iş gücü ile iş gereksinimi arasındaki yetişek seviyesi açığının kapatılması, mali ve uygulayım bilimi okuryazarlığının artırılmasının kapital piyasaları düşüncesince de kâr aşama hayır olacağını söyledi.
Kadınların iş gücüne katılımının artırılmasının önemine ayraç fail Aran, “Kadınların iş gücüne katılımını, girişimciliği ve girişimleri sübvanse geçirmek de öngörülebilirliği bünye geçirmek genişliğinde kıymetli. Bunları başardığımızda kapital piyasalarımızın sanayicilerimiz ve yatırımcılarımız düşüncesince iri fırsatlar barındırdığını söyleyebilirim." dedi.