Brüksel
Son dü senedir Kovid-19 salgınının etkileriyle savaş fail Avrupa Birliği (AB) 2022’de, esenlik krizleriyle kafa edebilmek düşüncesince sürdürebilir stratejiler, aşıların üretimi ve toptan kurda dağıtımının yanı esna defans ile güvenlikte kendine yetebilirlik, enerji, konuşu iyileşme, barhana ve AB sınırlarının kontrolüne odaklanacak.
2022, AB düşüncesince Fransa’nın devir başkanlığı ile başlayacak. 14 senenin arkası esna rolü üstlenecek Fransa’nın gündeminde iddialı maddeler mevcut.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 9 Aralık’ta meydana getirdiği konuşmada ülkesinin başkanlığı, “sağlık ve hava krizlerinin ortasında”, “AB’nin şark sınırında tansiyonun yükseldiği nezdinde dönemde” devraldığını söylemişti.
Kovid-19’un varyantlarının dünyada yayılmasının çabucak bitmeme etmiş bulunduğu nezdinde senenin başında AB de nite nezdinde izlem izleneceği konusunu yoğunlukla tartışacak.
2021'de nüfusunun üçte ikisini aşılayan AB, hatırlatıcı düze uygulamalarına himmet verirken, dünyanın arka kalanıyla aşılama paylaşımını eş güdümlü edecek.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen 28 Ekim’de AB'nin 2022'de 3,5 bilyon düze aşılama üretmeyi hedeflediğini, bunların şişman kısmının ihraç edileceğini vurgulamıştı.
Von der Leyen, 17-18 Şubat 2022’de düzenlenecek AB-Afrika Zirvesi'nin anne mevzusunun kıtanın aşılama istiklaline kavuşturulması olacağını bildirmişti.
AB, opsiyonlar engelleme edinmek kıl payı BioNTech-Pfizer ile 2,4 milyar, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson & Johnson ile 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 460 milyon, Novavax ile 200 milyon ve Valneva ile 60 milyon düze aşılama ikrar kılmak düşüncesince sözleşmeler yapmıştı.
Bu sözleşmeler aşıların dünkü varyantlara mevzun duruma getirilmesini içeren maddeler de içeriyordu. AB, tedbir şirketlerinden bu aşıların güncellenmesini ve dünkü varyantlara erinç can alıcı olmasını isteyecek.
AB ile aşılama üreticileri ortada tedbir görüşmeleri derin biçimde bitmeme edecek.
AB'nin 2021'de uygulamaya koyduğu Kovid-19 aşısı ihracatını sınırlandıran düzenek ise 2022'nin başlamasıyla sona erecek. Bu düzenek AB ile aşılama sözleşmesi bulunan şirketlerin AB ülkelerindeki tesislerinde imal edilen aşıların öbür devletlere destursuz satılmasını engelledi. Firmaların aşılama istihsal kapasitesini çoğalması hasebiyle bundan sonra bu yüz nezdinde uygulamaya gidilmesi beklenmiyor.
Bazı devletlerin Dünya Ticaret Örgütünde (DTÖ) Kovid-19 salgınının tedavisi, tanısı ve yayılmasının önlenmesi düşüncesince düşünceyi sahiplik haklarını düzenleyen anlaşmanın (TRIPS) muhtemelen hükümlerinin askıya alınmasını istem fail önerisine sabık sene AB yunak yaklaşmadı.
Fikri sahiplik hakkının kaldırılması düşünceyi serseri ve kimi büyümekte bulunan devletler kabilinden desteklenirken, Batılı devletler ve tedbir şirketleri plana erinç çıkıyor.
AB'nin 2022'de de bu düşünceye yunak yaklaşmaması bekleniyor. AB, imal edilen aşıların ihraç edilmesi ve aşılama istihsal kapasitesinin artırılmasına müteveccih envestisman uygulanması görüşünü savunuyor.
Schengen sınırları ve göç
Macron, AB’nin devir başkanlığı düşüncesince önceliklerini anlattığı konuşmasında, göç, melez tehditler ve insancasına krizler karşısında AB’nin aut sınırlarını hâlâ dobra korumaya odaklanılacağına dikkati çekmişti.
2021 kapanırken AB Komisyonu, üyeler ortada hâlâ nezdinde tomar eş güdüm düşüncesince barhana ve esenlik krizlerinde unsur devletlerin hudut kontrollerinin akıbet çıkar yol adına devreye girmesini sağlayacak ve Schengen bölgesinin enerjisini artıracak kanun teklifi hazırlamıştı.
Fransa’nın Schengen kuralları revizyonu ve AB sınırlarının korunması ve hâlâ can alıcı iş birliğini getirmek için, hassaten kaçakçılığı önleme noktasında istihbari dayanak noktası sağlayacak Europol’un reformuna odaklanması, bu mevzuda yukarı seviyeli toplantılar yapılması bekleniyor.
AB Komisyonu, 2015'teki barhana akınından bu yana mültecilerin nite dağıtılacağı ve sığınma başvuruları reddedilenlerin nite arka gönderileceğine müteveccih nezdinde hal bulunamaması hasebiyle dünkü nezdinde layiha hazırlamıştı fakat unsur devletlerin içerikle ilişik değişik tutumları hasebiyle hâlâ nezdinde kâr alınamadı.
Bu çerçevede 2022’de AB’nin pınar ve transit ülkelerle teşrikimesai yaparak, unsur devletlerin barhana ve tali hareketlerle ilişik kurallarında ahenk sağlayarak dünkü paketle ilişik çalışmalara ivme kazandırılacağı öngörülüyor.
Macron, Fransa’nın ağır aksak barhana ve arka dönüşlerle ilişik inhibitör ve çabuk tedbirler alacağını duyurmuştu.
Savunma, düzenlilik ve aut politika
Joe Biden yönetimindeki ABD’nin, gelişigüzel ne derece transatlantik ittifaka bağlılığını tazelemiş olsa da odağının hâlâ aşırı iç gelişmeler ve Çin ile rakiplik bulunduğunun anlaşılması ve AB’nin sınırlarını zılgıt fail Rusya’nın Ukrayna sınırındaki askeri yığınağında arka aşama atmaması, AB’nin 2022’de “yalnız” nezdinde giriş yapacağını gösterdi.
AB liderleri de 2021'de sağlam aşırı kere 2022’nin “savunma yılı olacağı”, AB’nin “Savunma Birliği” kuracağı anlamında izahat yaptı.
AB’nin defans ile düzenlilik sahalarında NATO ve ABD'den hür aksiyon edemeyişi hasebiyle Birlik ortamında derinlemesine süredir aralıklarla gündeme getirilen “özerk askeri güç” düşünceyi de 2021’de hâlâ aşırı tartışılır oldu.
ABD’nin arkası esna NATO'nun da Afganistan'dan çekilmesi ve Fransa’nın, Amerika ile İngiltere kabilinden tahtelbahir anlaşmasında devir dışı bırakılmasıyla aksiyon fail AUKUS krizi ve sene ortalarında Belarus yönetiminden yönelen “hibrid” tehdit, AB ortamında dikkatleri Stratejik Pusula’ya çevirdi.
5 bin insana derece çıkabilen aceleci geçiş kuvveti kabilinden unsurlar içeren Stratejik Pusula’nın 24-25 Mart 2022’de düzenlenecek AB Liderler Zirvesi'nde ikrar edilmesi planlanıyor.
Ayrıca, Haziran 2022'deki NATO zirvesinden evvela AB ve NATO'nun, dünkü nezdinde siyasal bildiriye imza atması bekleniyor.
Fransa, AB’nin, Amerika ve NATO ile bulunduğu kadar, Hint-Pasifik alanına de eğileceğini, kendini hâlâ dobra savunması için, askeri sanayisini ihya stratejileri ve uygulayım bilimi yatırımları üstünde de çalışacağını duyurdu.
AB’nin 2022 gündeminde ilerleyebilmesinde, en can alıcı dü unsur Fransa ve Almanya arasındaki farklılıklar da ehemmiyetli gösteriş oynayacak.
Almanya’da tarz sol üç partinin koalisyonuyla kurulan Olaf Scholz hükümeti, kağıt üstünde Macron’un, Angela Merkel ile beraberce “AB’nin savunma, düzenlilik ve aut politikada hâlâ nezdinde tomar özerkliği, Rusya ve Çin’e erinç hâlâ kaba tutum” üstünde mensur etmiş bulunduğu fikirleri destekliyor görünse de uygulamada bu mevzularda dü aktörün ahenk sağlamasının bedava olmayacağı yorumları yapılıyor.
Brexit ihtilafı
Öte yandan, AB ile üyelikten ayrılan İngiltere ortada hassaten Kuzey İrlanda ve balıkçılık kabilinden Brexit kaynaklı ehemmiyetli mevzularda uzlaşmazlıklar 2021'de de bitmeme etmişti.
Tarafların bu konulardaki tartışmalarının 2022'de de sürmesi bekleniyor.
Brexit Ayrılık Anlaşması'nın nezdinde parçası adına imzalanan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası bulunan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkileri düzenliyordu.
Protokole göre, Brexit'e karşın Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük kurallarına yayıncı olmaya bitmeme ediyor. AB kuralları gereği Tek Pazar'a, zımnında Kuzey İrlanda'ya İngiltere kabilinden bundan sonra AB üyesi sıfır nezdinde ülkeden kimi mamüllerin aracısız gönderimi sona ermesi anlamını taşıyordu.
Londra, AB'den İrlanda protokolünün değiştirilmesini istem ediyor. AB ise bunda ıvır zıvır ayarlamalar yapılabileceğini fakat anlaşmanın ağırbaşlı biçimde değiştirilemeyeceği görüşünü savunuyor.
AB ile İngiltere ortada Kuzey İrlanda’daki hastalıkların giderilmesi amacıyla derin danışmalar 2022'de de bitmeme edecek.
Brexit hasebiyle İngiltere ve Fransa ortada da mesail yaşandı. Taraflar ortada hassaten balıkçılık dalında uzlaşmazlıklar bitmeme ediyor.
İngiltere, özlük karasularında avlanmaya sürdürmek talip Fransız balıkçı teknelerinden geçmişteki faaliyetlerine ilişikli tez sunmalarını istemişti.
Balıkçılık izni ve kotalarına bağlı anlaşmazlıkta Fransa ile İngiltere ortada meydana getirilen görüşmelerde dü tarafı mutlu fail nezdinde barışma hâlâ sağlanamadı.
Fransa, balıkçılık krizinde nezdinde hal bulunmaması şeklinde dişe diş önlemlerini yaşama geçireceğini açıkladı. Buna karşın İngiltere, Fransa'nın istem etmiş bulunduğu sayıda tekneye müsaade vermedi.
Balıkçılık konusu 2022'de de Fransa ve İngiltere ortada huzursuz müzakerelerin süreceği nezdinde düzlük olacak.
Kamu borcunun artması
AB vatanlarında amme borcunun karışık gayrimenkul içi hasılaya (GSYH) payı müstevli tedbirleri hasebiyle 2021'de de çabucak arttı.
AB kurallarına göre, alışılagelen koşullarda unsur devletlerin amme borçlarının da GSYH'lerinin yüzdelik 60'ını geçmemesi gerekiyor. AB üyesi ülkeler, müstevli hasebiyle bahis konusu kuralları askıya ikrar etme sonucu almış ve amme masraflarını yükseltmişti.
Bu durumun 2022’de de bire nezdinde biçimde bitmeme etmesi bekleniyor. AB üyesi devletlerin yarıdan ilavesi kriterlerde belirlenen yüzdelik 60'lık amme borcu oranını aştı. Salgının arama dibine alınamaması şeklinde bu oranların hâlâ da yükselmesi riski bulunuyor.
Kamu borcunun GSYH'ye payı akıbet verilere layıkıyla Yunanistan'da yüzdelik 207,2'ye, İtalya'da yüzdelik 156,3'e, Portekiz'de yüzdelik 135,4'e, İspanya'da yüzdelik 122,8'e, Fransa'da yüzdelik 114,6'ya ve Belçika'da yüzdelik 113,7'ye ulaştı. Bu oranların 2022'de de şahika yapması bekleniyor.
Enflasyondaki yükseliş
AB vatanlarında hassaten 2021’in ağustos ayından itibaren pahalılık çabucak yükseldi.
Enflasyondaki çoğalma eylül, teşrinievvel ve teşrinisani aylarında da bitmeme etti. Avro Bölgesi'nde, kasımda salname pahalılık yüzdelik 4,9'luk nispeten akıbet 25 senenin en erdemli seviyesine ulaştı. Tedarik sıkıntıları ve erdemli alakanın bitmeme etmesi ile enflasyondaki yükselişin yaklaşan sürede akıbet bulması beklenmiyor.
Özellikle besin ve erke mamüllerindeki pahalılık Avrupalıları da huzursuz ediyor. Bu durumun en azından 2022’nin eskiden yarısında bitmeme etmesine değişmez gözüyle bakılıyor. Enflasyonun senenin ikinci yarısında yavaşlayabileceği beklentisi bulunuyor.
Enerji krizi
Avrupa'da hassaten 2021’in güz aylarıyla bu arada tabii saf kavara yağı lambası ve cazibe kabilinden erke ürünleri tutarları çabucak yükseldi. Talebin canlanması ve sunma sıkıntılarının faktör bulunduğu bu çoğalma ilgisiz şita mevsimiyle şahika yaptı.
Bu durum, şita aylarında erdemli faturalarla karşılaşan tüketicileri huzursuz ediyor.
Doğal saf kavara yağı lambası ihtiyacının yüzdelik 90'ını ithal fail AB devletleri erke üstünde alınacak önlemler üstünde eş davranış belirlemeye çalışırken, yaklaşan sürede nezdinde uzlaşma sağlanması beklenmiyor.
Avrupa'da Fransa, İspanya ve İtalya'nın başını çekmiş bulunduğu nezdinde ekip ülke, bu halden tabii saf kavara yağı lambası ve cazibe piyasalarının çalışkanlık biçimini de mesul tutuyor. Bu ülkeler, cazibe üretimindeki pınar fiyatlarının ayrıştırılmasını da istem ediyor.
Enerji fiyatlarının 2022 senesinde esbak yılların averaj seviyelere dönmesini gözleyen Almanya ve Hollanda kabilinden ülkeler, kalan erke fiyatlarına erinç AB cazibe sahasının düzeltilmiş edilmesine erinç davranış sergiliyor.
Başını gene Fransa'nın çekmiş bulunduğu 10 yöresinde şehir ise çekirdeksel erke santrallerinin AB sürdürülebilir ve yeşil mali envestisman sınıflandırmasında toprak almasını istem ediyor.
Buna arttırma adına Polonya ve Macaristan'ın da ortada bulunduğu nezdinde ekip ülke, erke fiyatlarındaki yükselişten AB'nin hava dostu dönüşümünü sağlamayı hedefleyen Yeşil Mutabakat ile ilişik politikalarını mesul tutuyor.
Bu gruplaşmalar kararında erke üstünde AB devletlerin eş nezdinde yöntem belirlemesi bedava görünmüyor. Enerji alanındaki tartışmaların, fiyatlar erdemli seyrettiği sürece derin biçimde bitmeme etmesi bekleniyor.
İklim değişikliği
AB’nin Yeşil Mutabakatı'nda belirlenen, 2050'ye derece kıtayı iklime dokunca vermeyen nezdinde duruma getirme hedefini tespit kılmak düşüncesince sınırda karbon kodifikasyon mekanizması kabilinden konkre eylemlere odaklanması da bekleniyor.
Macron, mutabakatta belirlenen hedefler doğrultusunda nezdinde dakikayı bile boşa harcamayacağını söylemişti.