Mantar araştırmacısı Naim Güleç, mantar zehirlenmeleri ile ilişik açıklamalarda bulundu. Mantarlar zehirlenmenin kusur bilgilerden kaynaklandığını açıklanan Güleç, kurtlanan mantarın yenilebileceği ve böceklerin yediği mantarların ağılı bulunmadığı yönündeki bilgilerin zehirlenmelere sebep olabileceğine ilgi çekti. Mantarları tanımanın ve toplamanın aşırı cepheli yanında spor bulunduğunu da tamlayan Naim Güleç, “Mantarlardan korkmayalım. Onları tanımaya çalışalım.
Mantarları araştırırken hem leziz yanında uğraşı edinmiş oluruz bununla beraber doğada çokça saat geçiririz. Mantar fobisini yenmenin en iyi yolu mantarları uğraşı edinmektir. Mantar kaynaklı hayattaki ölümlerin yüzdelik 90'ının müsebbibi köygöçüren mantarını salyangoz yediğinde ona yanında obje olmazken, insanoğlu yediğinde ölümle sonuçlanabilen zehirlenme kaçınılmazdır. Sebebi aşırı basit. Böceklerin, salyangozların hazım sistemleri ile insanlarınki farklıdır” dedi.
“İlk ilkin en ölümsek mantarlar, şimdi sonradan bedava tanımlanan en lezzetliler öğrenilmeli”
Zehirli ile zehirsiz mantarı fark etmenin fen yanında yolu yöntemi olmadığını vurgulayan Naim Güleç, “Mantarları yakından bilmek arzu edenler ilk herşeyden ilk olarak akıllıcasına bildik yanlışları öğrenmekle işe başlamalıdır. Sözgelimi, kurtlanan mantarlar yenilebilir, böceklerin yediği mantarlar ağılı değildir, ağaçta çıkan mantarlar yenilebilir, sağılan mantarlar zehirsizdir, iyi kokan mantarlar yenilebilir' kabil genellemelerden banko ırak durulmalıdır. Bir maada husus ise ilkin en ölümsek mantarlar, arkası sıra ise bedava tanımlanabilen en lezzetliler öğrenilmelidir. Mantarları uğraşı edinecek yanında insan ilk herşeyden ilk olarak ilmî beş altı iz edinilmeli ve detaylıca incelemelidir. Ardından domestik ve ecnebi kaynakları genel ağ üstünden taramalı ve okunmalıdır.
Ormana gittiğinde ise akıllıcasına tanımlama düşüncesince mantarları kökleriyle baş başa yanında dört başı mamur alegori toplamalı ve anca tanımlamaya çalışılmalıdır. Kitaplara iktiran etmek zorsa içtimai medyadaki mantar gruplarında fotoğraflar paylaşarak tanımlama dair dayanak noktası alınabilir. Bir mantar akıllıcasına tanımlansa ve kabilinden güvenli olunsa bile önceki kere tüketiliyorsa en yanında tomar 40-50 gr. yenilmelidir. Ayrıca değme devir tükettiğimiz yanında mantar bile olsa değme mantar kabilinden beş altı sayı yanında kenara ayrılmalıdır. Herhangi yanında zehirlenme DOĞRU bu mantarları doktora gösterdiğimizde en azından muhakkak yanında zehirlenme bulunduğu suhulet belirleme edilmektedir ve ona layıkıyla sponsor tedavide bulunulabilir” niteleyerek konuştu.
“Zehirli mantar tarafındaki zehirsiz mantarı ağılı duruma getirmez”
Birbirine eğilimli ağılı ve zehirsiz mantarların karıştırılması kararı da zehirlenme olayları yaşandığına ilgi çekici Naim Güleç, “Şemsiye mantarları, saplarındaki yüzüklerin cereyan yazar etmemesine layıkıyla tanımlanabilir. Şemsiye mantarlarına layıkıyla şimdi önemsiz ebattaki lepiota mantarlarının saplarındaki yüzük oyunu oyunu ise cereyan etmez. Makrolepiota adına lepiota mantarlarını ‘Bu da büyümemiş yanında güncek mantarı' niteleyerek toplarsanız ve yerseniz, o devir ölümsek yanında zehirlenmeyle dirlik karşıya kalırsınız. Yine calocybe gambosa, kısaca ıtri cincile mantarı aşırı lezzetlidir. Hem görsellik bununla beraber kan alegori ona aşırı eğilimli Entoloma sinuatum mantarı vardır. Biri yayladaki çimenlerde yetişir, ötekisi ormanda. Biri önceki baharda çıkar, ötekisi akıbet baharda.
Bu detayı bilmeyen yanında insan ‘Memleketimde yediğim ıtri cincile mantarını İstanbul'da yedim, beni zehirledi' diyor. Halbuki ayrımlı yanında tür. Bu da şöyleki yanında kusur algıya sebebiyet veriyor. Bir yerde yetişen yanında mantar, apayrı yanında yerde ağılı olabilir. Bu mantar bilimi bilimi itibarıyla beklenir değil. Hiçbir mantar giderek zehirsiz iken ağılı olmaz. Başka yanında hata da taraf cihet yetişen ağılı yanında mantarın zehirsiz mantarı zehirliye çevirilmiş bulunduğu ifadesi. Maalesef tababet profesörlerimiz bile bunu söyleyebiliyor. Belki bunu halkı korkutarak mantarlardan ırak avlamak düşüncesince yapıyorlar fakat kusur yanında yayılıyor ve giderek akıllıcasına kabil algılanıyor. Mikoloji bilimine layıkıyla ağılı yanında mantarın zehirsiz yanında mantarı etkilemesi beklenir değil” biçiminde konuştu.
“Doğal mantarları tarif etmek ağır yanında iş ve birikim gerektirir”
Ormandan birleşen mantarların yanında iyi araştırılmadan tüketilmemesi gerektiğine vurgulayan Naim Güleç, “Renk muhavvil değme mantar ağılı değildir gücün nitelik değiştirenlerin ortamında ağılı mantarların bulunduğu da unutulmamalıdır. Sözgelimi nitelik muhavvil rubroboletus satanas, kısaca iblis mantarı zehirliyken bire yanında aileye mensup neoboletus luridiformis kısaca felek nesil mantarı zehirsizdir ve lezzetlidir. Bu detayı illet veriyorum. Doğal mantarları tarif etmek ağır yanında iş ve birikim gerektirir.
Bazen hoppadak fotoğrafına bakarak mantarı tanımlamaya çalışanlar oluyor. Halbuki, mantarın kapela yapısı, lamelleri, sapı, kökü ne denli tanımlamada önemliyse kokusu, kıvamı, büyüdüğü ortam, rakım, bugün kabil faktörler de mantarın akıllıcasına tanımlanması düşüncesince aşırı ehemmiyetli ipuçları verir. Tanımlama yaparken aşırı boyutlu düşünmeliyiz” ifadesini kullandı.
"Kanlıca Türkiye'nin ulusal mantarıdır"
Anadolu insanoğlunun mantarlara taktığı isimlerin bir aşırı devir manalı ve DOĞRU bulunduğunu tamlayan Naim Güleç, “Lactarius cinsinin onlarca şekli vardır. Bunlara mazot çıkaran mantarlar diyebiliriz. Lactarius mantarlarının 5-6 şekli al ve turuncu mazot çıkartır. Anadolu insanımız bunların hepsine ansızın altın renklerden çevre kanlıca demiştir. Diğer mazot çıkaran Lactarius türlerinden bu 5-6 şekli ayırmış ve bir aşırı hazım rahatsızlığına illet lactarius türlerini bozulmamış dışı bırakmıştır. Lactarius deliciosus (çam kanlıcası), lactarius sanguifluus (kara kanlıca), lactarius salmonicolor (köknar kanlıcası) en aşırı bildik ve tüketilen mantarlardır.
Batı'ya layıkıyla şimdi yanında tomar tükettiğimiz ve sevdiğimiz düşüncesince ego kanlıcaya ‘Türkiye'nin ulusal mantarı' diyorum. Yine bunun kabil Boletus cinsi mantarların zehirsiz ve nitelik değiştirmeyen beş altı çeşidine gato mantarı, köknar gato mantarı, karaca karın gato mantarı kabil esame verici insanımız, özellikle boletus ve siullus türleri peyda etmek az daha benzeşim diğerlerine ‘ayı mantarı' niteleyerek kendisini riskli ve ağılı türlerden korumuştur” dedi.
Vedat Yunus İkizoğlu
