Medicana Çamlıca Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Kübra Bozkurt, Covid-19 ile birlikte hab sorunu sıklığının artmasına bağlı açıklamalarda bulundu. Bozkurt, meydana getirilen sermaye analize mucibince 13 ülkeden 54 bin 231 ferdin hab sorunu sıklığının yüzde 35,6 sıklığında bulunmuş yer aldığı belirtilirken, bu oranın Covid-19'a yakalananlarda ise yüzde 74,8 oranında bulunduğunu vurguladı. Covid-19 enfeksiyonu geçirenlerde, virüsün asap sisteminde ne yer aldığı hasardan naşi uzvi sebepli hab bozukluklarının çoğalma göstermesine ne bulunduğunu tamlayan Bozkurt, “Pandemi dolayısıyla nice kişide hab kalitesine dayanak bulunan dirim bilimsel saatin sorun çıkarmaya başladığını görebiliyoruz. Vücudumuzun alışmış yer aldığı dirim rutininde kökten değişimler meydana geliyor. Uyumakta başağrısı yaşayan insanoğlu değerlendirildiğinde pandemi sürecinde yaşadıkları kaygı, hesaplı teessürat ve izole bir hayatın tesiri bulunduğunu görüyoruz. Bunlar ruhsal sebepli hab bozukluğu adına örneklendirilebilir” dedi.
Post-covid zamanına girmiş hastaların uykusuzluk şikayetlerinin bitmeme ettiğini ve bu sayının arttığının görüldüğünü tabir fail Psikolog Bozkurt, “Uyku bozukluklarının nedenlerine göre, post-covid sürecinde bulunan hastaların bazılarında düşünce sorunu caba bulunmadığı raporlanıyor. Bu vaziyette ruhsal bir sebepten değil, Covid-19'un asap sisteminde ne yer aldığı hasardan naşi uzvi sebepli hab bozukluklarının başladığını söyleyebiliriz” niteleyerek konuştu.
“Gün ışığının sona erdiğini algılayan hücrelerimiz bunu beynimize iletir”
Uyku bozukluklarının temelde ikiye ayrılabileceğini tamlayan Bozkurt, “Psikolojik sebepli olanlar ve uzvi sebepli olanlar halinde ayırabiliriz. Uyku bozukluklarına elbette engelleme edilmesi gerektiğinden bahsetmeden önce, elbette uyuduğumuzu, hab esnasında ne hormonun salgılandığını ve vücudumuzdaki işlevlerini bilmekte kâr var. Melatonin uykusuna dalmamızı sağlayıcı bir hormondur. Gün ışığına uyarlanmış bulunan vücudumuz bu hormonu tarih saatlerinde salgılamaz. Gün ışığının sona erdiğini algılayan hücrelerimiz bunu beyne iletir. Hormon salınımını sağlayıcı epifiz bezi de melatonin salınımını başlatır. Güneş battıktan sonraları salınmaya başlar, rutindeki hab saatimiz yaklaştıkça salınımı artar. Gün doğumuna yaklaşan salınımını azalarak sonlanır. Melatonin hormonu sebebiyle hab ve akıllılık farkındalığı oluşur. Salınım arttıkça, haricen aldığımız sinyalleri beynimiz şimdi az algılar, bu da hab hissini oluşturur. Yorulduğumuzu ve dinlenmemiz icap ettiğini ayırt ederiz. Melatonin hormonunun hab ritmini düzenlemesinin beraberinde muafiyet sistemini güçlendirmesi, hücreleri yenilemesi, stresi arama altında tutması üzere işlevleri vardır” halinde konuştu.
“Uyku problemleri yaşamaya başlamış bulunan kişilerin sirkadiyen ritimleri de bozulmuştur”
Covid-19 virüsüne yakalananlarda illet sonrası hab bozukluğu görülmeye başlandığını tamlayan Bozkurt, “Covid-19 salgınının başlangıcında meydana getirilen bazısı araştırmalar, hab hormonu adına da bildik melatoninin virüsü engellediğini ortaya çıkardı. Amerika'da meydana getirilen bir müdahalede, entübe hastalara melatonin takviyesi verilmesiyle, salah oranlarının arttığı görülmüştür. Yani uykunun muafiyet sistemimiz düşüncesince ne derece ehemmiyetli yer aldığı Covid-19 salgınında da bir kere şimdi vurgulanmıştır. Uyku problemleri yaşamaya başlamış bulunan kişilerin sirkadiyen ritimleri de bozulmuştur. Melatonin salınımı ve derneşik bir hab sirkadiyen ritimlerin düzenlenmesi düşüncesince önemlidir. Sirkadiyen ritimleri, vücudumuzun hesabına getirmesi müstelzim dirim bilimsel işlevleri izlem fail dirim bilimsel gövde saati adına tanımlayabiliriz. Dış kaynaklardan aldığımız, vücudumuzun algıladığı sinyaller, sirkadiyan saatin fonksiyonel çalışmasını sağlar. Sabah iş zamanı yaklaşınca alarmla uyanmamız, iş durumunda öğlen zamanı arası zamanı erişince hissettiğimiz işkembe kazıntısı, akşam ezanı eve dönerken güneşin batışıyla bu arada hissettiğimiz kırıklık ve uykulu çözüm haricen aldığımız sinyallere kalıp verilebilir. Covid-19 salgınında evden etkin yahut karantinada bulunan nice insanoğlu bu sinyallerden yoksun kaldı. Doğal adına dirim bilimsel saatimiz sorun çıkarmaya başladı. Çünkü vücudumuzun alışmış yer aldığı mahsus bir rutin bundan böyle yok” ifadelerini kullandı.
“Melatonin hormonunun salınımı engeller, bu da uykusuzluğa biçim açar”
Melatonin hormonu eksikliğinin uykusuzluğa ne bulunan en şişman sebep bulunduğunun altını çizen Bozkurt, “Belirtildiği gibi, melatonin hormonu ışığın bulunmadığı ortamda en bir tomar salgılanır. Bu sebeple geceleyin geç saatlerde monitör izlemek, bilgisayarın başlangıcında bir tomar saat geçirmek, yatarken telefonla uğraşmak, odada geceleyin lambasını açıkça çoğaltmak melatonin hormonunun salınımı engeller. Bu da uykusuzluğa biçim açar. Birçok araştırı ehliyetli hab süresinin 6-8 çağ arası bulunduğunu söylüyor lakin bunu uygulamasına karşın çağımızda hala uykusuzluk (insomnia) ve bir tomar uyuma (hypersomnia) şikayetlerini yaşayan insanoğlu bulunduğunu görüyoruz” dedi.
“Sağlıksız bir uykunuz bulunduğunu yayınlayan biraz ayraç vardır”
Bozkurt, "Uyumanız müstelzim saatte yatağa girdiğinizde, uykusuna dalmanız 15 dakikadan bir tomar sürüyorsa bir sorun mevcut demektir. Bunun sebepleri ortada çoğu kere tarih saatlerinde de uyumuş olmak, bir tomar kafein almış kazanmak yahut zihninizi çalışır eden, sizi anlamlı düşüncelerin içre kendinizi rahatlatıp uykusuna dalamamış olmanızdır. Uyku dört fazdan oluşur, dip uykusuna adım adım makbul zihnimiz. Uyku kalitesinin faziletkâr olması ve asıl bir tatil düşüncesince bu dört etabın gerçekleşmesi gerekir. Kişinin ekşimik ekşimik uykusu varsa, sebepsiz bir halde yahut en küçük bir seste uyanacak bir uykusu varsa, insanoğlu uykunun üçüncü fazına geçemiyor demektir. Bu da ferdin yeteri kadar dinlenemeden, bitkin uyanmasına ne olur. Ayrıca dip uykusuna dalamamak REM uykusunu alamamak anlamına gelir ki bu da ferdin güya uyanık üzere uyanmasına ne olur. Kabuslar yahut kişiyi huzursuz fail nesneleri, kullanmakta olanları rüyada görmek, ferdin gerilmesine ne olur. Uyku halindeyken kaygıdan uzak, gevşemiş bir vücudumuz olur. Kâbus gördüğümüzde ise vücudumuz kasılır. Eğer derinliğine müddet bitmeme fail kabuslarınız mevcut ise hab bozuklukları düşüncesince sinir bilimi bölümünde sondalama olmanız gerekir. Sabah uyanmanız müstelzim saatte suhulet uyanamamak, bitkin kalkmak, güya on paralık uyumamışsınız üzere kalkmak, geceleyin metin bir hab almadığınızı gösterir” niteleyerek konuştu.
“Evde şimdi baş döndürücü devir buyurmak durumunda kalanlar bu tavsiyeleri uygulayabilirler”
Uyku düzeni düşüncesince biraz teklif paylaşan Bozkurt, şunları söyledi, “Evden çalışmaya başlayanlar yahut haftanın biraz gününü iş yerinde, art kalanı evinde fiilen geçirenler, meslek eğitimini evde bitmeme ettiren öğrenciler, içtimai yaşamı kısıtlandığı düşüncesince evde şimdi baş döndürücü devir buyurmak durumunda kalanlar bu tavsiyeleri uygulayabilirler. Özellikle post-covid sürecinde nörolojik şikayetleri bitmeme fail hastalar da bu tavsiyeleri uygulamalılar. Çünkü bağışıklığı takviye etmek için, dört fazdan oluşan uykunun, evvela dü fazını gerçekleştirebilmek bile, metabolizmanın düzenlenmesine asistan olur".
Bozkurt, hab düzeninin bozulmasına dirlik yapılması gerekenleri şöyleki açıkladı: "Bir rutininiz olmalı. Hafta içi ve hafta sonu ayrımsız saatlerde uyanıp, ayrımsız saatlerde uyumalısınız. Erken saatte doğrulmak ve vücudunuzu şems ışığına verilen bırakmak, devir içre şimdi canlı ve çevik olmanızı sağlar. Bu sayede gününüz dişi geçer, geceleyin yatağa bitkin derece derece dip uyumanız kolaylaşır. Uyku saatleriniz, esbak rutininizde nede olsa anca bitmeme etsin, uykusuzluk sorununuz mevcut ise caba yatağa girmeniz müstelzim saatte girin, uyanmanız müstelzim saatte alarmla uyanın. Gündüzleri uyuduğunuz odada bir tomar saat geçirmeyin. Evden çalışıyor kazanmak iş, meslek disiplininizi bozmamalı. Sabah kalktığınızda ev kıyafetlerinizi değiştirin, işe, okula masraf üzere giyinin. Gündüz uyuklamalarından kaçının. Uykulu hissediyorsanız açıkça havaya çıkıp ak pak iklim alabilirsiniz, elinizi yüzünüzü yıkayabilirsiniz yahut çay kahvehane içebilirsiniz. Fiziksel idman sizi canlı tutar. Hafif tempolu bir ilerleyiş yahut evde yapabileceğiniz egzersizler devir içre şimdi çevik hissetmenize, geceleyin de şimdi kaliteli, dip uyumanızı sağlar. Evde çalışmaya başlayanların bir kısmının emek saatleri de değişti. Çalışanlar bunu telafi etmek, bilgisayarın başlangıcında özen odağını şimdi bir tomar yükseltmek düşüncesince çay kahvehane tüketimini arttırdılar. Fazla kafein hab düzeninizi bozar, uykusuna dalmaktadır zorlanırsınız, az uykuyla sabahleyin uyanmanız müstelzim saatte ayakta olmanız icabında de topu topu haset geniş salaklık hissi içre geçirirsiniz. Gününüz çorak geçer. Alternatif adına su tüketimini arttırın. Bilgisayarın başlangıcında bir tomar devir buyurmak gözlerinizi baş döndürücü zorlar. Gece hab düzeninizin bozulmaması düşüncesince tarih uyumasanız bile, delik yorgunluğu uykunuzu getirir. Bu da mütemerkiz olmanızı zorlar. Gözlerinizi kapatıp kafanızı yastığa yaslayın, dilerseniz uzanabilirsiniz de. Bunu 5 dakika yapmış olup gözlerinizi açtığınızda kendinizi şimdi canlı hissedeceksiniz. Özellikle akşam ezanı saatlerinde baş döndürücü ağırbaşlı yemekler yememeye çalışın. Ağır, besili yemekler midenizi tasalı edeceği düşüncesince hab kalitenizi de etkileyecektir. Melisa, yoğurt çiçeği yahut rezene üzere nebat çayları gevşeten, rahatlatan çaylardır. Akşam saatlerinde, uyumanıza yaklaşan bir zamanda içerseniz, uykusuna şimdi hazırlop dalarsınız. Sigara ve alkolden ırak durun. Ne derece bir tomar uyaran alırsanız uykusuzluğunuz o derece kuvvetlenecektir. Uyuduğunuz odada geceleyin lambasını açıkça bırakmamaya özen edin. Yatmadan evvela televizyon, elektronik beyin ve telefonla çalışır olmayın. Eğer ruhsal gerilim kaynaklı uykusuzluğunuz yahut şimdi bir tomar uyuma ihtiyacınız varsa, streslere ne bulunan problemleri halletmek şimdi temelli bir çözümdür. Sorunlarınızı çözmekte zorlandığınızda hevesli dayanak kabul etmek sürecinizi kolaylaştıracaktır.
