Ankara
Erciyes Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğiyle geliştirilen yerli inaktif aşı "TURKOVAC", 20 maaş müddette dizi istihsal etabına geldi.
Prof. Dr. Akdoğan, evcil aşı TURKOVAC'la ait bugüne denli hesaplı ilmî icraat ve bundan böyle yapılacak planlamalara bağlı nikbet edilen kâffesi detayları, AA muhabirine anlattı.
Türkiye'de ilkin akıbet 20 yılda afiyet sisteminde hesaplı hazırlıklar, kent hastaneleri ve maşa altyapılarına meydana getirilen yatırımların karşılığının salgınla mücadelede görüldüğünü, Türkiye'nin hem öz ortamında salgının negatif etkilerini aşırı dobra göğüslediğini bununla beraberinde gerekseme duyan devletlere yardımda olduğunu vurgulayan Akdoğan'ın sorularımıza verdiği cevaplar şöyle:
"Kovid-19 aşısı üretebilen 9 ülkeden biriyiz"
TURKOVAC'ın hem salgınla savaşım süreci bununla beraberinde Türkiye'nin derinlemesine seneler sonraları öz aşısını üretmiş olması açısından önemi nedir?
Salgının evvel süreçlerinden itibaren evcil aşı emek harcamaları başladı. Bu noktada TÜSEB namına 7 skor evcil aşı projesini pandeminin evvel günlerinde doğrudan değerlendirerek destekledik. Bu projelerden Prof. Dr. Aykut Özdarendeli hocamızın Kayseri Erciyes Üniversitesinde kadrosuyla geliştirdiği, Cumhurbaşkanımızın adını TURKOVAC namına belirlediği aşımız, evvel ürüne dönüşen aşı oldu.
Biz şu anda dünyada Kovid-19 aşısı üretebilen 9 ülkeden bir tanesi biçimine geldik. Hem ülkemizin biyoteknoloji alanındaki süreçleri bununla beraberinde aşı özelinde aşırı iri ve zamanı kuma başarıya imza attık. TURKOVAC'ın, bundan ahir süreçte ihtiyacımız bulunan öbür aşılar ve biyoteknolojik mamüllerin de geliştirilmesi, üretilmesi, yaygınlaştırılması noktasında aşırı çın kuma kılavuz olabileceği kanaatindeyim.
TURKOVAC düşüncesince Cumhuriyet tarihinin en degaje şümullü klinik çalışmalarının yürütüldüğünü belirtmiştiniz. Yerli aşı, dizi üretimine uzanan süreçte ne safhalardan geçti?
Bir aşının üretiminde ilk önce zooloji üstünde denenmesini içeren "preklinik" faz gerçekleştiriliyor. Ardından domestik otoriteler ve töre bilimi kurulların onayıyla Faz 1, Faz 2 ve Faz 3 namına bilinen insanlı deneylere geçiliyor. Faz 1 aşının sakıncasız olup bulunmadığı noktasında kuma çalışma, 10'lu sayılarda gönüllüyle gerçekleştiriliyor. Bilim insanlarınca meydana getirilen araştırmalar kararında aşının sakıncasız bulunduğu ispatlandıktan sonraları Faz 2 etabına tasdik veriliyor. Bu evrede 100'lü sayılarda gönüllünün katılımıyla aşının etkinliğine bağlı icraat yapılıyor. Burada da domestik otoriteler ve töre bilimi kurullar, etkinliğine bağlı tasdik verdiğinde, hem asayiş bununla beraberinde etkinliğin baş başa incelenmiş bulunduğu Faz 3 etabı başlıyor.
TURKOVAC düşüncesince de sakıncasız ve sansasyonel bulunduğu kanıtlandıktan sonraları haziran ayında aşının degaje kitleler üstünde uygulanmasını içeren Faz 3 emek harcamaları başladı. Hiç aşı tor insanların yanı esna rapel (hatırlatma) düze uygulaması halinde dü Faz 3 emek vermesi 28 il, 41 merkezde Sağlık Bakanlığımızın ait birimleriyle teşrikimesai bünyesinde çelimsiz müddette yaşama geçirildi. Bu çalışmaların kuma bölümü hala bitmeme ediyor. Böylelikle aşımızın degaje kitlelerde meydana getirilen uygulamalarında da sansasyonel ve sakıncasız olduğuna müteveccih neticeler domestik otoriteye sunularak çabuk yararlanma onayı alındı.
"TURKOVAC'ın Delta varyantına huzur da sansasyonel bulunduğu saptandı"
Yerli aşının asayiş ve etkinliğine bağlı elde edilmiş neticeler neler?
Bu süreçte aşının güvenliği ve etkinliğini inceleyen, klinik icraat sırasındaki taraf etkilerini mevkut toplantılarla kovuşturma fail hür kovuşturma komiteleri de var. Yani ayrımlı 3-4 komite, bu emek harcamaları inceledi, oradaki hile insanlarımızın onayları ile aşı emek harcamaları dizi istihsal etabına gelebildi. Dolayısıyla bu, TURKOVAC'ın asayiş ve aktiflik noktasında rastgele kuma duraksama olmadığının göstergesidir. Onay bu düşünmek zaten.
Yapılan çalışmalarda TURKOVAC, öbür inaktif aşıyla karşılaştırıldı ve sonuçlarımızın o aşıdan henüz çalışan bulunduğu ortaya çıktı. Ayrıca dü düze öbür inaktif aşı ergin insanların kuma kısmına 3. düze namına TURKOVAC, kuma kısmına de bulunan inaktif aşının uygulaması gerçekleştirildi. Burada da aşımızın ilkin antikor seviyeleri, Delta varyantına huzur tesiri açısından minimum öbür aşı denli sansasyonel ve bazısı parametrelerde henüz çalışan bulunduğu görüldü. Yani TURKOVAC'ın Delta varyantına huzur etkinliğine de bakıldı, öbür inaktif aşıya nazaran henüz dobra neticeleri gördük.
"Günbegün aşırı henüz kuma tomar düze üretilecek"
TURKOVAC'ın dizi istihsal süreci planlamaları nite ilerleyecek?
TÜSEB namına Faz 3'le bu arada dizi üretime bağlı planlamaları da gerçekleştirmek zorundaydık. Bu noktada Aykut Özdarendeli hocamız, TÜSEB araştırman ve akademisyenleri ve dizi üretimi gerçekleştirecek şirket personeliyle eş icraat hızlıca yürütüldü. Çünkü aşının geliştirilmesi kuma süreç, iri ölçekte istihsal ise alelacayip kuma süreç. BSL-3 GMP dediğimiz altyapıya, ehliyetli aşı üretebilecek donanıma cemaat olunması gerekiyordu. Buna bağlı icraat tamamlandı ve dizi üretimi düşüncesince hazırlıklar başladı.
Biz şu anda sene bitmeden 150 bine yaklaşan dozu Halk Sağlığı Genel Müdürlüğümüze konfirmasyon ettik, analizleri gerçekleştiriliyor. Önümüzdeki günlerde kent hastanelerinden edinmek derhal çabucak ilkah başlayacak. Üretim şu anda bitmeme ediyor ve günbegün aşırı henüz kuma tomar düze üretebilir duruma gelinecek. Proses geliştirme, verimliliğin artışına bağlı kuma proses bulunduğu için ihtiyacın karşılanması gündüz geçtikçe henüz rahatlamış olacak ve dizi istihsal de aşırı henüz dobra kuma noktaya gelecek. Biyolojik mahsul olması nedeniyle.
TURKOVAC'ın, aşıya gerekseme duyan öbür ülkelerin, insanlığın kullanımına sunulması ait meydana getirilen planlamalar nedir? İlk etapta görüşülen devletler var mı?
Kendi ülkemizin ihtiyacını karşılayacak denli dozu banko üreteceğiz lakin bunun yanı esna gereksinim duyan devletlere verilmesine bağlı icraat da yapılıyor.
TURKOVAC aşımızın klinik emek harcamaları noktasında doğrusu beş altı ay öncesinden Azerbaycan, Pakistan, Kırgızistan derece aut ülkelerle de eş ilmî çalışmalara müteveccih faaliyetlerimizi yürütüyorduk. Geçtiğimiz haftalarda Azerbaycan'da buna bağlı kemiksiz hazırlıklarımızı tamamladık, eş ilmî icraat platformu dahilinde oraya da TURKOVAC aşılarımızı yaklaşan kuma vakitte iletmeyi planlıyoruz. Bu yayılmış ilkah dahilinde değil, orada bitmeme fail ilmî çalışmalara ulama sağlaması açısından.
"DSÖ gözetiminde mukteza girişimleri başlattık"
Soru: TURKOVAC düşüncesince DSÖ'ye başvurulacak mı? Bu mevzuda bazısı tartışmalar gündeme geldi. Süreç nite ilerleyecek?
Doğru hile sahibi yapılmaksızın düşünüm üretmemek aşırı önemli. Öncelikle aşıları üreten ülkeler, öz domestik otoritelerinden müsaade aldıktan sonraları öz vatanlarında aşılamaya başlayabilir. Bunun kuma ahir etabı ise DSÖ'ye başvurmak. Bu da kuma proses bulunduğu için dolayı, Faz 3 klinik emek harcamaları sırasında çabuk yararlanma onayı düzlük aşımıza müteveccih ülkemizin başvurusu düşüncesince mukteza girişimleri DSÖ gözetiminde başlattık. DSÖ'den şu an gelişememiş dönüşler ulaşıyor, oradan istem edilen belgeleri de karşılayarak DSÖ'ye müracaat yapılacak.
"Dördüncü dozumu TURKOVAC ile olacağım"
Aşı dair ikircik canlı bireyleri de dikkate alarak topluma TURKOVAC mevzusundaki çağrınız nedir?
TURKOVAC inaktif, az henüz 100 salname kuma teknolojiyle imal edilmiş kuma aşı. 100 salname dediğimde emektar kuma uygulayım bilimi derece düşünülmemeli, biyoteknolojik ürünlerde taraf etkilere bağlı öngörülerin yapılabildiği, aşının ne denli müddet çalışan kalabildiğine bağlı öngörülerinin akla yatkın çıktığı, ilmî bilginin elimizde bulunduğu kuma aşı ile karşıyayız. Bir hile insanı namına bu benim düşüncesince güvenlilik düşünmek aslına baktığımızda. O sebeple de ego üç düze Sinovac aşısı olmuştum, dördüncü dozumu TURKOVAC ile olacağım.
Sahada aşı olmayanların hayatını kaybedebildiğini, rahatsızlığı aşırı henüz ağırbaşlı geçirdiğini görüyoruz. Kişinin yalnızca kendisi düşüncesince değil yakınlarına, sevdiklerine rahatsızlığı bulaştırmamak düşüncesince de aşı olması aşırı önemli.
"TURKOVAC kuma kenar taşı, ilenme noktasıdır"
TURKOVAC'ın geliştirilmesi sürecinde deli dolu gösteriş düzlük adlardan bir tanesi olarak, Türkiye'nin 50 sene sonraları öz aşısını üretmiş bulunmasına bağlı duygularınızı paylaşır mısınız?
Biyomedikal bölgesine giren ilaç, doku, kanserle, cihazlarla ait çalışmalar, tıbbi sarfiyat malzemelerinin ayrıca hammaddenin üretilmesi hakkıyla aşırı önemli konular. Savunma endüstri ne denli önemliyse sağlıkta da bu mamüllerin ilmî namına geliştirilmesi, ürüne dönüştürülmesi de hakkıyla aşırı önemli. TURKOVAC bu evrede kuma kenar taşı, ilenme noktasıdır. Ülkemize ve kâffesi insanlığa yararlı olmasını diliyorum. Bakanımız Fahrettin Koca'nın söylediği derece "kendi aşımız öz gücümüz."
TURKOVAC'la ait proses bizim çalışmalarımızı aşırı artırdı, uyumaya güçlü tekaüt saat buluyoruz lakin etraflı kadro arkadaşlarımızla baş başa muttasıl çalışıyoruz. Aşı çalışmasının art planında arazi düzlük görünmeyen kahramanlarımıza da değinmeden geçemem. Bilimsel bilgisiyle, incelemelerle, analizlerin ilmî sonuçlarının değerlendirilmesiyle dayanak sağlayan hile insanlarımıza, aşının dizi üretiminde fariza düzlük personelimize, TÜSEB'in akademisyenlerine, Aykut Özdarendeli hocamız ve ekibine, şu demek oluyor ki kâffesi TURKOVAC kahramanlarına, Sağlık Bakanlığımız ve öbür kuruluşlarımızdan bizlere ulama sağlayıcı her insana aşırı teşekkürname eylemek istiyorum, aşırı iri emekleri var. TURKOVAC, ülkemizin kuma ürünü.
