Pandemi döneminde levent boylu müddet evde kalmak, tarih ışığından yararlanamamak, fiziki aktivitenin azalması ve bilgisayar, telefon ve tablet ışığına verilen kalmak, uyku sorunlarının da artmasına kez açmış olduğu öğrenildi. Acıbadem Bodrum Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Kaynak, Covid-19 salgını döneminde uyku kalitesinin bozulduğundan yakınma edenlerin oranının yüzdelik 70'ler düzeyinde bulunduğunu belirterek “Pandemi döneminde istediğimiz saatte yatıp kalkma saatlerindeki elastikiyet ve günce ritmin bozulması uyku standardını menfi etkiliyor. Koronasomnia kendisine adlandırabileceğimiz bu gidiş ilkin geç yatıp geç kalkanları etkiliyor. Derin uykunun azalması da yağ ve şeker hastalığı hastalığı metabolizmasının bozulmasına, vücutta yağlanmaya bozukluk oluyor” dedi. Prof. Dr. Kaynak, dimdik yanında uyku yapılması gerekenleri anlattı.
Beyaz ışık, melatonini engelliyor
Vücudumuzun 24 saatlik günce ritme tarih ışığı ile ahenk sağladığına özen çekici Prof. Dr. Kaynak, “Güneş ışığı sabahları uyanmamızı ve güne uyarlanmış olmamızı sağlar. Akşam havanın kararması ile baş başa uygu düşüncesince müstelzim melatonin hormonunu salgılanmaya başlar. Melatonin hormonu, uyku saatinin geldiğini beyindeki uyku merkezine bildirir. Beyaz enerji ise bu hormonun salgılanmasını engellediği düşüncesince uyku saati sinyalinin oluşmasını da önler” niteleyerek konuştu.
Günlük rutinler ortamında ehemmiyetli yanında yere ehil bulunan uyku süresinin pandemi döneminde ortadan koruyucu iş ve içtimai zorunluluklar dolayısıyla aşırı değiştiğini kaydeden Prof. Dr. Kaynak, “Gece geç yatıp geç durmak alışkanlığı aşırı görülüyor. Henüz dört dörtlük kendisine alışılagelen yaşama dönülmediği düşüncesince bu gidiş yorgunluk vermese de mesainin ve içtimai zorunlulukların başlaması ile baş başa geç yatıp kalmaya alıştırdığımız bedenimiz acemi vaziyete ahenk oluşturmakta zorlanabilir” uyarısında bulundu.
Uyanıklık süresi dü büküm yanında tomar algılanıyor
Sabah geç kalmanın emanet durumunu de menfi etkilediğini tabir fail Prof. Dr. Kaynak, devir ortamında yatakta geçirilen sürenin de arttığını belirterek bu durumun kez açmış olduğu neticeler kendince şunları söyledi:
“Pandemi evveliyat uyku düşüncesince çağımızın yetmediğinden yakınanlar fazlaydı. Covid-19 döneminde ise yatakta geçirilen müddet arttı. Gün bünyesinde de yatar pozisyonda elan yanında tomar devir geçirilir oldu. Ancak ferdin uyku süresi kalıtım bilimi kendisine belirlenmiştir ve rastgele birimiz düşüncesince farklıdır, değiştirilemez. Bu da kişi isteğimizle uyku süremizi uzatamayız anlamına gelir. Bir ayrıksı ehemmiyetli bekçi da yataktaki uyku ve uykusuzluk süresini aşırı ayrımlı kendisine algılamamız. Örneğin, 9 sayaç yatakta patron 7 sayaç uyur kişi, 2 saatlik akıllılık süresini 4 sayaç olarak, uykudaki 7 saati de 3-4 sayaç kendisine algılar. Bu halde insanlar, geçmişle bire yanında müddet uyuyabilmesine rağmen uyku sürelerinin elan az bulunduğunu hisseder ve uykusuzluk yakınmaları artar.”
Kaliteli uyku kriterleri
Yattıktan 5-10 dakika sonradan uykusuna dalmanın, geceleyin boyunca şen uymanın, sabah dinlenmiş kalkmanın ve günce aktiviteleri şen sürdürmenin birinci sınıf uyku işareti bulunduğunu özetleyen Prof. Dr. Kaynak, laflarına şöyleki bitmeme etti:
“Bazı uyku rahatsızlıkları uyku boyunca ortaya yarar ve hastanın sabah bitkin depreşmek haricinde tek yakınma yoktur. mesela erinçsiz bacağı bulunan hastaların çokları uyurken uykuda mevkut göt hareketleri dolayısıyla geceleyin ortamında dar uyanıklıklar yaşar ve sabah bitkin kalkıp devir ortamında bitkin ve uykulu olurlar. Bu sebeple rastgele yanında uyku şikayetiniz olmasa caba sabahları bitkin kalkmanın ve devir ortamında bitkin olmanın uyku hastalığının belirtisi bulunduğunu ayırt yazar yanında uzmana bulunmak önemli.”
Uykunun muafiyet sisteminin güçlendirmede ehemmiyetli yanında tesiri bulunduğunu ve levent boylu kesiksiz uykusuzluk dönemlerinin kişiyi hastalıklara elan belirgin bir vaziyete getirdiğini vurgulayan Prof. Dr. Kaynak, “Korona döneminde de kifayetli ve birinci sınıf uyku alınmaması, koronaya yakalanma riskini de bilvasıta kendisine artırabilir” dedi.
Eren Ayhan
