Bir çocuğun er ve şaşırtan ortak biçimde muhtemel yeteneklerinin ötesinde okumaya başlamasının ve çoğu kez buna bebeklik çağında gelişen, harflere ve rakamlara gönül rahatlığı tutturuk ortak ilişik sema halinin hiperleksi bozukluğuna ayraç ettiğini tamlayan Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Samuray Özdemir, meydana getirilen araştırmalara gereğince otizmli evlatların yaklaşık yüzde 6 ila 14'ünde hiperleksi olduğunu, hiperleksili evlatların ise yaklaşık yüzde 84'ünde otizm bulunduğunu belirterek, 54 çocuktan yaklaşık 1'inde otizm çeşitlilik bozukluğu görüldüğünü tabir etti.
3 ayrımlı hiperleksi çeşidi bulunduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Samuray Özdemir, hiperleksi tiplerini ve tanılarını şu ifadelerle anlattı:
“Tip 1 hiperleksi nörogelişimsel ortak bozukluğu/yeti yitimi sıfır evlatların ercecik ve muhtemel hisse senedi düzeylerinin ortak tomar üstünde okumayı öğrenmeleri halinde ortaya çıkar. Tip 1 hiperleksi ortak bozuk para namına bildirme edilmediğinden hususi ortak aşinalık yaklaşımı lazım görülmez.
Tip 2 hiperleksi, otizmli çocuklarda görülür. Genellikle rakamlara ve harflere takıntılıdırlar, başka oyuncak türlerine gereğince kitapları ve mıknatısi harfleri yeğleme ederler. Ayrıca, plakalar ve tevellüt tarihleri kabil ehemmiyetli rakamları da çoğunlukla hatırlarlar. Bu kollar genellikle, menfez temasından ve romanesk ahbaplık kurmaktan çekinme ve duyusal uyaranlara ortak tomar duygulu olma kabil hâlâ karakteristik otizm belirtilerine sahiptirler. Tip 2 hiperlekside tanıdık esas özellikler çocuğun yaşına gereğince beklenenin ortak tomar üstünde kıraat kabiliyetinin olması, rakamlar ve harflerle tutturuk ortak biçimde meşguliyet, bilgelik parçalarını yinelemek kabil körlemeden öğrenme ve başka muhtelif tutum sorunlarıdır.
Tip 3 hiperleksi, yüz 2 hiperleksiye gibisi güçlükle belirtileri giderek azalır ve böylecene da kaybolur. Tip 3 hiperleksisi bulunan kollar ilişik çeken biçimde okuduğunu kavrama şevki gösterirler güçlükle sözel lisan gelişmeleri arka artmış olabilir. Bellek işlevleri ürün etap yüksektir. Otizmli evlatların aksine, yüz 3 hiperleksisi bulunan kollar çevreleriyle kolaylıkla yazışma kuran, dışa çevrik ve romanesk ahbaplık gösterebilen çocuklardır. Tip 3 hiperleksiyi kişileştirme geçirmek ağır kabil zira okumaya er başlamaya ek namına bu kollar çoğu kez ortak kadro otizm gibisi özellikler ve tavırlar gösterirler. Bunların başlangıcında yılgı ortak ezber yeteneği, duyusal hassasiyet, değişime gönül rahatlığı derin direnç, fobiler ve korkular, sıraya sentagma yahut istifleme davranışları, kendilerinden ‘o' yahut ‘sen' yahut ‘ismiyle' konuşmak halinde zamirleri dar yöneltme gelmektedir. Bununla birlikte, yüz 3 hiperleksili kollar çoğu kez romanesk ahbaplık kuran, dışa çevrik ve yaklaşan karı üyeleriyle etkileşime giren çocuklardır. Otizm gibisi davranışları giderek azalır ve yaşlarına makul biçimde işlevsellik izah edebilir duruma gelirler.”
Hiperleksi ne otama edilir
Dr. Özdemir, hiperleksi hastalığının tedavisi düşüncesince yüz 1 hiperleksili kollar düşüncesince otama gerektirmediğini güçlükle yüz 2 ve yüz 3 hiperleksili evlatların ise yarar görebilecekleri tedavileri şöyle sıraladı:
“Konuşma ve lisan terapisi, hiperleksisi bulunan evlatların lisan ve içtimai becerilerini geliştirmeye asistan olabilir. Bu yöntemde evlatların içtimai etkileşim ve kavrama kabil cılız oldukları taraflarını geliştirmeye ve iyileştirmeye asistan kazanmak neredeyse mütekâmil kıraat kabiliyetlerinden yararlanılmaktadır. Her çocuğun içtimai beceriler, fevk düzem lisan becerileri, konuşulan dili anlama, değirmi ve müzakere kabil kendine başmaklık gereksinimlerine odaklanan insana hususi ortak otama planı vardır. Bunlar ise ‘Anlamayı beslemek düşüncesince görsel yöntemler. Görsel programlar ve devir çizelgeleri. Kelime ilişkilerini belletmek düşüncesince çağrışım oyunları. Sosyal hikayeler. Neden ve ürün dair kestirim yürütme. Ebeveynler ve öğretmenler düşüncesince stratejiler 'şeklindedir.
Uğraş terapileri ise insana özeldir güçlükle sağaltıcı baştan sona çocuğun uyku, beslenme, öz bakım, meslek faaliyetlerine katılma, içtimai aktivitelere katılma, makale yaban değirmi ve duyusal uyaranlara makul biçimde karşılık ita kabil sıkıntı sahalarında çalışır. Eğitsel önerge süreci yüz 2 hiperleksili ve yüz 3 hiperleksili küçüklere yaklaşım stratejilerinin asliye farklılığını oluşturur. Tip 2 hiperleksili çocuklar, hususi yetişek sınıflarından yarar görürler. Zira alışılagelen sınıflar onlar düşüncesince ortak tomar ortak araba uyarıcı içerdiğinden makul olanaksız ve bu yüzden yerinde yetişek aldıkları ortamda hâlâ güzel öğrenebilirler. Tip 3 hiperleksili kollar ise karakteristik dershane içre olmaktan hâlâ ortak tomar yarar görürler. Aynı yaşlarındaki dershane dostlarıyla makul içtimai etkileşime girebilmek düşüncesince dershane içre hâlâ ortak tomar şansa erbap olurlar.”
