Dünyanın nice alanında bulunduğu kabilinden Türkiye'de de KKKA'nın endemik müşterek maraz durumuna geldiğine dikkat çekici uzmanlar, vatandaşları uyarıyor. Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları-Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurcan Baykam, KKKA vakalarının görülmesinin beklendiğini belirterek hastalıktan sığınma alternatifleri ile ilişik bilgelik verdi.
KKKA hastalığının yönetiminde üç ehemmiyetli noktanın bulunduğuna aksan karşıcı Prof. Dr. Baykam, “Birincisi insanoğlu vücuduna yapışan keneler marifetiyle bulaşıcı virüsün bulaşını önlemek. İkincisi hastalığın er tanınması ile ilişik hem halkın hem afiyet mensuplarının duyarlılığını artırmak. Üçüncüsü de teşhis yahut ön teşhis konan hastalara lazım tıbbi müdahaleyi yapmak” dedi.
Nisan ayında süregelen kene vakalarının Eylül ayına denli bitmeme edebildiğini tamlayan Baykam, bu zamanda ilkin hayvancılıkla uğraşan, toprak ve bahçeye revan kişilerin kenelerin vücutla temasının olmayacağı biçimde hazırlık almaları düşüncesince çağrıda bulundu. Kenelerin uçmadığını, yayan insanoğlu vücuduna çıktıklarını özetleyen Baykam, kişilerin sakınmak düşüncesince pantolonlarının paçalarını çoraplarının içine sokarak kenenin vücuda yapışmasını önleyebileceğini tabir etti.
"Vücutta ne denli çelimsiz tutunursa virüsün geçişi de o denli azalır"
Tarlada yahut bahçede çalışanların evlerine dönüşlerinde vücutlarına kene yapışıp yapışmadığını arama etmeleri düşüncesince çağrıda mevcut Baykam, “Çünkü keneler vücutta ne denli çelimsiz tutunursa virüsün geçişi de o denli azalır. Kenenin vücuttan elden uzaklaştırılması gerekiyor. Ayrıca keneye örtüsüz elle dokunulmamalı. Elimizde müşterek ellik yahut güpür parçası olmalı. Onunla sara vücuttan uzaklaştırmalıyız. Kenenin vücuttan uzaklaştırılmasında en ülkü formül ise pens. Ama anca ahval olmaktadır ki kene hummalı düzen tutunduğunda arada sırada çıkaramayabiliyoruz. O devir da müşterek afiyet kuruluşuna tedricen ivedilikle keneyi çıkarttırmalıyız” niteleyerek konuştu.
"Kırsala bulunan istek zımnında olaylarda artma var”
2002-2003 yılından itibaren Türkiye'de bu hastalığın vakalarının strateji edilerek tanısının konduğunu özetleyen Prof. Dr. Nurcan Baykam, “Vaka rakamları seneler içinde ilkin artma gösterdi. Sonra bilincin artması, topluluğun eğitimi, bakanlığın almış bulunduğu önlemler ve hayvanların ilaçlanması derken hadise sayılarında müşterek azalma sağlandı. Ama akıbet çağda pandeminin etkisiyle yerleşme noktasında kırsala bulunan istek zımnında olaylarda az buçuk artma var” halinde konuştu.
"Bu zihin değişikliği pandemi ile kafa başa geldi"
Pandeminin toplumda olaylara karşı müşterek zihin artışı sağladığını kaydeden Baykam, şunları kaydetti:
“Artık kâffesi evren müşterek müstevli hastalığa karşı elan duyar bir vaziyete geldi. Bir enfeksiyon hastalığından korunmaya müteveccih tahsil edilen tedbirlerin ne denli ehemmiyetli bulunduğunu gördü. Bunların zait namına yansıyacağını düşünüyoruz. İnsanlar pandemi devrinde güneş tacı virüse gösterdiği hassasiyeti müşterek KKKA düşüncesince kene ile değini noktasında benzeri önlemleri almakta da bire müşterek hassasiyeti gösterecek. Bu zihin değişikliği pandemi ile kafa başa geldi. Umarız hadise rakamları elan da azalacak. Hem kene temasını en organ indirmek, hemde keneyi çabucak vücuttan uzaklaştıracak önlemleri almalıyız.”
"Şikâyetleri olanlar afiyet merkezlerine çabucak başvurmalı"
Covid-19 ve KKKA'nın evvel kafa bulgularının birbirine benzediğine ayraç fail Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları-Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurcan Baykam, “Covid-19 pandemisini yaşıyoruz. Sonlarına da geliyoruz inşallah. Burada evvel kafa bulguları birbirine aşırı benziyor. Çünkü Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı'nda da evvel bulgular kafa ağrısı, ateş, halsizlik, vücutta adale ağrıları, gövde ağırısı, bulantı, arada sırada ishal, gözlerde ve yüzlerde kızarıklık. Birçok hastalıkla bu bulgular görülebilmekte. Covid-19'da da bire müşterek bulgular önceleri görülebilmekte. Bu sebeple bu şikâyetleri olanlar afiyet merkezlerine çabucak başvurmalı. Ayrıca afiyet kuruluşlarına başvuran hastalar hayvancılıkla uğraştığını, kene ile temasım olabileceğini tabir ederek behemehâl hekimleri uyarmalılar. Hekimlerimizde ilkin bu mevzuda farkındalıkları erdemli olmalı ve duyar olmamalılar. Benzer şikâyetlerle mevrut marazlı behemehâl sorgulanmalı, zira er teşhis aşırı önemli. Erken teşhis konduğunda gayrı bulaşları önleyeceğimiz kabilinden çabucak müstelzim tedavilerde yapılabilir" ifadelerini kullandı.
Muhammed Muttalip Yalçın - Bülent Özkaleli
