Ankara
Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsünce geliştirilen ve TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında desteklenen adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısının insanoğlu üstünde deneneceği Faz-1 emek harcamaları başladı.
Sağlık Bakanlığı kabilinden Faz-1 klinik emek vermek düşüncesince onaylanan adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısına yönelik, Ankara Şehir Hastanesi Klinik Araştırma Merkezinde matbuat toplantısı düzenlendi.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, burada icra ettiği açıklamada, şu an TURKOVAC'ın aceleci tasarruf onayı aldığını, VLP sürekli aşının da Faz-2'yi tamamladığını ve şu an Faz-2B evresine bağlı başvurusunun değerlendirildiğini anımsattı.
Mandal, "TÜBİTAK Kovid-19 Platformu'nda 7 aşı adayımız vardı, bunlardan 3'ü klinik evreye mevrut aşılarımızdı. Bunlardan üçüncüsü bulunan adenoviral vektör tabanlı aşımızın Faz-1 çalışmasına başlanacak." ifadesini kullandı.
"Ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var"
Adenoviral vektör tabanlı aşının niteliğine yer veren Mandal, geliştirilen antijenlerle Kovid-19'a gönül rahatlığı immün sistemi uyarıcı, kuvvetlendirici ortak hasiyet taşıdığını anlattı.
"Bu aşının ortak öteki niteliği de Faz-1 çalışmasını başarıyla tamamladığında ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var." diyen Mandal, 16 aydır aşı ihya çalışmalarının içinde toprak meydan Prof. Dr. Hakan Akbulut ve kadrosuna teşekkürlerini iletti.
Mandal, "Bu aşı emek harcamaları hoppadak çağ düşüncesince değil, ileriye müteveccih Türkiye'nin bundan sonradan aşıyı ithal fail değil, tasarlayan, geliştiren ve kâffesi adamlık düşüncesince aşı üreten ortak iklim durumuna gelmesine ehemmiyetli katkılar sunacak." değerlendirmesini yaptı.
Faz-1 emek harcamaları 36 fahri ile yürütülecek
Basın çalışanlarının sorusu dair Mandal, "Adenoviral vektör tabanlı aşının Faz-1 çalışmalarına, öteki aşıların safha çalışmalarına benzeşim şekilde, 36 gönüllümüzle başlanacak." bilgisini paylaştı.
Mandal, başkaca öteki aşılarla kıyaslandığında üretimi en hazırlop aşı tipinin de adenoviral vektör tabanlı aşı bulunduğunu belirtti.
"Yenilikçi, erdemli uygulayım bilimi ürünü ortak aşı"
Aşıyı geliştiren Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında Mart 2020'de başladıkları icraat kararında aşının klinik safhaya geçtiğine ayraç etti.
Akbulut, "Aşımız adenoviral vektör tabanlı ortak aşı. Mevcut aşılardan farkı ne? Şu anda devletimizde de dünyada da münteşir geçer not mRNA ve inaktif aşılar var. Ayrıca benzeşim adenoviral vektör aşılar da var. Bizim aşımız dizaynı bakımından az buçuk daha yenilikçi ortak aşı. Yüksek uygulayım bilimi ürünü adenoviral vektör aşısı. Böyle ortak aşının devletimizde yapılabilmesi, bu evreye getirilmesi biz düşüncesince önemli." sanarak konuştu.
Ortalama 2 sene sansasyonel olacak biçimde tasarlandı
Prof. Dr. Akbulut, aşının Omicron engelleme kâffesi varyantlara sansasyonel olmasını beklediklerini, değişmez sonuçların klinik çalışmaların arkası sıra görüleceğini vurgulayarak, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Tasarım bakımından bulunan aşılardan kestirmece 6-8 büküm daha çelimli ve daha serbest şümullü olacak biçimde planlandı. Bir öteki niteliği de derinlemesine devamlı ortak muafiyet oluşturmasını bekliyoruz. Yani 3-4 ayda ortak yeniden düze gerçekleştirmek adına aşılandıktan sonradan averaj 2 sene denli sansasyonel olmasını tasarladık. Tabii halis muhlis bunları tasar çizim kendisine söyleyebiliyoruz, esas neticeleri klinik emek harcamayı yaptıktan sonradan baştan sona baş başa göreceğiz."
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM Araştırma Enstitüsü, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu, Sağlık Bakanlığı ve TİTCK'ya teşekkürlerini ileten Akbulut, aşının Türkiye'ye iyi olması temennisinde bulundu.
"Ağız ve burundan uygulanabilecek aşılar pandemiyi bitirebilecek"
Aşının ağızdan ve burundan uygulanabilmesine bağlı soruya yanıt Akbulut, Kovid-19'un dudak ve koku alma organı kanalıyla vücuda girdiğini ve bedenin evvel defans sisteminin de burada çalıştığını anlattı.
Akbulut, tükürükte, koku alma organı salgılarında bulunan "immünoglobulin A" antikorunun virüsün dudak ve buruna yerleşmesini ve rahatsızlığı önlediğini belirterek, şunları kaydetti:
"Ağız ve burundan uygulanabilen aşının ortak öteki pozitif yanları da aşılandığınızda başkalarına virüsü bulaştırmıyorsunuz. Mevcut aşılar rahatsızlığı ihtimal ferah geçirmenizi sağlamaktadır ancak aldığınız virüsü başkalarına ferah ferah bulaştırabiliyorsunuz. Ağızdan ve burundan pratikte hakeza ortak riziko yok. Dolayısıyla esas anlamda pandemiyi bitirebilecek aşı tipi ağızdan ve burundan uygulanabilecek aşılar olacak.
Bizim aşımız da bunu sağlayacak ancak Faz-1'de elbette ki en önce adale içerisine denenecek. Faz-2'den itibaren dudak ve burundan da infaz başlayacak. Aşımız bu konuda, mukozal immüniteyi uyartı açısından baş döndürücü başarılı. Benzer gayretler şu anda ABD'de de var, üç tane adenoviral aşı. Onların da klinik emek harcamaları bitmeme ediyor."
Ağızdan ve burundan uygulamanın hoppadak çalışkan aşılarda bulunduğunu, mRNA ve inaktif aşılarda bu özelliğin olmadığını dile getiren Akbulut, "Faz-1 etabını geçersek bizim de devletimizde ağızdan haydi haydi uygulayabileceğimiz ortak aşımız olacak." dedi.
Çocuk felci aşısının da ağızdan uygulandığını anımsatan Akbulut, adenoviral vektör tabanlı domestik aşının da ağızdan, lisan dibine uygulanabileceğini söyledi.
Henüz melez ve Kovid-19 geçirmemiş vatandaşlara çağrı
Prof. Dr. Akbulut, gönüllülerde ne şartların aranacağına bağlı istifham üzerine, Kovid-19 geçirmemiş ve melez olma şartının bulunduğunu anlatım etti.
Türkiye'de şu an ilkah oranının baş döndürücü erdemli olduğuna ve nice bireyin de Kovid-19 geçirdiğine ayraç fail Akbulut, bu aşamada fahri anmak açısından sıkıntı bulunduğunu dile getirdi.
Akbulut, "Bütün halkımıza çağrıda bulunan olmak istiyorum, 18-59 gözyaşı ortada daha Kovid-19 geçirmemiş ve melez olanlardan ilkin Ankara'da yaşayanları bu çalışmaya katılmaya çağırıyorum." halinde konuştu.
"Oluşabilecek varyantlara gönül rahatlığı da sansasyonel olacak"
Aşının varyantlara gönül rahatlığı etkinliğine bağlı istifham dair Akbulut, şu cevabı verdi:
"Spike dediğimiz hücreye tutunan ve muafiyet gerçekleştiren proteini kodlayan geni parçalara ayırdık. Yani biyoenformatik kendisine olabilecek mutasyonları tasarladık ve ona mucibince modüler ortak çatı tasar çizim ettik. Bu niteliği dolayısıyla varyantlara sansasyonel olmasını bekliyoruz. Biz virüsün dü sene içinde geçireceği 5-6 mutasyonu başlangıçta elektronik beyin sayesinde kestirim yazar ona mucibince tasarımını yaptık. Bu anlamda dünyada da ortak ilk. Benzer apayrı ortak aşı uygulaması yok."
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz da görüşmede domestik aşı üretiminin Kovid-19 sürecinde ne denli ehemmiyetli bulunduğunun görüldüğünü vurgulayarak, aşının itidalli vadede kullanıma girmesini beklenti ettiklerini söyledi.
Ankara Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Serdar Öztürk ise "Çok umutlu olduğumuz, acemi teknolojiye sahip, ortaya çıkabilecek acemi varyantlara gönül rahatlığı da sansasyonel olmasını beklediğimiz ortak aşı. Ülkemiz düşüncesince iyi olmasını diliyorum." dedi.
Basın toplantısında Ankara Şehir Hastanesi Genel Hastane Başhekimi Doç. Dr. İhsan Ateş, Tıbbi Mikrobiyoloji Kliniği Kovid-19 Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Bedia Dinç ile aşı çalışmasının mesul araştırmacısı Dr. Hürriyet Ekmel Olcay da toprak aldı.
