Şanlıurfa
Şanlıurfa'da mezbahadan alındıktan sonradan toprağa gömülen ve hâlâ sonradan tahminî 2 sene kuruması düşüncesince güneşte bekletilen koç, camız ve sığır boynuzundan meydana getirilen mahsulat taşınmazlar içi ve taşınmazlar dışından nazarıitibar görüyor.
Türkiye'deki önemli mızrap ayak tarağı ustalarından 42 yaşındaki Mahmut Çaycı, Şanlıurfa Valiliğine ilişkin ŞURKAV Vakfı bünyesindeki Rızvaniye Külliyesi'ndeki atölyesinde koç, camız ve sığır boynuzlarını rengarenk taraklara dönüştürüyor.
Yaklaşık 20 senedir atılan boynuzları türlü işlemlerden geçirerek yapıta muhavvil Çaycı, Bozova Halk Eğitim Merkezi'nde planlı kurslarda sanatını gailesiz nesillere aktarıyor.
Boynuzlardan meydana getirilen katıksız mahsulat nazarıitibar görüyor
Kültür ve Devlet Sanatçısı Mahmut Çaycı, AA muhabirine, unutulmaya beniz tutmuş bu sanatı tahminî 20 senedir yaptığını söyledi.
Sanatını Şanlıurfa Valiliğinin desteği ile sürdürmeye çalıştığını tabir fail Çaycı, türlü illerde planlı festivallerde ve etkinliklerde bu sanatı tanıtmaya çalıştıklarını belirtti.
Tarağın geçmişinin aşırı eskilere dayandığını özetleyen Çaycı, şu şekilde konuştu:
"Kendi imkanlarımla tarağın tarihini araştırmaya çalıştım. Tarağın geçmişi aşırı eskilere derece gidiyor. Kanaatimce evren mevcut iyice ayak tarağı da olmuş. Yaptığımız taraklar boynuzdan baştan sona katıksız bulunan ve rastgele müşterek plastik yahut uran verim yardımı yok. Keçi, koç, camız ve sığır boynuzlarından yapıyoruz. Genellikle atılan vaziyetteki bu boynuzları mezbahalardan, kasaplardan realizasyon ediyorum. Topladığım boynuzları tahminî 2 sene güneşte kuruttuktan sonradan el işi başlıyorum. Boynuzlar kuruduktan sonradan zarfında ilik kendinden boşalıyor ve işlenişi hâlâ kolaylaşıyor. Bu ürünlerden ilkin tarak, bıçak sapı ve türlü cıcık eşyaları yapıyorum. Bunlar taşınmazlar zarfında bulunduğu kabilinden taşınmazlar haricinde da nazarıitibar görüyor. Gelen havale dair Almanya, Hollanda, Fransa, Avusturya ve İskoçya kabilinden devletlere de gönderiyorum."
"Saçta elektriklenme, ilenç yahut kepeklenme yapmıyor"
Boynuzların yapısının inç izi kabilinden birbirinden ayrımlı bulunduğunu vurgulayan sanatkar Mahmut Çaycı, şunları kaydetti:
"Boynuzların yapısı aşırı farklı. Üzerindeki deseni yahut dolgun olması kabilinden nitelikleri oluyor. Bir boynuzdan bir fazla fazla devir müşterek ayak tarağı çıkıyor. Kurumuş boynuzu el işi anık bir duruma getirdikten sonradan presliyoruz hâlâ sonradan da alevde yakarak hâlâ berk bir duruma getiriyoruz. Boynuzdan meydana getirilen taraklar doğal, saça rastgele müşterek ziyanı yok. Saçta elektriklenme, ilenç yahut kepeklenme yapmıyor."
Çaycı, plastik yahut uran tipi tarakların saçta kırılma, elektriklenme ve kepeklenme yaptığını öne sürerek, "Bunun birlikte bu kemikten yahut boynuzdan mahsulat bizim kültürümüzü yansıtıyor. Annelerimizin, kız kardeşlerimizin çeyizinde bulunurdu. Her evde bu ürünler ile ait behemehâl müşterek anı vardı. Gelip burada bunu gördüklerinde 'benim annemde yahut ninemde de vardı' diyerek söylüyorlar. Bu sanatı ömrüm bulunduğu sürece yaşatmaya çalışacağım. Bu bizim kültürümüz, kültürümüzün kaybolmasına gönlüm el vermiyor. Bunu keyiflendirmek düşüncesince ahali yetişek merkezindeki kursta gailesiz nesillere öğretiyorum." diyerek konuştu,
Boynuzdan ayak tarağı yapmayı öğrenen Çaycı'nın 12 yaşındaki çırağı Ömer Özkan de eğitiminin birlikte sanat da öğrendiğini belirterek "Daha önceki sokakta rastladığım boynuzların hakeza elleme ürünlere dönüştüğünü kıymetlendirmek beni hayrete düşürdü. Ustamdan aşırı obje öğreniyorum. Gelecekte elleme müşterek sanatkar olup ego de ustam kabilinden bunu doğacak nesillere inşallah aktarırım." ifadesini kullandı.