Ankara
AA muhabirinin edinmiş olduğu bilgiye göre, yazılım derin çözümleriyle Türk defans sanayisine ulama veren HAVELSAN, bugüne denli bu bölgede oluşturduğu yeteneklerle Milli Muharip Uçak (MMU) Programı’nda da ehemmiyetli sorumluluklar üstleniyor.
HAVELSAN projeye, 2011’de başlatılan kavramsal dizayn faaliyetlerinden itibaren dayanak veriyor.
MMU Geliştirme Projesi'ne müteveccih namına HAVELSAN'da 2020'de önceki namına Milli Muharip Uçak Direktörlüğü kuruldu. Aynı sene projenin yürütücüsü Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile teşrikimesai protokolü imzalandı. Bunu mühendislik desteği verilecek alanlara müteveccih Genel Şartlar Anlaşması izledi. Sonrasında plan kapsamında açılan MMU emek vermek gruplarında HAVELSAN mensubu de görevlendirilmeye başlandı.
Geçen sene TUSAŞ ile imzalanan MMU Mühendislik Simülatörü Görsel Sistem Sözleşmesi ve MMU STS Destek Sözleşmesi ile HAVELSAN'ın projedeki görevi arttı. HAVELSAN bahis konusu sözleşmeler kapsamında Eğitim ve Simülasyon Sistemleri, Lojistik Bilgi Sistemi, Yer Görev Planlama Sistemi, İtki Entegrasyonu, KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer) Tehdit Algılama, Platform Siber Güvenliği teknolojilerinin ön tasarımında dayanak vermeye başladı.
HAVELSAN’ın yapacağı çalışmaların; gömük eğitim, mühendislik, tayyareci ve tayyare izlev simülatörü, yazılım teknolojileri, ortam siber güvenliği ve bilişim, geri hizmet dayanak altyapısı sahalarında projeye maliyet, takvim ve başarım itibarıyla müspet yönde ulama yapması bekleniyor.
Önce yazılımlar uçacak
5'inci evlat ve sonrası iklim ara bulucu ve ast cümle üreticileri, akıllıca ürünü maliyet çalışan birlikte halde muktedir olmak şartıyla analiz, dizayn ve sınav evrelerinde mühendislik simülatörleri kullanıyor.
Bu simülatörlerle pervaz nazik topu topu sistemlerin olgunlaşmasında toprak ve pervaz testlerini önceleri asliye dizayn kararları şimdi akıllıca veriliyor. Bu da platformu ve sistemi maliyet çalışan kılıyor.
HAVELSAN Taktik Ortam Simülasyonu sebebiyle pilotun havada simüle birlikte manevra yapabilmesi benzer oluyor. Mühendislik simülatörü sebebiyle de geliştirilecek iklim ara bulucu pervaz arama ve aviyonik fariza sistemlerinin muhtemel hataları yahut yokluk değişimleri er etapta belirleme edilip lüzumlu tadilat yapılabiliyor.
MMU Programı kapsamındaki Bütünleşik Haberleşme Seyrüsefer Tanımlama Sistemi Projesi'nde HAVELSAN yeteneklerine müteveccih fonksiyonların geliştirilmesi, tasarlanması ve huzur örnek ünite imal edilmesine bağlı kontrat emekleri da bitmeme ediyor.
"Uçan bilgisayarı" koruyacak siber çözümler
MMU Programı'ndaki birlikte gayrı ehemmiyetli gerekseme da adeta birlikte "uçan bilgisayar" namına vasıflandırılan uçağın siber güvenliğini iletmek olacak. Bu kapsamda geliştirilecek sistemlerin hayat dönemi süresince asayiş tehditlerinin belirlenmesi, çözümleme edilmesi, önceliklendirilmesi, belirlenen risklerin azaltılması düşüncesince lüzumlu tedbirlerin ortaya konulması ve lüzumlu faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi düşüncesince icraat yapılacak.
Bu amaçla test, doğrulama, analiz, öğrence ihtiyaçlarının belirlenmesi yanında, iklim ara bulucu ve nazik ast sistemleri düşüncesince operasyonel, bakım, idame sürecinde kullanılacak olan yazılım, tesisat ve enformasyon ortamının güvenliği, havacılıkla ait icazet gereksinimleri de dikkate alınarak siber asayiş gereksinimleri karşılanacak.
Milli sistemle "arka kapı" olmayacak
Kritik teknolojilerin güven içerisinde emek harcaması düşüncesince ulusal namına geliştirilen Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi'nin MMU'da kullanılmasına müteveccih ihya emekleri sürdürülüyor.
HAVELSAN ve TÜBİTAK BİLGEM'in iş birliğiyle geliştirilen sistem, asayiş nazik sistemlerdeki dışa bağımlılığın minimal seviyeye indirilmesine, sızdırılmış ve müdahalelerin engellenmesine, cümle üstünde dört dörtlük egemenlik kurulmasına ve adsız sansız "arka kapılar" ile cümle bilgilerinin sellemehüsselam kullanımının engellenmesine olanak sağlayacak.
