Kayseri
Türkiye'nin ehemmiyetli sulak alanları ortada toprak alan, muhacir kuşların yol uğrağı noktası Sultan Sazlığı'ndaki Yay Gölü'nde kuraklığın tesiri ilkgüz ayında da iri seviyede hissediliyor.
Develi Ovası'nın ortasında, kısaca 94 kilometrekarelik birlikte düzlük kaplayan, suları tuzlu bulunan Yay Gölü, hararet artışı dolayısıyla yazları kurudu.
Eylül kocaoğlan sebebiyle yağmur olması yerinde gine su tutması muhtemel gölde kuraklık tesirini sürdürüyor.
Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Dadaşer Çelik, AA muhabirine, sulak bölgelerin hidrolojik anlamda devim bilimi sistemler olduğunu, buralarda hem suyun kütlesinin aynı zamanda su düzeyinin sene içre alışılagelen namına değiş gösterebildiğini söyledi.
Sultan Sazlığı'nda 1980'li zamanlardan itibaren hidrolojik değişimlerin bolca izlendiğini özetleyen Çelik, şu şekilde konuştu:
"1980'li yıllara genişliğinde Sultan Sazlığı'nın anne su kaynağını yağışlar, satıh akışları ve toprak altı akışları oluşturuyordu. Tarımsal faaliyetlerdeki ve sulamadaki artışla bu arada hem satıh sularında aynı zamanda toprak altı sularında kısaca Sultan Sazlığı'na vasıl suların miktarında değişimler olmaya başladı. Sulamanın artışıyla gerçekleşen bu değişiklikleri akıbet 40 senedir orada izleyebiliyoruz. Genel namına girdilerde kısaca yağış, toprak altı suyu akışında ve satıh akışında meydana mevrut azalma, sulak alanları aşırı kırılan bir hale getirmiş durumda. İki ehemmiyetli girdideki eksiklik, bu kere de sistemlerin yağışa bulunan bağımlılığını artırmış durumda. "
"Havzada totaliter su yönetimi gerçekleştirilmeli"
Meteoroloji Genel Müdürlüğünün açıklamalarına gereğince normalden değişik birlikte sene yaşandığına dikkati çekici Çelik, başta bahar yağışlarında İç Anadolu Bölgesi'nde yüzdelik 25'e vasıl eksilme yaşandığını dile getirdi.
Sıcaklıkların da saat normallerinin üzerinde seyrettiğini tabir fail Çelik, "İç Anadolu Bölgesi'ndeki topu topu sulak alanlarımız ve Sultan Sazlığı hassasiyetinden ötürü bu hale menfi cevap veriyor." sanarak konuştu.
Çelik, ağustos ayının bu semt düşüncesince suların en aşırı çekilmiş olduğu devre olduğunu, bölümsel kurumalar yaşanabildiğini fakat ağız ağıza kurumanın iklimsel anlamda menfi birlikte vaziyeti gösterdiğini belirtti.
Sultan Sazlığı'nda2000-2003 devrinde benzeri birlikte gestalt yaşandığını, o devirde de Yay Gölü'nün ağız ağıza kuruduğunu özetleyen Çelik, şunları kaydetti:
"İklimsel olayların bu genişliğinde duyar bir hale gelmesinde sazlığı besleyici başka kaynakların azalmasının iri tesiri var. İklim değişikliği birlikte gerçek. Kısa vadede bu hakikatı dönmek düşüncesince yapabileceğimiz birlikte obje yok. Küresel modellerle oluşmuş hava projeksiyonları var. Bunların çıktılarına baktığımız devir birtakım senaryolara göre, bu asrın sonuna genişliğinde sıcaklığın 2 santigrat aşama artacağı söyleniyor. Daha menfi senaryolara gereğince hararet artışları 5 santigrat dereceye genişliğinde ulaşacak. Yağışlarda da yüzdelik 15-30 ortada değişimler olabildiği tabir ediliyor. Yani bu değişimler maatteessüf bitmeme edecek."
İklim değişikliğine bundan böyle uzlaşma sağlanması icap ettiğini dile getiren Çelik, "yum gelmek düşüncesince yapılacak en ehemmiyetli şey, mıntıka ölçeğinde şimdi totaliter birlikte yaklaşımla su yönetimini gerçekleştirmemiz lazım. Suyu tarımda, evsel ihtiyaçlarımızda, sınai gayeli kullanıyoruz. Çoğu devir planlamalarımızda ekosistemlerin su ihtiyacını boşlama ediyoruz. Sultan Sazlığı üzere ehemmiyetli ekosistemlerin namevcut olmaması, arka dönüşü sıfır birlikte yola girmemek düşüncesince sulak bölgelerin su gereksinimlerini da planlama faaliyetlerine karışma etmemiz gerekiyor." dedi.
Çelik, güzün yağışların başlamasıyla bu bölgelerin gine su tutacağını, april ayında azami seviyeye ulaşacağını fakat menfi hava şartları sürerse sulak bölgelerin arka dönüşü sıfır hallere sürüklenebileceğini laflarına ekledi.
