İzmir
Elektrik mühendisi Yavuz Gül, usta sanatkâr Orhan Gencebay'ın teşvikiyle enstrümanlar dair düzentileme hazırlamaya başladı. İzmir'de 2006'da işlik kuran Gül, yalıtım mühendisliğinin birlikte müzikçi Şenol Sesiz ile mucidi bulunduğu deli sazı ilkin kazanmak kıl payı bağlama, nine basamak enstrümanları üretmeye başladı.
Bağlama çalanların "sap atma" kendisine nitelendirdiği, rutubet ve gayri faktörlerin etkisiyle sapta oluşan bozulmaya huzur hal arayışına giren Gül, metal yanay malzemeden hazırlanmakta bulunan sapın tekneye sabitlenmesi ve sapın üstünün ahşapla kaplanması biçiminde tanımlanabilecek birlikte hal geliştirdi. Sapta alüminyum materyal kullanan Gül, 2008'de Türk Patent Kurumundan "faydalı model" vesikası aldı.
İzmir'de bambaşka birlikte putrel yapımcısı kabilinden buluşunun imitasyon edildiğini ve genel ağ içinde reklamının yapıldığını belirleyen Gül, 2014'te yargıya başvurdu.
Davalı taraf, davacının almış bulunduğu yararlı manken belgesinin teceddüt ve fark edicilik unsurları taşımadığını, sapta metal kullanımının gitarda da bulunduğunu öne sürdü.
Yerel murafaa ve istinafta Yavuz Gül'ün aleyhine sonuçlanan dava, Yargıtay 11. Hukuk Dairesine taşındı.
Yargıtayda murafaa talebi benimseme edilen ve duruşmaya buluşunun birlikte gitar saplarını da götürücü Gül, bulmuş bulunduğu sap sisteminin toy ve yararlı manken bulunduğunu savundu.
Bilirkişi raporunda arazi alan, "telli çalgılarda metal kullanımının toy bulunmadığı fakat Gül'ün uyguladığı kaplanmış metal sap uygulamasına hâlâ ilkin on paralık rastlanmadığı" yönündeki ifadeye sonucunda dikkati çekici Yargıtay, Yavuz Gül'ü DOĞRU buldu.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Gül'ün buluşunu tescil ederek, davalının 1000 liralık maddi, 6 bin liralık ödence davası ödemesini karara bağladı.
"Bunu değerlendirmek arzu edenler beni arayabilir"
Yavuz Gül, AA muhabirine, buluşunun yargı kabilinden da tescil edilmesinden şişman sevinme duyduğunu dile getirdi.
Frankfurt Müzik Fuarını senelerdir izleme ettiğini aktaran Gül, burada çalgı yapımcılarının bitirdikleri yenilikleri gördüğünde putrel ve gayri levent boylu saplı telli sazlar düşüncesince bu modeli geliştirdiğini aktardı.
Yargı sürecinde üniversiteler ve uzmanların verdiği uzman raporlarına itirazları bulunduğunu özetleyen Gül, "Bu raporlarda güya hakeza birlikte mesele yokmuş, hacısı hocası bunu kullanıyormuş basamak ifadeler de vardı. Ancak dört başı mamur tezlerini çürüttüm. Çalgı inşası ağız ağıza fiziki birlikte olay. Yüksek hesap ve kinetik bilginiz mevcut ise bunu dizayn edebilirsiniz." diyerek konuştu.
Bağlamada sonuç devre genişliğinde aşırı dirilik müşteri tadilat yapılmadığını vurgulayan Gül, "Bağlamada teceddüt genel anlamda süslemeyle ilgiliydi. Ancak yapmış olduğunuz yenilikle sesine ve enstrümanın ergonomisine hasiyet etmeniz gerekir." dedi.
Faydalı modellerde buluş vesikası yasalarının 10 sene himaye verdiğini aktaran Gül, "Patent sistemi, size birlikte ihsanıhümayun basamak bu 10 yılı verir. Bu müddet dolduktan sonraları topluma bu para olur. Zaten uygulayım bilimi de hakeza gelişmiştir. Mars'a gidiliyor hakeza gidiliyor. Süre geçtikten sonraları talip hacısı hocası yapabilir. Ben de dayanak çıkarım. İzleyen yapımcılar beni arayıp, gerçekleştirmek isterim derlerse ego onlara içten dayanak veririm. Çünkü doğrusu faydalı, ömrüne hasiyet fail birlikte buluş." ifadelerini kullandı.
"Hukukumuzda enstrümana bağlı küşade evvel dava"
Kendisi de putrel sanatçısı bulunan avukat Salih Nazım Peker, Türkiye'de çalgı aleti yapımcılarının buluşlarının patentini edinmeyi bir fazla fazla devir boşlama ettiğini belirtti.
Yavuz Gül'ün ise yararlı manken vesikası aldığını ve 2014 yılından buyana devam eden hususiyet mücadelesini de kazandığını aktaran Peker, şöyleki konuştu:
"Yerel mahkemede kaybetmiştik. Ancak davamıza, icada aşırı inanıyorduk. İlk aşama mahkemesinde anlatamadık ama Yargıtayda eksiksiz birlikte heyetle karşılaştık. Yargıtayda duruşmalı görülmesini benimseme etti ve Yavuz Bey orada, teknesinin içerisindeki bağlanak elemanlarını, düzentileme prensibini anlattı. Harika birlikte murafaa oldu. Ben duruşmada 11. Daire heyetinin gözlerinde hem heyecanı, ilgiyi ve 'biz bu vakası anladık birlikte buluş mevcut hukuken korunması müstelzim birlikte doğruluk ve yarar var' düşüncesini gördüm. Duruşmanın böylece da Yavuz Bey'e 'Bu iş bitti' dedim aşırı şükür türel mücadeleyi kazandık."
Cumhuriyetin evvel yıllarında heyecan sazına bağlı tartışmaların bulunduğunu kaydeden Peker, "Cümbüş sazı dair sorun küşade mı bilmiyorum. Ben mevzuatta bulamadım. Dava olsa güçlü o dönemki tecim hukukuna ait birlikte sorun olabilirdi, bizlere bedel olabilecek birlikte sorun olamazdı. Çağdaş düşüncesi ve endüstriyel tüze hukukumuzda, musiki enstrümanına bağlı evvel sorun bulunduğunu söyleyebilirim." dedi.
