Trabzon
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Trabzon Üniversitesi (TRÜ) bilimsel niteliği olan personelinin, sema engellilerin yaşamış olduğu yazışma problemini düşürmek neredeyse hazırladığı Üç Boyutlu Türk İşaret Dili Avatarı (TİD3B) projesi, Türkçe metinleri kendiliğinden yerine Türk ayraç diline çeviriyor.
KTÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi çeşidinden da desteklenen TİD3B projesinde, TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Karal öncülüğünde herhangi ortak dü üniversiteden Prof. Dr. Mevhibe Coşar, Dr. Öğretim Üyesi Ekrem Bahçekapılı, Öğretim Görevlisi Dr. Semra Fiş Erümit, Araştırma Görevlisi Dr. Lokman Şılbır, Öğretim Görevlisi Adil Yıldız ve Araştırma Görevlisi Murat Atasoy fariza aldı.
Ekip 3 salname emek harcaması kararı el telefonu yahut bilgisayarda kullanılabilen, 2 bin 700'den ortak tomar Türkçe kelimeyi ayraç diline çeviren yazılım hazırladı.
TİD3B projesi, TEKNOFEST 2021'de "İnsanlık Yararına Teknolojiler" yarışmasında özürlü teknolojileri dalında darülfünun ve kimlik kategorisinde birinciliğe müstahak görüldü.
TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Karal, AA muhabirine, TİD3B projesiyle ihsanıhümayun kazanmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Herkesin anbean özürlü olma potansiyeline erbap bulunduğunu tamlayan Karal, "Ancak engellilerin dirim standardını bırakmak bilimsel niteliği olan ve toplumsal açıdan bizim elimizde, buna layıkıyla Ar-Ge projeleri akıbet adım önemlidir." dedi.
Karal, TİD3B projesini şimdi da geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Proje yürütücüsü Dr. Bahçekapılı ise sema özürlü bireylerin topluma şimdi ortak tomar ahenk sağlamalarını amaçladıklarını tabir ederek, "TİD3B, 3 salname ortak çalışmanın sonucudur. Kovid-19 zamanına emsal gelmesine rağmen cansiparane çalışıp bu projeyi tamamlamanın mutluluğunu yaşıyoruz." niteleyerek konuştu.
İşitme engellilerin ilkin amme kuruluşlarında dava yaşadıklarını kaydeden Bahçekapılı, şunları söyledi:
"Onların sorularının cevaplanması enikonu önemli. TEKNOFEST'te ihsanıhümayun almamız bizi baş döndürücü bahtiyar etti lakin bunun yanından projenin insanoğlu çeşidinden tanınması ve farkına varılması da bizim düşüncesince enikonu önemli. TİD3B projesi ne genişliğinde baş döndürücü kullanılırsa sema engellilerin içinde bulunmuş olduğu gidiş o genişliğinde güzel anlaşılacak ve toplumdaki iletişimleri şimdi da kalık olacak. Projedeki gerçek hedef da bu zaten."
Araştırma Görevlisi Murat Atasoy da hususi eğitimde teknolojiler dair türlü icraat yaptıklarını belirterek, "Metni ayraç diline dönüştürmeyi hedefleyen ortak ortam oluşturarak, ortak nebze de olsun bunu başarabildik. Bu husus hala tükenmiş değil, baş döndürücü kem olduğumuz ortak mevzuda düzentileme yapıyoruz. Aynı sürede bu mevzuda doktora tezi de hazırlıyorum." dedi.
Sadece Türkiye'de değil evren genelinde sema engellilerin yazışma dair dava yaşandığını dile getiren Atasoy, şu şekilde konuştu:
"Biz de bu mevzuda elimizden geleni gerçekleştirmek düşüncesince çalışıyoruz. Özellikle engelliler üstünde baş döndürücü levent boylu zamandır çalışıyoruz. Ancak sema engelliler dair akıbet 3 yıldan bu yana çalışmalarımızı yürütüyoruz. Türkiye'de ayraç dili bilici beş altı insanoğlu var. İşitme engelliler toplumdan uzaklaşmış durumda, ekibimizle geliştirdiğimiz projeyle az buçuk olsun bunu düşürmek istiyoruz."
