Leblebide Çorum, Denizli ve Kütahya ortada 'geleneksel' rakiplik sürüyor

Denizli

Türkiye'de nice yerde leblebi üretilse de coğrafi ayraç tescili mevcut üç özek bulunan Çorum, Denizli'nin Serinhisar ve Kütahya'nın Tavşanlı ilçelerinin bu alandaki şirin rekabeti sürüyor.

Üretim yöntemi dair birbirinden ıvır zıvır farklarla ayrışan üç merkez, kapasitelerini yıldan yıla artırarak emlak içi ve dışına leblebisiyle adından gır ettiriyor.

Türkiye'de "leblebi" denildiğinde geçmiş akla mevrut Çorum'un sokaklarında kısaca 300 senedir taravetli kebap leblebi kokusu fire olmuyor.

Kentteki üreticilerce itinayla yetiştirilen nohut, becerikli ellerde güçlü sürecin arkası esna leblebiye dönüşüyor. Leblebiciler, derin talebi karşılayabilmek düşüncesince ayrımlı illerden nohut hazırlık ediyor.

Leblebi ocağından sınai sızgıt makinelerine derece türlü cihaz ve tekniklerle hazırlanmakta bulunan Çorum leblebisi, şehirde 40'tan birlikte tomar çeşidinin beraberinde leblebili ekmek, leblebi helvası, leblebi kebabı ve leblebili dondurmaya derece sağlam aşırı yiyeceğin inşası dair esnafa esin deposu oldu.

Çorum'a gelenlerin almadan dönmediği, bambaşka şehirlere gidenlerinse behemehâl hediyelik kendisine götürmüş olduğu leblebi, kıvamı, yoğunluğu ve görüntüsüyle öne çıkıyor.

Çorum Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Naki Özkubat, AA muhabirine, şehirde 300 senedir leblebi üretildiğini söyledi.

Bu lezzetin giderek Çorum ile anılan birlikte bedel durumuna geldiğini dile getiren Özkubat, Çorum leblebisinin 2002 senesinde coğrafi işaretle tescillendiğini kaydetti.

Çorum leblebisine tadını alanda yetişen nohudun verdiğini özetleyen Özkubat, etraflıca devam eden istihsal aşamalarının arkası esna tüketime apiko bir vaziyete mevrut ürünün lezzetiyle öbürlerinden farklılaştığını söyledi.

Özkubat, "Türkiye'nin zerrin altını leblebi, Çorum'un özelidir, güzelidir. Biz bu halde yorumluyoruz." dedi.

Çorum'dan ağırlıklı leblebi edinmek az daha kebap atıştırmalık ihraç edildiğini tamlayan Özkubat, bu sene Çin özellikle edinmek az daha Almanya, Hollanda ve Fas'a leblebi ihracatı yapıldığını laflarına ekledi.

Çorum'da 64 senedir leblebi kavuran Yaşar Bodur da Denizli'nin Serinhisar ilçesindeki üreticilerin leblebi yapmayı Çorumlu ustalardan öğrendiğini kanıt etti.

Bodur, "1972'de askerden geldiğimde Denizli'den yurttaşlar bana nohut getirip denettiler. 'Bu nohut leblebi olabilir mu?' niteleyerek sordular. 1972'den sonradan buralara Denizli'den, Tavşanlı'dan gelmiş, çalışmış, sanatı öğür birileri, bu işi sürdürüyor." ifadesini kullandı.

Leblebi üretiminin beceriklilik gerektirdiğinin altını çizen Bodur, "İyi birlikte bedel var ise hepsi eş çıkar. Böyle birlikte unvana nahak eş çıkmaya icap yok. 'Kimse nohudu leblebi yapamaz. Başka ilde imalat olmaz' iddiamız da yok. Çorum leblebisinin en iyisi bulunduğunu halkımız ölçüm etti, bu unvanı bizlere Türk ulusu veriyor." niteleyerek konuştu.

Bakır tavalardan mevrut lezzet

Leblebi üretiminin yapıldığı Kütahya'nın Tavşanlı ilçesi de coğrafi ayraç tescilini meydan ikinci özek oldu. Tavşanlı leblebisi 2004 senesinde tescillendi.

Şeyh Murat Gazi'nin 1370-1390 yıllarında bulmuş olduğu nohudun ısıtılıp bekletilmesi yönteminin Tavşanlılı ustalarca uygulanmasıyla bugüne geldiği söylenti edilen Tavşanlı leblebisi, yılda kısaca 20 bin titrem üretiliyor ve 7 bin tona yakını evren pazarlarına gönderiliyor.

Tavşanlı'da leblebi üretip ihraç fail birlikte şirketin hile oturmuş başkanı bulunan Zeynel Korkmaz, AA muhabirine, ilçede leblebi üretiminin 1800'lü zamanlarda başladığını ve usta-çırak ilişkisiyle geliştiğini söyledi.

Özellikle Çukurköy Mahallesi'nde üretimi münteşir bulunan leblebinin, Cumhuriyet'in geçmiş yıllarında İstanbul özellikle edinmek az daha Marmara Bölgesi'ne ve mekân illere pazarlandığını tamlayan Korkmaz, leblebi yardımıyla alanda nohut üretiminin de arttığını kaydetti.

İlçedeki leblebi üretiminin birlikte aralık gerilemesine karşın sonuç zamanlarda kurulan uran siteleriyle baştan toparlandığını özetleyen Korkmaz, arsıulusal haz ödüllerinin kazanılmasıyla Fransa, Almanya, Hollanda ve Orta Doğu pazarlarına da açıldıklarını söyledi.

Bu sene devletin sağlamış olduğu teşviklerle nohut geçmiş teşrin alanlarının arttığını tabir fail Korkmaz, leblebilik nohudun yemeklik nohuttan ayrımlı kendisine ateşe şimdi dayanabilen ve balıketinde kabuklu bulunduğunu dile getirdi.

Nohudun mevkut termik işlemlerin arkası esna 1-1,5 ay bekletildiğini, olgunlaştıktan sonradan sonuç termik işlemle sonuncu ürüne dönüştürüldüğünü tamlayan Korkmaz, bakır tavalarda meydana getirilen istihsal nedeniyle Tavşanlı leblebisinin şimdi içimli bulunduğunu savundu.

"Çorum'a da gönderiyoruz"

Leblebi üretiminde günce 115 tonluk kapasitesiyle Türkiye ve evren pazarlarında ehemmiyetli paya eş bulunan Denizli'nin Serinhisar ilçesinde ise kısaca 165 işletmede nohut kavruluyor.

Leblebisi 2010 senesinde tescillenen ilçedeki Seyfullah Hacı Müftüoğlu Leblebi İmalatçıları Küçük Sanayi Sitesi'nde kümelenen işletmeler, 40'a benzeyen çeşitte istihsal yaparak kısaca 40 ülkeye dış satım gerçekleştiriyor.

Antalya ve Muğla derece gezim merkezlerine intikal güzergahında bulunması nedeniyle günce satı sayıları da epey efdal bulunan leblebi işletmeleri dünyaca maruf birlikte bellik edinmek düşüncesince çalışıyor.

Denizli Ticaret Borsası Başkanı İbrahim Tefenlili, AA muhabirine, Serinhisar kazasının Türkiye leblebi üretiminin yüzdelik 80'ini gerçekleştirdiğini savundu.

Leblebi üretiminin ilçede kısaca 100 salname birlikte geleneğinin bulunduğunu özetleyen Tefenlili, piyasada ayrımlı istihsal bölgeleri ismi altında satışa maruz nice ürünün Serinhisar'da üretildiğini bildiklerini söyledi.

Serinhisarlı üreticilerin Çorum'da geçmek az daha de istihsal yaptığını korumak için çaba sarfeden Tefenlili şu halde konuştu:

"Çorum birlikte pazardır, önünden minimum 20 il geçiyor. Onun düşüncesince orada ağırbaşlı açıdan birlikte alışveriş ve istihlak var. Orada perişan satılmış olduğu düşüncesince Çorum leblebisi bilinir. Biz de bundan tasalı değiliz, bilinsin. Çorum leblebisi olması ehemmiyetli değil ehemmiyetli bulunan mıhlı birlikte ürünün satılmasıdır. Biz Serinhisar leblebicisi kendisine mıhlı birlikte verim üretiyoruz ve onlara da gönderiyoruz. Onlar da pazarlıyorlar."

Leblebi üreticisi Musa Yılanlı da Serinhisar kendisine bugüne derece işin istihsal boyutunda kaldıklarını, birlikte tomar reklam yapmadıklarını belirterek "Çorum, reklam boyutunu aşırı dobra icra ettiği düşüncesince ismen ön plana çıkıyor. Serinhisar kalite, istihsal ve evren pazarına servet atıf yönünde bu işin merkezi. Dünyada leblebi işiyle uğraşan topu topu ülkeler, şirketler bu işin merkezinin Denizli bulunduğunu biliyor." niteleyerek konuştu.