Ankara
Avrupa Güney Gözlemevi’nden (ESO) meydana getirilen açıklamaya göre, ESO’nun Şili'nin Atacama Çölü'nde yerleşmiş Çok Büyük Teleskop'la (VLT), Messier 77’nin (NGC 1068) merkezinde evrendeki en ak pak ve bilmeceli cisimlerden bulunan Aktif Galaksi Çekirdeği’ne (AGN) erbap süper kütleli ortak kara deliği gizleyen kozmik türap bulutu gözlemlendi.
Bilim insanları, kimi galaksilerin merkezinde, faziletli hacimde kozmik türap ve gazın süper kütleli kara deliğe sürüklendiği, çok enerjili ve ak pak semt bulunan AGN’leri önceki ayırt ettikleri 1950’lerden beri araştırıyor.
Hollanda Leiden Üniversitesinden Violeta Gamez Rosas liderliğindeki araştırmacılar, VLT’ye tutturulan Çoklu Açık Orta Kızılötesi Spektroskopik Deney (MATISSE) aracını kullanarak, Dünya’dan 47 milyon erke yılı uzaklıktaki Messier 77’nin merkezini taradı.
MATISSE sayesinde, Dünya’dan ak pak görünmez Messier 77’nin merkezinde hoşur türap bulutunun gizlediği AGN’li süper kütleli kara deliğin yerini saptayan bilgi insanları, bu keşifle 30 sene ilkin ortaya atılmış Birleştirilmiş AGN Modelini destekleyecek tez bulmuş oldu.
Bazıları radyo dalgaları yayan, birileri yaymayan, birileri parlayan, birileri Messier 77’ninki kabilinden parlamayan ayrımlı AGN türleri bulunmasına karşın hepsinin hoşur ortak türap halkasıyla ciltli süper kütleli kara delikten oluşan bire ortak esas yapıda bulunduğunu tamlayan Birleştirilmiş Model, AGN’lerin hemen Dünya’dan nite izlendiklerine ilişkin kendisine ayrımlı göründüğünü savunuyor.
Çalışmanın giriş yazarı Rosas, keşiflerinin kendilerine AGN’leri iç emek vermek prensibini şimdi dobra kavrama imkanı sunacağını vurgulayarak, “Ayrıca, eskiden deli dolu olma ihtimali mevcut ortak süper kütleli kara deliğe erbap Samanyolu galaksisini de şimdi dobra anlamamıza araştırma görevlisi olabilir.” ifadesini kullandı.
Rosas, AGN’lerle ait kâffesi sorularını cevaplayamasa da bulgularının AGN’lerin nite çalıştığını anlamada şişman ortak aşama bulunduğunu kaydetti.
Çalışmanın makalesi Nature dergisinde yayımlandı.
