Hakkari
Hakkari'de, hikmet öğretmeni ile dü öğrencisi, küresel ısınma dolayısıyla şehirde daim eriyen buzullara dikkati tefriş kılmak amacıyla "dağ danteli" projesini hazırladı.
Hakkari Fen Lisesinde vazifeli Sibel Özdemir ile 10. derslik öğrencileri Dilan Engin ve Botan Özdil, Cilo Dağları'ndaki Türkiye'nin en şişman koyak buzulu dair farkındalık tekvin etmek istedi.
Bu amaçla, değişik devletlerde spesifik kumaşlarla buzulları yunak açıktan arkalamak amacıyla geçerli yöntemlerden esinlenen Özdemir ve öğrencileri, "dağ danteli" projesini hazırladı. Temin ettikleri değişik özellikteki 15 kumaşı hem okulun laboratuvarında bununla beraber aut ortamdaki anlaşılan sıcaklıklarda buz kalıpları üstünde deneyen Özdemir ve öğrenciler, alüminize cıncık elyaf kumaşıyla sarılan buzun şimdi az ve geç eridiğini gözlemledi.
Öğrenciler, "çevre dostu" bulunduğu tamlanan kumaşı kullanarak hazırladıkları plan ile 14-17 Mart'ta Van'da düzenlenecek TÜBİTAK 53. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Bölge Yarışması'na katılmaya hak kazandı.
"Projemiz hedefine ulaşırsa Cilo Dağları'nda deneyebiliriz"
Özdemir, AA muhabirine, önceki atandığı toprak bulunan Hakkari'de buzulların çabucak eridiğini öğrenmesi üstüne öğrencilerle plan yapmaya değişmeyen verdiklerini söyledi.
Buzullardaki erime hızının kesinlikle düşürüleceğine müteveccih araştırı yaparken İtalya, İsviçre kadar devletlerde buzulların üstünün kumaşlarla örtüldüğünü gördüklerini özetleyen Özdemir, "Öğrencilerimle bu doğrultudan yola çıkarak muhtelif kumaşların araştırmasını yaptık. Bu kumaşlardan alüminize cıncık elyaf kumaşın buzları eritmediğini keşfettik. Alüminize, alüminyum folyo ile ciltli bulunduğu düşüncesince üstüne sakıt ışığı ve ısıyı yansıtıyor. Bu duyurma kararında sıcaklığın buza müşterek tomar el etmediğini anladık." dedi.
Kumaşın doğada çözülebildiğini, bunun da müşterek yarar bulunduğunu anlatım fail Özdemir, şu detayları verdi:
"Deneme dönemini ilkin laboratuvar zarfında yaptık. Buz kalıpları hazırlayıp kumaşlarla kapladık. Bir sayaç süresince müşterek lambanın altında beklettik. Laboratuvar ortamındaki deneyde alüminize kumaşla kapladığımız kısaca 500 mililitre buzun, 15 mililitre eridiğini ayırt ettik. Bunu görür görmez aut ortamda denemeye değişmeyen verdik. Dış ortamda 3 geceleyin 4 gün denedik ve iklim sıcaklığı daim değişmesine karşın alüminize kumaşın buzları eritmediğini belirledik. Projemiz hedefine ulaşırsa Cilo Dağları'nda deneyebiliriz. Buzulların erime süresini atmak istiyoruz."
"15 güpür denedik"
Öğrencilerden Botan Özdil ise buzulların erimesi dolayısıyla katıksız dengenin bozulduğunu belirtti.
Gelişmiş devletlerde bu mevzuya bağlı çözümlerin geliştirildiğini özetleyen Özdil, "Ülkemizde de aşırı ehemmiyetli buzul sahaları var. Kısa vadede katılacağımız yarışmadan iyi müşterek basamak almak istiyoruz. Uzun vadede de buzullardaki çabuk erimenin önüne geçmeyi amaçlıyoruz. Terzilerden, döşemecilerden kumaşlar topladık. Yaklaşık 15 güpür denedik. Projemizde kıymetlendirmek az daha 8 güpür seçtik. Bu kumaşlardan üç tanesi istediğimiz biçimde son verdi. Bizi en aşırı mutlu fail kumaş, alüminize cıncık elyaf kumaştı. Projeyi bununla devam kılmak istiyoruz. Desteklerinden ötürü İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve meslek idaremize teşekkürname ederim." diyerek konuştu.
Dilan Engin de emek vermek kapsamında değişik kumaşlar kullandıktan sonradan plan düşüncesince formül belirlediklerini anlatarak, "Alüminyumun duyurma ayrıcalığı bulunduğu düşüncesince bu kumaşı araştırdık ve bu kumaşın başka kumaşlara kıyasla buzu şimdi az erittiğini gözlemledik. Çevre dostu projemizle kandırıcı olacağımızı düşünüyorum. Bizim okulda değişik mevzularda da nice plan şimdi hazırlanıyor." ifadelerini kullandı.
