Çanakkale
Trabzon'un Çaykara kazasının rustik mahallelerinden Şahinkaya'da 48 sene evvela meydana mevrut heyelanın peşi sıra Gökçeada'ya göçen ve anane göreneklerini bitmeme ettiren 61 hanenin fertleri, senelerdir imece usulü ile zeytin biriktirerek kip müşterek teavün örneği sergiliyor.
Şahinkaya'da 1973 senesinde yaşanmış bulunan heyelandan sonraları 61 hane, mevki kabilinden Çanakkale'nin Gökçeada ilçesinde nesir edilen ve "Şahinkaya" ismi sunulan köye yerleştirildi.
Memleketlerinden 1400 kilometre öteye, on paralık bilmedikleri müşterek alana muhaceret fail Karadenizliler, devletin kendilerine sağlamış bulunduğu imkanlarla ekincilik ve hayvancılıkla uğraşmaya başladı. Göçün evvel yıllarında gurbetlik zorluğu canlı köylüler, kısaca sıhhatsiz asırdır yurt bildikleri, Türkiye'nin en şişman adasında hayatına bitmeme ediyor.
Şahinkayalılar, Karadeniz'den Ege'ye bire müşterek isimle kurulan köylerinde yaşama geçirdikleri kooperatifin peşi sıra 3 sene evvela 175 bin Avro yatırımla açtıkları zeytinyağı fabrikasıyla ekonomiye de yardım sağlıyor.
Yaklaşık sıhhatsiz asırdır imece usulü ile zeytin toplayan Şahinkayalılar, buradan aldıkları afiyetle örf ve adetlerine ilişkin sahn sürdürüyor.
Köylerinin arazisinden birleşen zeytinler yapraklarından ayıklanıp kovalara dolduruluyor. Buradan fabrikaya getirilen yüzlerce kilo zeytin, meydana getirilen duanın peşi sıra fabrikada sıkılıp paketlenerek satışa amade bir duruma getiriliyor.
Gökçeada Dereköy Şahinkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Azmi Nafi Uygun, AA muhabirine, Şahinkayalılar namına imece usulü emekleri bitmeme ettirdiklerini söyledi.
Uygun, "Burada köylülerimiz ve ayrıca adadaki arkadaşlarımız ile bu arada elle emektar yöntemlerle zeytin topluyoruz. Sağ olsunlar bu sezonda da köylülerimiz, arkadaşlarımız bizlere dayanak noktası verdiler. Yine imece usulü ile zeytinlerimizi topluyoruz." dedi.
Yetiştirdikleri zeytin türünün Ladolya bulunduğunu özetleyen Uygun, bu zeytinin dünyada hemen Gökçeada ve İspanya'da bulunduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
"Bu zeytinin düşman baş döndürücü kıymetlidir. Özellikleri zımnında de Türkiye'de bu lezzette bambaşka müşterek zeytinyağı yoktur. Ladolya cinsi zeytin hemen yağlıktır. Biz de bundan ötürü zeytinimize baş döndürücü bedel veriyoruz. Bundan sonraları bakımlarına da sıklık vereceğiz. Günlük 80 titrem el işi kapasitesine ehil fabrikamızı da 3 sene evvela kurmuştuk. İmece usulü esasta vaktiyle her daim vardı ancak henüz az yapılmaya bitmeme ediliyordu. Biz bu gelenekten vazgeçmeyerek bitmeme ettiriyoruz. Elle topladığımız bu zeytinlerimizi henüz sonraları fabrikamızda sıkacağız."
Başkan Uygun, bu geleneği yaşattıkları düşüncesince baş döndürücü bahtiyar olduklarını dile getirerek, şöyleki bitmeme etti:
"Komşularımız ile arkadaşlarımız ile esasen müşterek arada kazanmak baş döndürücü önemli. Eski günlerde bulunduğu kabil müşterek arada teavün duygusunu bu seviyeye boşaltmak baş döndürücü iyi oldu. Biz buraya geleli 50 sene oldu. Örf ve adetlerimize bitmeme ediyoruz. Benim merhum babamın müşterek sözü vardı 'Bir işin başlangıcında kendin olmazsan kalburüstü olamazsın' derdi. Biz de özellikle üyelerimiz kazanmak neredeyse hepsi arkadaşlarımız ile sıhhatsiz asırdır bu imece geleneği türkiye bulunan Gökçeada'da sürdürmeye bitmeme ediyoruz. Çok iyi oluyor."
"Zeytin toplarken de beraberiz"
Şahinkaya sakinlerinden Nurhan Atalay da bebek yaşta geldikleri adada derinliğine süredir yaşantı sürdürdüklerini anlattı.
Eski gelenekleri bitmeme ettirmenin mutluluğunu yaşadıklarını kaydeden Atalay, "Burada emektar örf ve adetler bitmeme ediyor. Sadece düğünlerde beraberce değiliz, zeytin toplarken de beraberiz. Hep bu arada imece usulünü bitmeme ettiriyoruz. Çok mutluyuz." ifadelerini kullandı.
Ziraat Mühendisi ve Organik Tarım Koordinatörü Muharrem Serttaş ise Ladolya cinsi zeytinin baş döndürücü hususi müşterek mahsul bulunduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Yaptığımız araştırmaya mucibince bu zeytin türü kısaca 250 sene evvela Gökçeada'ya getirilmiş. Dolayısıyla buranın hava kuşağına alışmış. Bölgeye bağdaşma sağlamış. Bunu bambaşka yere götürdüğümüz devir burada elde ettiğimiz zeytinyağının tadını almak muhtemel değildir. Bu özelliklerinden çevre Gökçeada'nın düşman baş döndürücü kaliteli. Şu anda bu zeytin hemen Gökçeada'da ve İspanya'da yetiştirilmektedir."
