Samsun
Samsun'un Alaçam, Bafra ile 19 Mayıs ilçeleri sınırlarında bulunan, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanı de havi Türkiye'nin en şişman deltaları ortada arazi alan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, 56 bin hektar genişliğe sahip.
Sulak alanları 12 bin hektar olan, barındırdığı aktif çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli tabii sistemlerinden birisini gerçekleştiren deltada bugüne derece 140 kuş türünün ürediği belirlendi.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne 2016 senesinde giren ve 364 kuş şekline ev sahipliği karşılayıcı Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, başta huruç esnasında Karadeniz'i aracısız aşan kuş türleri düşüncesince dirimsel ciddiyete sahip.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ornitoloji Araştırma Merkezince de deltada, huruç fail kuş çeşitleriyle ilgilendiren halkalama ve tadat emek harcamaları yürütülüyor.
Deltada 20 dönümlük ormanlık bölgede 50 yöresinde leylek yuvası da bulunuyor. İlkbahar aylarında deltadaki yuvalara yerleşen leylekler, güzün ise gene yunak devletlere huruç ediyor.
Koloniler şeklinde neşeli yüzlerce yılkı atı, sert aşırı endemik bitki, balık ve kuş şekline ev sahipliği karşılayıcı delta; ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, eksibe ve ekincilik alanları üzere değişik hayat alanlarını da içerisinde barındırıyor.
Deltada nesli ziyan altındaki enva de bulunuyor
OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, sulak yerlerin korunması ve karşılaşılan sorunlara dikkati döşemek üzere bu sene 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü kapsamında "Sulak Alanlar İçin Harekete Geçelim" temasının işlendiğini söyledi.
Türkiye'de 14 sulak alanın arsıulusal ciddiyete taşıyan sulak alan tanımlamasına uyduğunu ve Ramsar Sözleşmesi'ne (2 Şubat 1971'de İran'ın Ramsar kentinde imzalanan sulak yerlerin korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan arsıulusal birlikte sözleşme) müdahale edildiğini özetleyen Yavuz, Kızılırmak Deltası'nın da 1997'de Ramsar sahası kendisine duyuru edildiğini belirtti.
Bir mevkinin Ramsar sahası duyuru edilmesi düşüncesince belirlenen 9 kriterden birine erbap olması icap ettiğini vurgulayan Yavuz, "Kızılırmak Deltası, Ramsar sahası düşüncesince belirlenen 9 kriterden 8'ini içerisinde barındıran bulunmaz alanlardan biri. Su kuşları, nebat çeşitliliği ve aktif faunası itibarıyla da bulunmaz alanlardandır." dedi.
Deltada nesli ziyan altında bulunan enva de bulunduğuna dikkati çekici Yavuz, "Bu türlerin belli kısmı derneşik kendisine Kızılırmak Deltası'nda yaşıyor. Burada kışlıyor, burada ürüyor. Düzenli kendisine 150 bin yöresinde su kuşu burada barınıyor. O anlamda Kızılırmak Deltası, Ramsar alanları içre ön plana çıkan birlikte alan. Bu sebeple bu alanın korunması bu enva düşüncesince aşırı önemli." ifadesini kullandı.
Yavuz, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'ndeki su kuşlarının sayısının herhangi birlikte güzeşte gün arttığını vurgulayarak şunları kaydetti:
"Bu türlerin devamının sağlanması ve neslinin korunması düşüncesince Dünya Sulak Alanlar Günü aşırı önemli. Çünkü sulak alanlar, su kuşlarını barındırıyor. Deltada elmabaş patka, pasbaş patka, sakarmeke, karabatak, ıvır zıvır ak balıkçıl, sim martı üzere su kuşları barınıyor. Bunlar ortada elmabaş patka, global ölçekte nesli ziyan altında bulunan birlikte türdür. Eğer derinliğine vadede bu yerlerin devamlılığı sağlanmazsa, onları koruyamazsak çeşit çeşitliliğini ve yarayışlı bulunan şekerli su kaynaklarını kaybederiz."
