Adana
Deniz Memelileri Araştırma Derneği (DMAD), Doğu Akdeniz'de balina ve yunusların koyu yaşamış olduğu alanların tespiti, deniz memelilerinin hayat nitelikleri ve himaye alanlarının oluşturulması düşüncesince çalışmalarını sürdürüyor.
DMAD alan araştırmacıları, öğretim üyesi ve gönüllülerden oluşan ekip, Derin Denizlerin Dev Koruyucuları Projesi kapsamında 2018'den beri Doğu Akdeniz'de araştırma gerçekleştiriyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) iş birliğiyle, senenin 4 mevsiminde 4 defa meydana getirilen araştırmada, Fethiye Limanı'ndan İskenderun'a genişliğinde meydana gelen taramada balina ve yunuslar kendince bilim toplanıyor.
Şu anne genişliğinde 11. meydana gelen ve gelişigüzel seferi tahminî 3 hafta devam eden araştırmada, özellikle rakamları eksilen ispermeçet ve gagaburun balinalar ile şişe kibirli (Afalina), tahrilli ve tırtak (Bayağı) şekli yunuslar kendince rasat ve su altı dinlemesi yapılıyor.
2028'de neticelenmesi planlanan araştırmanın ardından, balina ve yunusların koyu yaşamış olduğu yerler belirleme edilerek hayat karakterlerinin belirlenmesi ve himaye alanlarının oluşturulması hedefleniyor.
Projede fahri etkin Bedirhan Bartu Tekin, AA muhabirine, icraat kapsamında denizdeki ahenk frekanslarını dinlediklerini belirterek, "Sesin çıkmış olduğu kaynağın ısı görüntüsünü de görüyoruz. Sesin frekansına ve ahenk dalavere boylarına uyarınca izliyoruz ve ne memeli olacağına müteallik tanımlama yapıyoruz. Her deniz memelisinin kendine başmaklık ortak frekansı var. Akdeniz'de en kesif şişe kibirli ve tahrilli yunuslara rastlıyoruz, ispermeçet, oluklu ve gagaburun balinalar da aşırı eşsiz görüyoruz." sanarak konuştu.
"Amacımız, denizde himaye alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak"
Projede vazifeli baytar Yağmur Atalan da plan kapsamında Doğu Akdeniz'de yunus ve balinalar üzerinde tetkikat yaptıklarını anlatım etti.
Doğu Akdeniz'de istikrarsızlık çizerek tarama yaptıklarına dikkati çekici Atalan, şunları anlattı:
"Her sezon olacak biçimde yılda 4 defa tarama yapıyoruz. Hem açıklarda bununla birlikte kıyıya andıran alanlarda canlıları tarıyoruz. Şu an 11. seferi gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmadaki amacımız, cins çeşitliliğini hem popülasyonlarını izleme etmek, davranışlarını gözlemek ve topladığımız verilerle denizde himaye alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak. Dernek personelleri ve gönüllülerin toplamış olduğu veriler şimdi sonradan ilmî namına işleniyor. Bu biçimde ilmî literatüre kazandırıyor."
Doğu Akdeniz'deki deniz memelileri araştırmalarına fahri katıldığını anlatım fail Leyla İsrapilova da denizden kaydettikleri aktif frekanslarıyla veri altyapısı oluşturduklarını dile getirdi.
Çalışmalarında gözlemin ehemmiyetli ortak arazi tuttuğunu özetleyen İsrapilova, "Gözlem yaparken de tercih ettiğimiz birtakım özellikli programlar var. Olabildiğince ilmî ve akla yatkın veriler toplamaya çalışıyoruz. Deniz memelileri, hem dünyada hem Akdeniz özelinde tehlikede bulunan canlılar. Canlıların nüfus durumlarını gözdağı fail birtakım unsurlar mevcut, bunların başlangıcında sanırım deniz kirliliği geliyor. Özellikle denizlerin plastikle kirlenmesi." sanarak konuştu.
Projede beğenilen teknenin kaptanlığını yaptığını tamlayan Çağlar, projenin Türkiye açısından sonuç etap ehemmiyetli bulunduğunu anlatım etti.
Çağlar, Türkiye'de nice ferdin Akdeniz'de balina ve yunusların bulunduğunu bilmediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ailece denizci olmamıza karşın Akdeniz'de balinaların ve yunusların yaşadığını bilmiyorduk. Ara ara yiğit ve balıkçı arkadaşların gördüklerini de nasip yapıtı oradan güzeşte zooloji zannederdik. Bu projeyle ego de şişman memelilerin, balinaların Akdeniz'de yaşadığını öğrendim."
