Olimpizmin Türkiye'deki öncüsü: Selim Sırrı Tarcan

Türkiye'de olimpik sporların öncüsü adına onama edilen spor adamı Selim Sırrı Tarcan, vefatının 65. sene dönümünde anılıyor.

Spor - 2 yıl önce

İstanbul

Selim Sırrı Tarcan, 1874'te bugünkü Yunanistan sınırlarında artan Yenişehir'de (Larissa) albay Yusuf Bey ile Zeynep Hanım'ın evladı şekilde dünyaya geldi.

Yusuf Bey'in 1876 Karadağ Muharebeleri'nde martir düşmesi üstünde 2 yaşlarında yetim artan Tarcan, ailesi ile İstanbul'da er bulunan dayısının yanına yerleşti.

Bir müddet sonraları dayısının da II. Abdülhamit'e muhalefeti dolayısıyla sürgüne gönderilmesi üstünde Selim Sırrı Tarcan, Galatasaray Lisesine leyli mektepli şekilde yazıldı. Tarcan, ortaöğretim yıllarında Ali Faik (Üstünidman) Bey'den cimnastik derslerimizi aldı.

Galatasaray Lisesinde 8 sene yetişek gören Selim Sırrı Tarcan, elan sonraları Askeri Mühendislik Okulunu bitirdi. Bir müddet İzmir'de gövde eğitimi öğretmenliği eden Tarcan, burada tenis, halter, disk atma, boks, eskrim, güreş, yüzme, çiftteker ve ayak topu kadar sporlarla ilgilendi.

Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyetinin kurulması ve IOC üyeliği

Selim Sırrı Tarcan, Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyetini kuran ad şekilde tarihe ismini yazdırdı.

İzmir'deki öğretmenliğinin peşi sıra İstanbul'a dönen Tarcan, Büyükada'da oturan Galatasaray Lisesi Fransızca öğretmeni Mösyö Juery ile dost oldu.

Teknik üniversitede kılıç oyunu ve cimnastik öğretmenliği eden Tarcan, Juery yoluyla 1907 yılı yazında Uluslararası Olimpiyat Komitesine (IOC) acemi üyeler vermek düşüncesince evren turuna çıkan çağcıl olimpiyatların kurucusu Baron Pierre de Coubertin ile tanıştı.

Tarcan, Coubertin'in Osmanlı Olimpiyat Cemiyetini kurmasını istemesine karşın o devre dernek kurmanın haram olması dolayısıyla bu tilmiz müspet cevap veremedi. Bunun üstünde Coubertin, Tarcan'ı ajan şekilde görevlendirdi.

Sultan II. Abdülhamit'in 24 Temmuz 1908'de İkinci Meşrutiyet'i duyuru etmesinin peşi sıra dernek kurmanın serbestleşmesiyle Selim Sırrı Tarcan, Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyetini ihdas etmek düşüncesince çalışmalara başladı. Kendisi sarıklı bulunduğu düşüncesince dernek başkanlığına gazeteci Ahmet İhsan Tokgöz'ü akıllıca gören Tarcan, umumi yazmanlık vazifesini üstlendi. Cemiyetin üyeliklerine Hasip Bayındırlıoğlu, Asaf ve Cevat Rüştü kardeşler getirildi.

Dönemin İçişleri Bakanlığının kayıtlarında Olimpiyat Cemiyetinin o tarihte kurulduğuna bağlı nezdinde belgeye rastlanmasa da Londra 1908 Oyunları'nın resmi raporunda Osmanlı namına Yunan kökenli cimnastikçi Aleko Moullos'un isminin toprak alması cemiyetin 1908'de kurulduğunu ortaya koyuyor.

1908 boşluk ayında da IOC'ye uzuv benimseme edilen Selim Sırrı Tarcan, Osmanlı Olimpiyat Cemiyetini IOC'de önce kere 1909 senesinde meydana getirilen Berlin birleşiminde asimilasyon etti. Selim Sırrı Tarcan, 1910 Lüksemburg, 1911 Budapeşte, 1912 Stockholm, 1913 Lozan, 1914, 1924 Paris ve 1925 Prag birleşimlerine de katıldı. 1911 Budapeşte birleşiminde Osmanlı Devleti, IOC üyeliğine yöntemince benimseme edildi. Böylece Osmanlı Devleti, IOC üyelik listesinde 13. basamakta toprak aldı.

Türkiye'de uçan top ve boksun kurucusu

Selim Sırrı Tarcan, Türkiye'de uçan top ve boksun kurucusu şekilde da benimseme ediliyor.

İsveç Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Cimnastik Akademisine 1909'da başlamış bulunan ve 2 sene devam eden eğitimi bitiren Tarcan, yurda döndükten sonraları baştan gövde eğitimi öğretmeni şekilde çalışmaya bitmeme etti.

İsveç'te dernekevi kültürlerin topluma kazandırılmasıyla ilgilendiren halkiyat çalışmalarının ne yapıldığını gören Tarcan, Osmanlı Devleti'nde halkiyat çalışmalarını başlatan önce insan oldu. Ege Bölgesi'nden efe havası havası oyunları derleyen Selim Sırrı Tarcan, oyunları İstanbul kent toplumuna tanıtmaya çalıştı.

Tarcan, hayatı süresince 58 kitap, 2 bin 500 yazı yazarken, bin 520 konferansta deneyimlerini katılımcılarla paylaştı.

TMOK'ta 4 sene reislik yaptı

Selim Sırrı Tarcan, kurucusu bulunduğu Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinde (TMOK) 1923-1927 yıllarında reislik vazifesini yürüttü.

I. Dünya Savaşı sonrası 1919'da "savaşa hastalık oldukları" nedeni öne sürülerek Osmanlı Devleti, Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan, IOC'den ihraç edildi. Bu ülkeler harp sonrasının önce olimpiyatı bulunan 1920 Antwerp Oyunları'na katılamadı.

1921'de Selim Sırrı Tarcan'ın Türkiye, Jul Murssa'nın Macaristan, Stanciov'un Bulgaristan IOC temsilciliği unvanları, Belçika, Çekoslovakya ve Lüksemburg delegelerinin erinç çıkmalarına karşın Baron Pierre de Coubertin'in ısrarı üstünde art verildi.

Bunun üstünde çalışmalara başlamış bulunan Tarcan, Kurtuluş Savaşı dolayısıyla nezdinde sene sonraları hazırlıklarını tamamladı. 25 Haziran 1922'de Milli Olimpiyat Cemiyeti alegori Kaim Cihan Müsabakalarına İştirak Cemiyeti adıyla kurulan II. Osmanlı Olimpiyat Cemiyetinin başkanlığına Hasip Bayındırlıoğlu getirildi.

31 Temmuz 1922'de ise İstanbul'da Ali Sami Yen başkanlığında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ) kuruldu. TİCİ'de Burhan Felek ikinci başkan, Selim Sırrı Tarcan başmüşavir şekilde fariza aldı. Bu gelişmeden sonraları Selim Sırrı Tarcan, kurulalı fakat dü ay bulunan Kaim Cihan Müsabakalarına İştirak Cemiyetini feshetti. 28 Ağustos 1922'de arızi şekilde açılan III. Osmanlı Olimpiyat Cemiyetinde başkanlığı gine Hasip Bayındırlıoğlu üstlenirken, Selim Sırrı Tarcan umumi yazman evet ve IOC tüzüğüne akıllıca dernek tüzüğünün hazırlanmasına başlandı.

Bu evolüsyon sonrasında Olimpiyat Komitesinin baştan oluşturulması düşüncesince TİCİ yöneticileriyle baş başa etkin Tarcan, 29 Ekim 1923 Çarşamba haset Cumhuriyet'in duyuru edilmesinin elden peşi sıra acemi komiteyi belirledi ve 2 Kasım 1923 Pazar haset Türkiye Milli Olimpiyat Cemiyeti şekilde önce toplantısını gerçekleştirdi. Böylece, devir ortamında biraz kere değişime uğrayan Osmanlı Milli Olimpiyat Komitesinin sonuncu ismi 1923 senesinde günümüze de eriştiği biçimde "Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK)" şekilde resmîlik kazandı.

Tarcan, İzmir'de verdiği nezdinde konferansta, yöneticileri sporculardaki özengenlik ruhunu öldürmek, sporcuları da menfaatlerini profesyonelliğe kaptırmakla eleştirince şişman tepkime gördü. Açıklamaları TİCİ kabilinden kınanınca Selim Sırrı Tarcan, kurucusu bulunduğu TMOK'un toplantılarına katılmamaya başladı ve nizamname gereği 1927 yılı aslında itibaren yetkilendirilmiş sayıldı. Daha sonraları Tarcan'ın alegori Ali Sami Yen başkanlığa seçildi.

Bir devre bürokratlık eden Selim Sırrı Tarcan, elan sonraları siyasete atıldı ve mebus seçildi. Tarcan, 2 Mart 1957'de İstanbul'da ölüm etti.

Haftanın Öne Çıkanları

İngiltere, Rusya'ya müteveccih 'en ağırbaşlı yaptırım paketi'ni açıkladı

2022-02-24 21:17 - Ekonomi

Blinken’dan Türkiye’ye Ukrayna teşekkürü

2022-03-01 00:45 - Dünya

Zeynep öğretmen, başörtüsü zımnında yaşamış olduğu baskıyı unutamıyor

2022-02-26 13:36 - Gündem

İpek kozaları çiçek oldu

2022-02-24 15:23 - Gündem

Ukrayna’dan Türkiye’ye kaçış 3’üncü gününde

2022-02-28 10:19 - Gündem

Ünlü oyuncu Arda Kural, sağlık problemleri nedeniyle yaşadığı zorlulukları anlattı

2022-02-26 00:21 - Gündem

TÜBA Başkanı Prof. Dr. Şeker: Dünyada enerjinin sağlandığı dayanıklı aşırı kabak konu kaba tüketiliyor

2022-02-26 19:19 - Gündem

Rusya-Ukrayna Savaşı Türkiye'den güzeşte 'Orta Koridor'un önemini henüz da artırdı

2022-03-01 11:47 - Ekonomi

Bafetimbi Gomis 3. gol sevincini yaşadı

2022-02-27 22:34 - Spor

Spor Toto Süper Lig: GZT Giresunspor: 1 - Göztepe: 0

2022-02-27 15:13 - Spor

İlgili Haberler

FIFA Başkanı Infantino hakkında "özel uçak" anket dosyası kapatıldı

12:07 - Spor

Milan, Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek final biletini aldı

08:07 - Spor

Hentbolda maksat 2024 Avrupa Şampiyonası finallerine katılmak

13:08 - Spor

Milli yüzücü Sümeyye Boyacı, 2024 Paralimpik Oyunları amacı düşüncesince çalışıyor

15:06 - Spor

Şenol Güneş: 'Beşiktaş’a katkı yapan takımda kalır'

23:07 - Spor

Günün Manşetleri

İzmir'de feribot yol ücretleri zamlandı

15:08 - Gündem

DEÜ'lü jeofizikçiler Kahramanmaraş merkezli depremlerin ön raporunu yayımladı

12:07 - Gündem

Prof. Dr. Sözbilir: İlk depremden sonraları oluşan gerginlik birikmesiyle Antakya fayı kırıldı

23:06 - Gündem

Kahramanmaraş'ta enkaz altında küsurat 70 yaşındaki avrat depremden 122 vakit sonradan kurtarıldı

07:05 - Gündem

İzmir Olgunlaşma Enstitüsü'nde depremzede dallar düşüncesince uyku tulumu mesaisi

13:07 - Gündem