Yıl böylece ikiz haneli büyüme kapısı aralandı

İstanbul

Ekonomistler, uran ve görev sektörlerinin katkısıyla Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte salname yüzdelik 7,4 büyümesinin sene sonuna bağlı büyüme görünümünü desteklediğini belirtirken, beklentiler 2021 böylecene yüzdelik 10'un üstünde eş haneli büyüme rakamına erişilebileceğini ortaya koyuyor.

Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) açıklayan Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) verilerine göre, Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte güzeşte senenin ayrımsız zamanına kıyasla yüzdelik 7,4 büyüme kaydetti. GSYH çoğalma payı geçmiş çeyrek düşüncesince yüzdelik 7,2'den yüzdelik 7,4'e, ikinci çeyrek düşüncesince yüzdelik 21,7'den yüzdelik 22'ye rötuşlu edildi.

AA Finans Beklenti Anketi'ne dahil bulunan ekonomistler, büyümenin üçüncü çeyrekte yüzdelik 8,1 düzeyinde gerçekleşeceğini öngörüyordu. Türkiye ekonomisinde büyüme, güzeşte senenin üçüncü çeyreğinde yüzdelik 6,3 düzeyinde gerçekleşmişti.

Beklentilerin altında açıklayan büyümeye hizmetler ve uran endüstrisi ehemmiyetli yardım sağlamaya bitmeme ederken, bahis konusu sektörlerdeki büyüme hızı üçüncü çeyrekte salname bazda sırayla yüzdelik 20,7 ve 10,0 düzeyinde gerçekleşti. Toplam ek kıymeti ekincilik yüzdelik 5,9, yapım yüzdelik 6,7 ve mal yüzdelik 19,9 azaltırken, taşınmazlar faaliyetleri yüzdelik 4,7 çoğalma anlamında etkiledi.

Büyümeyi stoklar 5,4 nokta dun çekti, açık aut istem ise 6,8 puanlık fevk taraflı etkiledi.

Gayrisafi çakılı kapital oluşumu ayrıntılarına bakıldığında, üçüncü çeyrekte yatırımların makine-teçhizat ayağında yükselmeye bitmeme etmiş bulunduğu görüldü. Bu devirde yapım yatırımları yüzdelik 9,6 daralırken, hususi yatırımların işareti bulunan makine-teçhizat yatırımları yüzdelik 17,5 ile açıkça artarak fevk fazladan yükselişini 8'inci çeyreğe taşıdı.

"Milli dirimlik büyümesi senenin sonuç çeyreğinde enerjisini koruyor"

Verilere bağlı değerlendirmelerde mevcut AA Finans Analisti ve iktisatçı Haluk Bürümcekçi, 3. çeyrek gerçekleşmesi ile ulusal gelirde ocak-eylül zamanında güzeşte senenin ayrımsız sürecine uyarınca yüzdelik 11,7'lik çoğalma kaydedildiğini söyledi.

Milli gelirin akan fiyatlarla 3. çeyrekte güzeşte senenin ayrımsız zamanına uyarınca yüzdelik 35,5 arttığını, dolar bazında yükselişin ise yüzdelik 14,7 düzeyinde gerçekleştiğini aktaran Bürümcekçi, sonuç dört çeyrekte ulusal dirimlik toplamının 795 bilyon dolar bulunduğunu tabir etti.

Bürümcekçi, büyüme trendinin gücüne bağlı göstergelerin 3. çeyrekte esbak çeyreğe uyarınca çelimli artışa ayraç ettiğini vurgulayarak, "Harcamalar yöntemiyle hesaplanan GSYH verilerine göre, üçüncü çeyrekte hususi istihlak harcamaları, amme tüketimi ve açık aut istem büyümeyi fevk çekerken, yatırımlar ve yığılım azalışı negatif etkiledi. Önümüzdeki çevrim görünümünü ele aldığımızda; geçmiş sinyaller ulusal dirimlik büyümesinin senenin sonuç çeyreğinde enerjisini koruduğuna ayraç etmekte." dedi.

Para politikasındaki relaks ve aut alakanın büyümeyi fevk taraflı etkilediğini, cesaret hacmindeki sınırlanmış artış, erdemli mangır şişkinliği ve mali koşulların ise baskıladığını özetleyen Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Gerek uran üretimi endeksinde gerekse ulusal dirimlik serisinde gelinen zamanı erdemli seviyeler, senenin sonuç çeyreğinde ortak ivme kaybı olsa caba mekanik namına karşılaştırmanın yapılacağı 2020 yılı ayrımsız dönemlerine uyarınca büyümenin gine enerjisini koruyacağını gösteriyordu. Son çeyrekte, çeyrekten çeyreğe değişimin ufki bulunduğu ortak senaryoda caba 2021 yılı ulusal dirimlik büyümesi yüzdelik 10,9 namına gerçekleşmekte. Buna ek olarak, sonuç devirde mal politikasının çabuk ortak relaks sürecine girmesi ve aut alakanın enerjik toptan iktisadi etkinlik dolayısıyla çelimli seyretmeye bitmeme etmesi büyüme eğilimine dayanak noktası vermektedir. Buna karşılık, bankacılık cesaret kütlesi trend artışının sınırlanmış kalması ve eder artışlarının yüksekliği sonuç çeyrekte iç istem üstünde dun yönde etkide bulunabilir. Bu doğrultuda sene sonuna denli küsurat çelimsiz devirde bu senenin büyüme görünümünün açıkça değişmeyeceğini ve yüzdelik 10'un üstünde ortak büyüme oranına ulaşılacağını düşünüyoruz. Ancak doğacak sene düşüncesince belirsizlikler ağır seviyede artmaktadır. Son haftalarda cesaret faizlerinde ricat sonrası cesaret kütlesi trend büyümesinin tarafını fevk çevirmesi 2022 büyümesi açısından müzahir görünürken, sonuç günlerde mali koşulların gine sıkılaşmaya başlaması dun taraflı ortak riziko namına izleme edilmektedir."

"Sanayiyle irtibatlı hariç satım ve hizmetler büyümenin anne dinamiği"

Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da 3. çeyrek büyümesinin ortalık beklentisinin az buçuk altında kalsa da sene sonuna bağlı tahminlerini muhavvil ortak resim ortaya koymadığını söyledi.

Sektörel namına bakılınca görev ve uran kalemlerinin büyümeye ehemmiyetli yardım sağladığına ayraç fail Aslanoğlu, "Hizmetlerin hâlâ çelimli ortak biçimde devreye girdiğini, uran üretiminin de ehemmiyetli dayanak noktası verdiğini görüyoruz. Sanayiyle irtibatlı hariç satım ve hizmetler sektörü, büyümenin anne dinamiği oldu." diyerek konuştu.

Aslanoğlu, yatırımların etraflıca ortak müddet sonradan düştüğüne dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yatırımlarda güzeşte senenin 3. çeyreğinde yüzdelik 22'lik aşırı çelimli ortak çoğalma vardı. Buna kıyasla ortak azalma mevcut fakat ivme kaybı da ortaya çıkmak gözüküyor. Bu; önümüzdeki devirde hariç satım kapasitesini tasarruf etmek açısından izlenmesi müstelzim ortak veri. O kapasitenin artarak çoğalması gerekiyor. Hane halkının tüketimi, ötelenen alakanın devreye girmesiyle arttı. Öte taraftan istihlak düşüncesince hizmetlere müteveccih alakanın artmasının da ehemmiyetli ortak yardımı oldu. Yeme içmece ve gezim denli sektörler devreye girdi. İmalat sanayisi ürünlerine istem genel anlamda anlaşılan ortak gücü koruyor. Evlerde hayata devam etmenin ve devir geçirmenin getirmiş bulunduğu ortak istem değiştirmek var. İçerde de bu alakanın sürdüğünü görüyoruz. Konut sektöründe sonuç ortak yıldaki canlanmayla beraber, kiralık talebinin artması, konutla ilişik masraflar ve okulların açılması bu talebi etkiledi. Sonuç namına baktığımızda büyüme hızında temel etkilerinin ortadan kalmaya başlaması ile çeyreklik bazda ortak yavaşlama görüyoruz. Yıl genelinde ise yüzdelik 9,5'in üzerinde, eş haneli ortak büyüme beklenebilir."

İş gücü ödemelerinin payının ortak hacim düştüğüne de yer veren Aslanoğlu, "Büyümenin bulunduğu senelerde bunun da artmasını bekleriz. Asgari ecir tartışmalarında, sanıyorum bu da dikkate alınarak ortak tashih gereksinimi doğacaktır." dedi.