Giresun
Giresun'da, Tarım ve Orman Bakanlığına ilişkin adına çalışkanlık yayınlayan Fındık Araştırma Enstitüsü çeşidinden meydana getirilen icraat kararı yeni fındık çeşidi, "Çetiner" ismi ile tescillendi.
Enstitü Müdürü Aysun Akar, AA muhabirine, yeni fındık çeşidinin değişik bulunduğunun tespiti ilişkin Giresun'un Bulancak kazasından alınarak enstitüye getirildiğini söyledi.
Verim ve nitelik nitelikleri itibarıyla meydana getirilen tetkikat sonucu, 2019'da yeni çeşidin tescil edilebilmekte olduğuna değişmeyen verildiğini özetleyen Akar, tescil düşüncesince Ankara'daki Tohumluk, Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğüne başvurma ettiklerini belirtti.
Akar, bahis konusu müdürlüğün dü sene süresince yeni tür fındığı incelediğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
"Yılda minimum dü el sınama bahçesine gelip, makul zamanlarda çeşidimizin mahsul oluşumu, hasat devri derece fenelojik niteliklerini izleme ettiler. Meyvelerden kip aldılar ve başvurumuzun doğruluğunu onayladılar. İki salname sürecin böylece bu senenin evvel aylarında üniversitelerden akademisyenlerin de katılımıyla birleşen alt kurul çeşidinden 'Çetiner' yeni birlikte tür adına bildirme edildi ve tescili onaylandı. 'Çetiner' ismi ise ayıklanma ıslahı yöntemiyle bu çeşidi bulan araştırmacılarımızdan birinin soyadı. Ahde vefa adına düşündük ve 'Çetiner' adını akıllıca bulduk."
Yeni çeşidin, Giresun yuvarlak fındığına benzeyen miktarda beyazlama niteliğine cemaat şu demek oluyor ki cidar atma oranının efdal bulunduğunun altını çizen Akar, "Kabuk kalınlığı, yuvarlak fındığa uyarınca az buçuk elan kalın. Bunun birlikte nesil boşluğu iyice az, bu da aranan özelliklerinden biridir." dedi.
Akar, "Çetiner" çeşidinin dişi birlikte tür bulunduğunu vurgulayarak, "Fındıkta çoğu el birlikte sene elan aşkın ürün, ikinci sene elan az mahsul elde ederiz. Tabii bunu birtakım kültürel önlemlerle aşabilsek de bu periyodisite (yıldan yıla değişik verim) vakası fındık düşüncesince ehemmiyetli birlikte özelliktir. Bu çeşidimizde ise bu özgülük 'yok denecek derece az' diyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Söz konusu çeşidin er hasat edilebildiğine ayraç fail Akar, "Tombul yahut çakıldak çeşidi fındıkla kıyasladığımızda, elan er hasat olgunluğuna erişiyor. Bir hafta derece elan er hasat olgunluğuna gelip hasat edilebilir." diyerek konuştu.
"Don itibarıyla yalı kesimde riski sıfır birlikte çeşit"
Aysun Akar, bu çeşidin, Türk fındık çeşitleri ortada en er altın varak açan tür bulunduğunu da vurgulayarak, şu şekilde bitmeme etti:
"Belki 'erken altın varak açtığına göre, bahar geç donlarına sunulan kalabilir' derece birlikte idrak mümkün ancak bu hakeza değil. Şunu vurgulamak isterim; bu fındık türünü dona sunulan kalmayan yerlerde, başta de yalı kesimi düşüncesince referans ediyoruz. Don riski bulunan yerlerde referans edeceğimiz birlikte fındık çeşidi değil. Sahil kesiminde de er yapraklandığı ve mahsul oluşturacak tomurcuğu bu yapraklar sardığı düşüncesince birlikte nevi soğuktan koruyor. Don itibarıyla yalı kesimde riski sıfır birlikte çeşit."
İklimin, fındık tarımı meydana getirilen bölgelerde ne yönde değişeceğinin bilinmediğini tamlayan Akar, fındık ekincilik alanlarının da ısınacağı anlamında bilgiler bulunduğunu anlatım etti.
Akar, bundan dolayı de ortaya çıkardıkları yeni çeşitlerin iklime uyumluluğunu derinlemesine vadeli düşündüklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"40-50 sene sonraları Doğu Karadeniz'in fındık ekincilik alanlarının nite birlikte iklime cemaat olacağını esasta hiçbirimiz bilmiyoruz. Belki o çağda er yapraklanan, er hasat olgunluğuna mevrut bu yeni çeşidimiz ön plana çıkmaya başlayacak. Bu manada er hasat hususi durumunun hava değişikliği sürecinde yarar sağlayabileceğini düşünüyoruz."
