Yemen
Yemen'de İran destekli Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun dayanaklık etmek verdiği hükümet güçleri ortada 7 senedir başlayan çatışmalar, 2021'de ülkenin arsa yağı ve tabii tabii taş yağı lambası zengini Marib vilayetinde yoğunlaştı.
Ülkede 2014'te pırtlak verici iç savaşın sona erdirilmesi düşüncesince Birleşmiş Milletler (BM) bilhassa edinmek az daha arsıulusal bölgede atılmış diplomatik adımlara karşın Yemen'deki ısıdam çatışmalar ve askeri tırmanış bu sene da dinmedi.
İç harp evveliyat Yemen'in nice kentine çarpıcılık sağlayıcı ehemmiyetli birlikte santralci rolü gören Marib, 2021'in kökeninden buyana hükümet güçleri ile Husiler arasındaki alevli çatışmaların en ısıdam cephesi vaziyetine geldi.
Husiler, başşehir Sana'nın 173 kilometre kuzeydoğusunda toprak düzlük Marib'e saldırılarını Şubat 2021'de yoğunlaştırmaya başladı.
Şubat ayından itibaren şehirde sertliği gelişigüzel sabık çağ elan da artarak bitmeme fail çatışmalar ağırbaşlı kayıplara defa açarken, en ağırbaşlı yüke gine siviller verilen kaldı.
Hem hükümet güçlerinin bununla beraber Husilerin ağırbaşlı insancasına ve maddesel zayiat vermesine bozukluk bulunan ısıdam çatışmaların merkezi Marib'de on binlerce insan yerinden edildi. Husiler, arsa yağı ve tabii tabii taş yağı lambası yataklarının bulunmuş yer aldığı Marib'i ele etmek düşüncesince topu topu sene süresince koyu saldırılar düzenledi.
Marib'in erk haritası
Şiddetli çatışmalara oyunluk bulunan Marib'in erk haritası sonuç devirde Husiler lehine değişmeye başladı.
Husiler, Marib'e küçük ay ayında başlattıkları saldırılarını ilkgüz ayında hat safhaya taşıdı. Bu saldırılar sonucunda Husiler, Marib'in güneyinde toprak düzlük Harib, Cebel Murad, El-Cube ve Abdiyye kabil nice alanı ele geçirdi.
Husiler, Marib'in tarz kenti ile arsa yağı ve tabii tabii taş yağı lambası yataklarının bulunmuş yer aldığı El-Vadi ilçesi dünya öbür topu topu ilçelerinde kontrolü sağladıklarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Yemen hükümetine ilişkin askeri kaynaklar ise leşker güçlerinin Sarvah, El-Cube ve Rağvan ilçelerindeki varlığını koruduğunu belirterek Husilerin bahis konusu açıklamalarını yalanladı.
Yoğun saldırılarına karşın Husilerin, Marib kırsalında elde ettikleri birtakım kazanımlar dışında, ciddi ve dirimlik ciddiyete cemaat noktalarda birlikte tekâmül katedemediği söyleniyor.
Yemen krizinin en ehemmiyetli ruzname maddesi "Marib"
Gerek ciddi önemi gerekse barındırdığı cıvıl cıvıl zat hasebiyle Marib dosyası, diyar zarfında ve haricinde Yemen krizinin en ehemmiyetli ruzname maddesi olmaya bitmeme ediyor.
Artan çatışmalarla eş anlı kendisine sonuç aylarda ilişik arsıulusal kuruluşlar, taraflara bilhassa Marib'deki çatışmaların durdurulması düşüncesince çağrılar yapıyor.
BM, Marib'deki çatışmaların bitmeme etmesi yerinde şehirde canlı birlikte milyonu epey sığınmacının yaşamının tehlikede yer aldığı uyarısında bulundu.
BMGK da Husilere insancasına manada dinamit neticeleri olabileceği uyarısında bulunarak Marib'e müteveccih saldırılarını durdurmaya çağırdı.
Bu bağlamda Marib dosyası, ABD'nin Yemen hususi Temsilcisi Tim Lenderking ile BM Yemen hususi Temsilcisi Hans Grundberg'in ülkedeki iç savaşın sona erdirilmesi düşüncesince gerçekleştirdikleri diplomatik turlarda ele aldıkları en ehemmiyetli meselelerden bir tanesi oldu.
Marib'deki çatışmaların bozukluk yer aldığı insancasına kayıplar
Marib'de gece gündüz kendisine bitmeme fail çatışmalar, ülkede elan geçmiş yepyeni halde iri kayıplara bozukluk oluyor.
Yerel basında çıkan haberlere mucibince sonuç aylarda hükümet güçlerinden ve Husi milislerden aralarında fevk dozaj komutanların da toprak almış yer aldığı binlerce insan öldü.
Son kendisine 13 Aralık'ta Marib'deki çatışmalarda Husilerle çalışan savaşım yürüteç Savunma Bakanlığı Askeri Operasyonlar Dairesi Başkanı Tümgeneral Nasır ez-Zeybani'nin yaşamını yitirdiği bildirildi.
Tümgeneral Zeybani'nin yaşamını kaybetmiş yer aldığı haberinden hemen biraz çağ önce, Marib'deki çatışmalara önderlik fail Husilerin fevk dozaj "komutanı" Ali Alvan'ın öldüğü kaydedilmişti.
Husiler, bitirdikleri açıklamalarla Marib'deki çatışmaları vilayetin ve ayrıca Yemen'in tamamını ele geçirinceye denli temdit niyetinde olduklarını ortaya koydu.
Yemen'deki iç muhacir nüfusun ½ si Marib'de
Marib'deki çatışmaların birlikte öbür boyutu da hayat şartlarını dikçe etkilemesi oldu. Çatışmalar hasebiyle Marib'de yerinden olanların sayısının artmasıyla dünyanın en biçimsiz insancasına krizlerinden bir tanesi yaşanıyor.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (UNHCR) tutanağına göre, Marib'de 1 milyondan birlikte tomar iç muhacir bulunuyor.
Yemen hükümeti ise Marib'deki iç muhacir sayısının 2 milyonu aştığını ve ülkede iç muhacir niteliğine sakıt insanların (4 milyonun üzerinde) yarısının bu şehirde olduğunu kestirim ediyor.
Yemen hükümetine ilişkin Mülteci Kampları İdaresi Yürütme Birimine göre, Husilerin, Marib'in lodos bölgelerinde tırmandırdığı askeri gerilim hasebiyle ilkgüz ayından buyana şehirde 100 binden birlikte tomar insan yerinden edildi.
Marib'de sağlık seviyesi filhakika baş döndürücü bağan bulunan iç göçmenler, çatışmaların şiddetlenmesiyle şartların elan da zorlaşması hasebiyle iri birlikte insancasına acıklı yaşıyor.
Marib Vali Yardımcısı Abdurabbu Miftah, bitmiş teşrin kocaoğlan ortalarında meydana getirdiği birlikte açıklamada, "Marib'in güneyindeki ilçelerde andıran sürede Husiler kabilinden yerinden edilen binlerce fasile bulunuyor. Bu aileler hala birlikte bina olmadan; bariz alanda, haysiyetli birlikte hayatın en esas ihtiyaçlarından mahrum halde yaşıyor." ifadelerini kullandı.
BM Uluslararası Göç Örgütünün, 24 Aralık'taki açıklamasında, "Marib'deki 137 iç muhacir merkezinde Eylül 2021'den buyana ehemmiyetli birlikte artışa delil olunduğu" bildirildi.
Yemen'deki iç savaş
Uzun süredir siyasal istikrarsızlığın buyruk sürdüğü Yemen'de, İran destekli Husiler Eylül 2014'ten buyana başşehir Sana ve birtakım yerlerin kontrolünü elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon hükûmeti hükûmeti güçleri ise Mart 2015'ten buyana Husilere dirlik Yemen hükümetine dayanaklık etmek veriyor.
BM, Yemen'de 7 senedir geçindiren iç savaşın aracısız yahut endirekt etkileriyle yaşamını kaybedenlerin sayısının 2021 yılı sonuna denli 377 bine ulaşmasından fikir ediyor.
BM'ye göre, dünyanın en biçimsiz insancasına ve hesaplı krizlerinden birinin yaşandığı Yemen'deki iç savaş, diyar ekonomisinde şimdiye denli 126 bilyon dolarlık zarara defa açtı.
