Ankara
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) araştırmacısı Tazeen Qureshi, hayattaki yaşlıların yüzdelik 13,5'inin, engellilerin ise yüzdelik 27'sinin İİT örgen vatanlarında yaşadığını söyledi.
SESRIC çeşidinden devir içi meydana getirilen "İİT Üyesi Ülkelerde Yaşlı ve Engelliler" seminerinde, örgüt üyesi devletlerde buğulanmış ve özürlü nüfusla ilişik sorunlar, bu grupların dirim standartlarını yükseltmeye müteveccih atılacak adımlar ile örgüt üyeleri ortada teşrikimesai masaya yatırıldı.
Seminer evveliyat İİT Genel Sekreteri Yusuf bin Ahmed el-Useymin'in mesajı okundu. El-Useymin, dünyada rastgele 7 insandan birinin minimum nezdinde engelinin bulunduğunu vurguladığı mesajında, özürlü ve yaşlıların sağlık, ekonomik, terbiye ve toplumsal bölgelerde salgınla baş başa küsurat sorunları bulunduğunu aktardı.
Tüm gurur ve STK'ların bahis konusu grupları desteklemesi icap ettiğini tamlayan el-Useymin, İİT ortada bu konudaki iş birliğinin yoğunlaştırılmasını hedeflediklerini kaydetti.
El-Useymin, insanlığın yaşlılar ve engelliler dair iş donanmasına gereksinimi bulunduğunu vurgulayarak, İİT'nin bu mevzuya ehemmiyet vermeyi sürdüreceğini de laflarına ekledi.
Seminer evveliyat SESRIC Genel Direktörü Nebil Dabur'un da mesajına toprak verildi.
Dabur, mesajında SESRIC'in buğulanmış ve engellilere müteveccih çalışmalarda edinmiş olduğu uzmanlığı paylaşacağını kaydederek, "SESRIC 43 salname tarihinde nice mevzuda İİT ülkelerinin sosyoekonomik gelişmelerine faydası bulunan kanun ika süreçlerinde yerini aldı. Birçok bölgede SESRIC yardımı ile teşrikimesai ve kalkınma dalında evolüsyon kaydedildi." ifadelerini kullandı.
Dünyadaki yaşlıların kısaca yüzdelik 15'inin, engellilerin ise yüzdelik 28'inin İİT vatanlarında yaşadığına aksan fail Dabur, “İslam, buğulanmış ve engellilere değişiklik yapmadan onlara dayanak noktası ve özen göstermeyi emrediyor. Ancak İİT vatanlarında kültürel namına bu gruplara evde görev yapılıyor. Kültürel ve toplumsal değerlerimiz rastgele devir dini değerlere akla yatkın olmayabilir. Gelişmemiş kurumsal mekanizmalar, ülkelerin buğulanmış ve engellilere müteveccih politikalarını da menfi yönde etkiliyor.” ifadelerine toprak verdi.
Yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin de buğulanmış ve engellilerin hayatlarını menfi yönde etkilediğinin altını çizen Dabur, SESRIC’in bu bölgede da yetenek artırımına müteveccih emekleri bulunduğunu belirtti.
Dabur, İİT vatanlarında buğulanmış ve engellilere müteveccih data ve sayım bilimi eksikliğinin mukteza emekleri hazırlamaya bariyer olduğuna da dikkati çekti.
İİT vatanlarında veladet payı azalıyor, dirim süresi uzuyor
El-Useymin ve Dabur’un mesajlarının okunmasının peşi sıra Tazeen Qureshi, SESRIC’in buğulanmış ve engellilere müteveccih hazırladığı salname raporlardan detayları paylaştı.
İİT üyelerinin şişman miktarda büyümekte bulunan devletler bulunduğunu kail Qureshi, örgen devletlerde veladet oranlarının azaldığını, averaj dirim süresinin ise uzadığına ayraç etti. Qureshi, “Anne başına doğumdaki düşme 1990 ile 2025 ortada 1,4 halinde gerçekleşecek. Ortalama dirim süresi ise 60’tan 62,5’e yükselecek. Daha az bebek doğarken elan etraflıca yaşanıyor. Gelişmiş devletler bu veriler ışığında icraat ve müdahaleler yaparken İİT vatanlarında sayılar menfi yönde değişiyor.” dedi.
Qureshi, 2020 senesinde hayattaki yaşlıların yüzdelik 13,5’inin, engellilerin ise yüzdelik 27’sinin İİT vatanlarında yaşadığını anlatarak, “Gelecek 30 yılda, İİT ülkelerindeki buğulanmış sayısında yüzdelik 6 artma bekliyoruz. İİT vatanlarında canlı engellilerin yüzdelik 76’sı ise önlenebilir ve bulaşan sıfır emraz kararında özürlü oldu.” sanarak konuştu.
Sağlıklı yaşanmış bulunan sürenin İİT vatanlarında 13,9 yılla evren averajının altında bulunduğunu kaydeden Qureshi, rastgele 100 bin buğulanmış ve engellinin kaybetmiş olduğu sene sayısının ise 9 bin 470 sene bulunduğunun altını çizdi.
Qureshi, esenlik altyapısındaki eksikliklerin buğulanmış ve engellilerin hayatındaki menfi etkisine de aksan yaparak, “Engellilerin karşılanamayan gereksinimleri başlangıcında esenlik hizmetine ulaşım, rehabilitasyon, araştırma görevlisi anahtar ve makinelere ulaşım, terbiye ve iş eğitimi alamama ile müşavirlik hizmeti alamama geliyor. Ayrıca insanoğlu davranışları da ehemmiyetli sorunlara etmen oluyor. İİT vatanlarında özürlü nezdinde kişinin bellek sağlığı merkezlerinde dayanak noktası alması nezdinde tekinsiz namına ikrar ediliyor.” halinde konuştu.
İİT vatanlarında engellilerin toplumsal düzenlilik haklarının çabucak Arnavutluk, Azerbaycan ve Brunei’de evren standartlarında olduğuna da dikkati çekici Qureshi, “Yalnızca 8 diyar parasız toplumsal düzenlilik hizmeti sunarken, 44 ülkede bu hukuk ücretli. Yaşlıların en ehemmiyetli afiyet kapısı bulunan tekaütlük hakkına ise İİT ülkelerindeki yaşlıların salt yüzdelik 31,1’i sahip.” ifadelerini kullandı.
Raporlarda toprak meydan tavsiyeleri de paylaşan Qureshi, bunların başlangıcında yasalı tensikat yapma, tutum ve kültürel değerler kabilinden yalın durum sıfır faktörlerle mücadele, İİT devletleri ortada teşrikimesai ve farkındalığı artırmaya müteveccih çalışmaların bulunduğunu da laflarına ekledi.
