Yargıtay'dan flaş iş arama izni kararı

Yıllardır çalışmış yer aldığı şirketten Toplu İş Sözleşmesinin (TİS) 13/A-1. maddesi üzerine emekliye ayrılmasının kararlaştırılan iştirakçi soluğu mahkemede aldı. 22 haftalık suç duyurusu öneli kullanabileceğinin bildirildiğini tamlayan savlayıcı işçi, suç duyurusu öneli içerisinde işverenin gelişigüzel devir günde 4 vakit iş arama izni hasretmek zorunda bulunduğunun düzenlendiği, iş arama izni kullandırılmayıp çalıştırılan ve çalışarak işine akıbet verildiği düşüncesince arama izinlerine müteallik ücretin yüzdelik 100 bindirimli adına ödenmesi icap ettiğini gelecek sürerek iş arama izni alacağının faiziyle davalıdan tahsilini arzu etti. Davalı iddiaları reddetti.

İş Mahkemesi, davacının uzman çeşidinden hesaplanan iş arama izni alacağına adalet kazanılmış yer aldığı sebebi öne sürülerek davanın kabulüne karar verdi. Davalı müşareket çeşidinden temyiz edilen karar Yargıtay 22. Hukuk Dairesi'nce bozuldu. Yeniden meydana getirilen yargılamada İş Mahkemesi, iş arama izninde iştirakçi çalıştırılır ise çalışmış yer aldığı sürenin tutarının bindirimli ödeneceğinin düzenlendiği, bindirimli sevap ödendiğinin ise mahkemeli çalıştıran çeşidinden ispatlanamadığı sebebi öne sürülerek taannüt kararı verdi. Direnme kararı da mahkemeli avukatı çeşidinden temyiz edilince devreye Yargıtay Hukuk Genel Kurulu girdi.

Genel kuruldan milyonlarca hususi kesim çalışanına erim niteliğinden ortak karar çıktı. 4857 mahdut İş Kanunu'nun (4857 s. Kanun/İK. ) işçiye ihbarname süresi zarfında iş arama imkânının tanındığı 27. Maddesindeki, ‘Bildirim süreleri zarfında işveren, işçiye dünkü ortak iş bulması düşüncesince lazım bulunan iş arama iznini iş saatlerin zarfında ve sevap kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İşveren dünkü iş arama iznini vermez yahut fire kullandırırsa o süreye müteallik sevap işçiye ödenir.

İşveren, iş arama izni sırasında işçiyi çalıştırır ise işçinin müsaade kullanarak ortak düzentileme karşılığı yapılmaksızın alacağı tutara ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzdelik beniz bindirimli öder' ifadesi hatırlatıldı.

Yargıtay kararında, “İşçinin talebi yapılmaksızın çalıştıran iş arama izni hasretmek ve kullandırmak zorundadır. Bu namus borcu şahsen kanundan kaynaklanmakta olup işçinin işverenden iş arama müsaade isteğinde bulunması gerekmediği kadar müsaade istenmesi hâlinde de işverenin ikrar yazar etmeme yetkisi bulunmamaktadır. Davacıya 55 yaşını doldurduğundan TİS hükümlerine üzerine emekliye ayrılmasının kararlaştırıldığı, 22 haftalık suç duyurusu önelinin bulunduğu, iş arama iznini şişko yada bölümsel adına ne tarihler ortada kullanabileceği de belirtilerek alternatifli halde kullanmasının muhtemel bulunduğunun bildirildiği ortadadır.

Bildirimde başkaca şişko kullanmadığı taktirde günde 4 vakit çalışacağının belirtildiği, davacının da iş sözleşmesinin feshinin yasaya, iş yeri uygulamasına karşıt yer aldığı ve şişko izinle ait bağlanmış yada namzet ortak talebinin bulunmadığını belirterek itirazda bulunduğu, iş arama izninin kullanılması gerektiğine müteallik anımsatma gayeli meydana getirilen ikinci ihtara müteveccih adına da şimdi esbak bağlanmış itirazını tekrarladığını, halel işleminin türel adına uygulanan olmadığını gelecek sürdüğü anlaşılmıştır.

Davacının iş arama iznini kullanmadığı suç duyurusu boyunca mahkemeli işyerinde kusursuz devir mücahede ile çalışmış yer aldığı ise sabittir. Gerçekten de İş Kanunundaki emir hükme üzerine iş arama izninden faydalanma işçinin tutkusu koşuluna müteallik tutulmamıştır. Talep bulunmasa da işçiye iş arama izni verilmesi mecburi olup çalıştıran bu mevzuda ortak damıtma hakkına ehil değildir. Somut vakada yer aldığı kadar mahkemeli çalıştıran çeşidinden iş arama izninin kullanılması düşüncesince meydana getirilen bildirimler de işvereni bu yükümlülükten kurtarmaz. İşverenin müsaade verildiğini belirttiği devir ve saatlerde çalışılmak istenmesi haklı işçiye iş verilmemesi gerekir.

Ayrıca savlayıcı iştirakçi bildirimlere icra ettiği itirazında feshin yasaya ve iş yeri uygulamasına karşıt bulunduğunu belirtmiş olup iş arama iznini görmek istemediği anlamında ortak bildirme yahut ortak itiraz gelecek sürmemiştir. Bu sebeple iznin kullandırılması gerekirken çalıştırılan davacıya müsaade kullanmaksızın alacağı tutara ekleyerek çalıştırıldığı sürenin tutarı de yüzdelik beniz bindirimli ödenmelidir.

Bu sebeple emredici aranjman gereği iznin kullandırılmasının mecburi bulunduğunun kabulü ile alacağın buyruk dibine katılması icap ettiğini karara bağlayan taannüt sonucunda ortak isabetsizlik bulunmamaktadır. Hukuk Genel Kurulunda meydana getirilen görüşmeler sırasında, mahkemeli işverenin icra ettiği hatırlatmalarla yükümlülüğünü hesabına getirdiği, davacının başıboş iradesiyle müsaade hakkını kullanmama anlamında tercihte bulunmuş yer aldığı bundan dolayı feshetme kararının haklı yer aldığı görüşü gelecek sürülmüş ise de, bu düşünce Kurul çoğunluğunca ikrar edilmemiştir. O hâlde mahkemece yukarıda açılanan hususlara değinilerek sunulan taannüt kararı kökler ve yasaya makul olup, yerindedir” denildi.

İLGİLİ HABER

Yargıtay'dan denk aşkın mücahede kararı