Uzmanlara layıkıyla 11 salname Suriye krizi düşüncesince ufukta hal gözükmüyor

İstanbul Suriye'de Beşşar Esed yönetimine dirlik Mart 2011'de süregelen barışçıl ahali ayaklanmaları, Esed güçlerinin sivillere müteveccih orantısız kuvvet kullanımı üstünde silahlı çatışmalara ve hâlâ sonraları da lehçe ve arsıulusal güçlerin Suriye'ye müdahalelerine dönüştü.

Suriye'deki iç harp 11. yılını geride bıraktı Ülkedeki iç mücadelesi dönmek neredeyse düzenlenen politik hal çabaları çerçevesinde Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin 18 Aralık 2015'de çıkardığı 2254 mahdut kararla müşterek intikal yönetiminin oluşturulması, acemi müşterek kanun yazılması ve başkanlık-parlamento seçimlerinin düzenlenmesi öngörülüyordu.

Ancak 11 senedir devam eden kriz BM kararları ve diplomatik çabalara karşın hala çözüme kavuşamadı.

Suriye krizinin çözümüne çevrilmiş arsıulusal asıl müşterek şürekâ yok Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Siyasi Kurulu Sekreteri Abdulmecid Bereket, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Suriye krizini çözmeye odaklı arsıulusal müşterek kâm olmadığını söyledi.

Bu sebeple Beşşar Esed diyeti ve destekçilerinin bazısı inatlarla süreci uzattığını dile getiren Bereket, bu şartlarda politik müşterek çözümü konuşmanın muhtemel olmadığını tabir etti.

Bereket, "11 sene aradan sonraları hala hal adına krizi düzen olanaklarını konuşuyoruz. Bölgesel kendisine sağlanan aşırı sayıda barışma evet ve bunlar Suriye krizinin müşterek parçası biçimine geldi. Yine de Suriye meselesini müşterek kriz kendisine gören arsıulusal müşterek yer var, bundan dolayı de umudumuzu korumaya bitmeme edeceğiz." sanarak konuştu.

Suriye krizine değgin ne evcil ne arsıulusal kurda ufukta asıl hal olanağı göremediklerini kail Bereket, "Tabii arsıulusal ve lehçe değişimler, aracısız yahut bilvasıta kendisine Suriye meselesini etkilediği neredeyse Suriye'nin lehçe ve arsıulusal hesaplaşmalar bölgesine dönüşmesine de kere açabiliyor." dedi.

Suriye meselesinin arsıulusal ve lehçe krizlerden ırak tutulması çağrısında olan Bereket, ülkede halkına müteveccih katliamlar yapmanın yanında herhangi müşterek çeşitli barışçıl yolu kırıcı diyete dirlik krizi baştan tamik çabalarına da girilmemesi uyarısında bulundu.

Müdahalelerle Suriye konusu kompleks bir vaziyete geldi Artan müdahalelerle Suriye krizinin hâlâ da kompleks bir vaziyete geldiğini aktaran Bereket, şöyleki bitmeme etti:

"Muhalifler kendisine Suriye krizini, baştan arsıulusal ve lehçe konuların rüçhan meseleleri arasına çıkarmaya çaba ediyoruz. Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesiyle oluşan kriz ve bloklaşmalardan yararlanmaya çalışıyoruz."

Bereket, SMDK kendisine Suriye krizinin çözümünü BM Güvenlik Konseyinin 2254 mahdut kararıyla belirlenen kere haritasında gördüklerini belirterek, "Çözüm de parçalanamayan müşterek etraflı olacak. Uluslararası kere haritasının dışındaki bazısı mutabakatlarla bunun dışına çıkılamaz." ifadelerini kullandı.

BM Güvenlik Konseyi kararıyla belirlenen kere haritasının, Esed diyetinin değişmesini öngördüğünü hatırlatan Bereket, bundan dolayı bahis konusu kere haritasının topu topu detaylarını önemsediklerini tabir etti.

Bereket, "Suriye ile ilişik politik sürecin çıkmaza girmiş bulunduğu söylenemez. Ancak arsıulusal arenada Suriye meselesine çevrilmiş müşterek relaks bulunduğu söylenebilir. Hatta arsıulusal toplumdaki çalışan güçlerin bundan böyle Suriye politik sürecinde görünmediklerini söyleyebiliriz." dedi.

"Çözüm Suriyelilerin elinden alındı" Bayırbucak Türkmen Cephesi Başkanı Muhammet Ceren de, "Bir taraftan İran ve Rusya gayrı taraftan Batılı devletler çeşidinden politik hal maatteessüf Suriyelilerin elinden alındı." değerlendirmesinde bulundu.

Rusya-Ukrayna savaşına odaklanılması zımnında Suriye meselesine arsıulusal talebin azaldığını tamlayan Ceren, muhalefete hâlâ müşterek tomar dayanaklık etmek vererek Rusya'ya Suriye arenasında edisyon yapılması çağrısında bulundu.

Ceren, "Suriye'de hal metodları tıkandı. Halihazırdaki netice, ülkedeki mücadelesi muhik çıkarıyor. Rusya'nın sığınmacı ve mültecilerin art dönüşüne müsaade vermeyeceği açık. Çözüme revan yolların, Ukrayna'daki savaşın neticelerinden etkileneceği de açık. Çözümler, Suriyelilerin elinde değil, çıkarlarına uyarınca lehçe ve arsıulusal aktörlerin elinde." sanarak konuştu.

Ceren, Suriye'de Esed diyeti kontrolü altındaki alanlarda canlı Suriyelilerin harekete geçmesinin ve arsıulusal gelişmeler ışığında olan vaziyete dirlik aykırı güçlerle çalışmasının ehemmiyetli bulunduğunu tabir etti.

Suriyeli Cisur Araştırmalar Merkezi Müdürü Muhammed Sermini ise politik süreç, perhiz ve müttefikleri çeşidinden sulh adına savaş düşüncesince müşterek mühim etmen kendisine kullanıldıkça, hal anlamında çelimli arsıulusal baskılar olmadıkça ve muhalefetin elinde geleceğe değgin kemiksiz vizyonlar bulunmadıkça çelimsiz vadede hal emareleri gözükmediğini belirtti.

Sermini, "Suriye'de devrimin başlamasının üstünden 11 sene geçmesinin peşi esna politik çözümden bahsetmek, evcil ve arsıulusal aktörlerin faaliyetlerine bağlı. Esed rejimi, müttefiklerinin yardımı ile 2012'de Cenevre'de politik hal periyodunun başlamasından beri hal düşüncesince kandırma edici müşterek fırsat olmadı." ifadelerini kullandı.

Muhalefetin perhiz müttefikleri çeşidinden garantiler verilmemesine karşın tamamen politik sürece bağlılığını gösterdiğini vurgulayan Sermini, İran'ın Ukrayna'daki savaş zımnında Amerika ile çekirdeksel projede aksiyon kaydetmesi şeklinde Suriye'deki Amerika güçleri ve İran milisleri ortada güzeşte aylarda kalan tırmanışın azalması gerektiğine dikkati çekti.

Sermini, Rusya'nın da yüklü askerler kanalıyla Suriye'yi askeri kuvvet bölgesi kendisine kullanma, Ukrayna'daki harbe aracısız dahil etmemesi düşüncesince NATO'ya dirlik gözdağı peyda etmek amacıyla ameliyat üssü kendisine istimal fırsatını kaçırmayacağı değerlendirmesinde bulundu.