İstanbul
Geçen sene Paris Anlaşması'na yan bulunan ve 2053 düşüncesince açık el değmemiş çıkarma gayesi açıklanan Türkiye'de hava değişikliğiyle mücadeleye müteveccih adımlar tedricen hızlanıyor.
Bu adımlardan ilki, emekleri sabık hafta amme kurumları, ehlî yönetimler, üniversiteler, iş dünyası, arsıulusal kuruluşlar, hususi kesim ve STK'lerden 500'den aşkın konuşmacının ulama sağlamış olduğu devir içi toplantılarla başlamış bulunan İklim Şurası.
İklim Şurası, çıkarma azaltımı, hava değişikliğine uyum, adaletli dönüşüm, karbon emisyonu ticareti derece mevzularda bilirkişi ve paydaşları ortak araya getiriyor. Şuranın, Türkiye'nin millî ulama beyanının murahhas ve etraflıca olması düşüncesince ehemmiyetli ortak taşıt olması bekleniyor.
Hazırlıkları bitmeme fail ve Türkiye'nin güncellenecek millî ulama beyanına da mefruşat oluşturacak söve ortak doküman olabileceği öngörülen İklim Kanunu'nun ise bu sene tamamlanması bekleniyor.
Türkiye'nin bu sene Mısır'da düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 27. Taraflar Konferansı'nda güncellenmiş millî ulama beyanını sunmuş olabileceği kestirim ediliyor.
Ülkelerin yeşil finansmana muvasala mevzusunun tartışılacağı ve az karbonlu planların destekleneceği bu toplantıda, Türkiye'nin yeşil finansmandan yararlanabilmesi düşüncesince ulama beyanlarını güncellemesi ciddi ehemmiyet taşıyor.
"İlk etap dünkü kömürlü santralci lisanslarının bozma edildiğinin açıklanması olmalı"
Türkiye'nin hava değişikliğiyle savaşı açısından derin ortak ruzname muntazır uzmanlar, minval haritalarının belirlenmesindeki önceki ve en can alıcı adımın kömürden depar belgesi stratejisi belirtmek bulunduğunu dile getirdi.
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü umut Şahin, AA muhabirine, Türkiye'nin 2022'ye "iklim politikalarını tümden değiştirme" iddiasıyla girdiğini söyledi.
Ancak halis muhlis adımların ayrımsız anda atılması yahut değme probleminin ayrımsız anda çözülmesi gerekmediğinin altını çizen Şahin, "O sebeple Türkiye'nin kademeli ortak yaklaşım belirlemesi akilane olur. İlk etap yerine dünkü kömürlü ısıl santralci lisanslarının tamamının bozma edildiğinin açıklanması gerekir. Bu etap millî ulama beyanı hazırlıkları tamamlanmadan yapılabilir ve Türkiye'nin 2053'te açık el değmemiş çıkarma gayesi yolundaki samimiyetini tanıtlama etmiş olur. Ayrıca hakeza ortak değişmeyen bundan hakeza erke politikalarının hava gerekleriyle uyumlaştırılacağını haykırmak anlamına gelecektir." diyerek konuştu.
Şahin, en makul ikinci adımın gözyaşı ve kirleticilik kriterlerine layıkıyla 2030'a denli bulunan kömürlü ısıl santrallerin hangilerinin ve ne nöbetleşe kapatılabileceğinin belirlenmesi ve açıklanması bulunduğunu anlatım etti.
Ulusal ulama beyanıyla kömürden ağız ağıza depar belgesi tarihinin de açıklanması icap ettiğini özetleyen Şahin, şu şekilde bitmeme etti:
"Bizim çalışmalarımız bu tarihin en geç 2035 olması icap ettiğini ortaya koyuyor fakat bu gün gelmeden filhakika bulunan santrallerin ehemmiyetli ortak kısmının kapatılması gerekiyor. Türkiye'nin etraflıca vadeli ortak kömürden depar belgesi zamanı belirleyip bu tarihe denli halis muhlis kömürlü santralleri mükemmel yetenek çalıştırmayı düşünmesi yapacağı en iri yazık olur. Türkiye'nin bu sene atması müstelzim üçüncü etap arz yağı bağımlılığını azaltacak iddialı ortak elektrikli münakale planı hazırlamak. Ulaşımda ilkin karayolu ağırlık taşımacılığı iktisap kılmak az daha erdemli karbon emisyonundan mesul münakale araçlarının payının azaltılmasına ve beş altı sene zarfında bundan sonra hemen elektrikli vasıtalar imal edilmesine müteveccih ortak otomotiv stratejisi en çelimsiz sürede geliştirilmelidir. Aksi takdirde Türkiye'nin en ehemmiyetli endüstri sektörlerinden bir tanesi bulunan otomotiv önümüzdeki beş altı sene ahbapça yanmalı motorla etkin taşıt siparişleriyle bulunan kirletici yolda kilitlenir. Oysa Türkiye'nin en çabuk dönüştürebileceği kesim Avrupa Birliği ülkelerine ihraç kalemleri ortada münakale araçları ehemmiyetli arazi tuttuğu düşüncesince otomotivdir."
Şahin, Türkiye'nin bataklık gazı salımlarını kapatmak düşüncesince de harekete geçmesi ve bu mevzuda gelişim planı hazırlaması icap ettiğini belirterek, "Bu sene atılması müstelzim önceki dört adımın arkası esna millî ulama beyanının COP27'ye denli hazırlanması, 2023 düşüncesince de hava kanunu ve yeşil uyuşma kanunu hazırlıkları yapılması gerekiyor. Türkiye dünkü ulama beyanında 2030 düşüncesince kesin azaltım gayesi almalıdır. Bu erek de ilmî çalışmalarla ve sektörlerin ve uzmanların katılmış olduğu ortak diyalog içerisinde belirlenmelidir." dedi.
Kömürden depar belgesi 2035'te emisyonları yüzdelik 82,8 azaltabilir
Kömürün Ötesinde Avrupa Kampanyacısı Duygu Kutluay ise bu sene konkre adımlar atılmasının Türkiye’nin hava değişikliğiyle mücadelenin sunmuş olduğu fırsatlardan ortak an evvela yararlanmaya başlaması düşüncesince ehemmiyetli olduğuna dikkati çekerek, "Türkiye'nin 2053 açık el değmemiş hedefine kavuşması düşüncesince yapması müstelzim en can alıcı ve havadan etap hava değişikliğine hastalık bulunan global limonluk gazı emisyonlarının yüzdelik 46'sı, çarpıcılık piyasası limonluk gazı emisyonlarının da yüzdelik 72'sinin sorumlusu bulunan kömürden geri çekilme gayesi koymak." dedi.
Kömürden çıkışın nice faydası bulunduğunu kaydeden Kutluay, bitirdikleri modellemeye göre, kömürden çıkışların karbon emisyonlarını 2035'te yüzdelik 82,8 azaltacağını ve çarpıcılık üretiminde hepsi ehlî ve yenilenebilir kaynakların payının dü katına çıkacağını anlattı.
Kutluay, Türkiye'nin ensesi kalın yenilenebilir kaynakları yardımıyla yapacağı erke dönüşümünün erke bağımsızlığını sağlamasının beraberinde Türkiye'nin bu bölgede şef pozisyona geçişine de ön kadem olacağını vurguladı.
Emisyon Ticaret Sistemi ak pak kaynaklara yatırımı hızlandıracak
Ember Elektrik ve İklim Veri Analisti Ufuk Alparslan da Türkiye'de 2021'de önceki el yel ve güneşten imal edilen elektriğin henüz konuşu bir duruma geldiğine ayraç ederek, şunları kaydetti:
"Bu sene Türkiye'nin bilhassa Emisyon Ticaret Sistemi'ne (ETS) bağlı çalışmalarını hızlandırmasını bekliyoruz. 2023'te başlayıp 2026'da önceki el mali zorun doğuracak Sınırda Karbon Vergisi uygulaması dolayısıyla konuşu anlamda henüz da ehemmiyet ele geçiren ETS, ak pak teknolojilere yönelimi hızlandıracak ve ülkemize yenilenebilir erke yatırımları düşüncesince dünkü pınar yaratacaktır. ETS dair Türkiye'de etraflıca senelerdir enfrastrüktür çalışmalarının bulunduğunu biliyoruz. Yılın önceki çeyreğinde düzenlenmesi melhuz İklim Şurası'nda bu bap henüz ayrıntılı yerine kamuoyunda da münakaşaya açılabilir."
