Ankara
Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, Türkiye ile savunma sanayisi sektöründe beraberce yapabilecekleri "daha nice iş birliğinin" bulunduğunu belirterek "Bu nedenle, dü ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı'nın bir araya gelip dü iklim arasındaki savunma iş birliğinin stratejisini, politikasını tartışabilecekleri bir forum, bir boyut meydana getirmeye değişmeyen verdik." dedi.
Marsudi, Türkiye ziyareti kapsamında geldiği Ankara'da AA muhabirine Türkiye-Endonezya ile düet ilgiler ile lehçe meselelere bağlı değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye'ye bu ziyaretinin, Avrupa seyahatinin bir parçası bulunduğunu kaydeden Marsudi, Türkiye ziyaretinin dü evresi bulunduğunu söyledi.
Marsudi, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmesinde düet ilişkileri ve olan jeopolitik hali ele aldıklarını dile getirdi.
Çavuşoğlu ile biraz ay evvel gine Türkiye'de görüştüğünü, başkaca savunma bakanının ve yasama kurulu üyelerinin de derişik pıtrak Türkiye'yi görüşme ettiğini kaydeden Marsudi, Türkiye’nin Endonezyalı yetkililer düşüncesince "en ehemmiyetli destinasyonlardan biri" bulunduğunu vurguladı.
Marsudi, aykırı ziyaretlerin yanı esna Bakan Çavuşoğlu ile telefonla da baş döndürücü dip bir haberleşme içre olduklarını belirterek "Şimdi de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Endonezya'ya yapmayı düşündüğü ziyarete hazırlanıyoruz." dedi.
Türkiye-Endonezya ilişkilerine yer veren Marsudi, "Türkiye ile Endonezya arasındaki alışveriş baş döndürücü güçlü. Gelecekte elan da çelimli olmaya bitmeme edeceğine inanıyorum. Geçen sene 2021'de salgının ortasında düet ticareti yüzdelik 51'den elan bir tomar iyileştirip güçlendirebildik. Yani düet ticarette yüzdelik 51'in üstünde bir çoğalma var." dedi.
"Endonezya ile Türkiye ortada Üst Düzey Stratejik Konseyi başlatmayı planlıyoruz"
Marsudi, "Şu anda Endonezya-Türkiye Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması'nı (IT-CEPA) araştırma ediyoruz. CEPA'ya eş olduğumuzda, düet tecim ve envestisman rakamlarımızın elan da güçleneceğine inanıyoruz." ifadesini kullandı.
Öte taraftan Çavuşoğlu ile 2+2 diyaloğu da ele aldıklarını vurgulayan Marsudi, "2+2, dü ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanının gelecekte derneşik adına bütünleşeceği anlamına gelir. Bunun da ötesinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Endonezya ziyareti esnasında Endonezya ile Türkiye ortada Üst Düzey Stratejik Konseyi başlatmayı planlıyoruz. İkili ilişkilerimiz baş döndürücü varlıklı ve yoğun." niteleyerek konuştu.
"İki iklim (Türkiye ve Endonezya) gelecekte üçüncü devletlerde teşrikimesai geliştirebilecek"
Marsudi, dü ülkenin teşrikimesai alanları ve potansiyellerinde ticareti ayraç ederek, ticarette 10 bilyon dolar hedeflerinin bulunduğunu ve halen araştırma ettikleri IT-CEPA ile bir devir bu amaca ulaşacaklarından güvenli olduklarını vurguladı.
Ticaretin yanı esna rastgele dü tarafta da yatırımların arttığını tamlayan Marsudi, "Buraya akıbet geldiğimde, enfrastrüktür dair Endonezya'nın devlete ilgilendiren şirketlerinden bir tanesini getirdim. Ortaklarıyla Türkiye'de baş döndürücü güzel bir mülakat yaptılar. İki iklim (Türkiye ve Endonezya) gelecekte üçüncü devletlerde teşrikimesai geliştirebilecek. Bu üçgen teşrikimesai ve enfrastrüktür baş döndürücü düş verici." niteleyerek konuştu.
Savunma teşrikimesai 2+2 toplantılar ile güçlenecek
Marsudi, Endonezya ve Türkiye'nin gelecekte başta envestisman ve savunma teşrikimesai derece bölgelerde baş döndürücü bir tomar potansiyelinin olduğuna ayraç ederek, şunları kaydetti:
"Savunma iş birliği, düet ilişkilerin önceliklerinden bir tanesi olacaktır. Savunma iş birliğinden bahsederken, bu hoppadak savunma teçhizatının satın katılması anlamına gelmiyor. Sadece savunma teçhizatı satın almaktan elan ilavesi olmalı. Endonezya Devlet Başkanı (Joko) Widodo ve Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan da bu mevzuyu görüştü. Bu sebepten savunma teşrikimesai anlaşması yaptığımızda, bu elan baş döndürücü ciddi olmalı. Örneğin, eş kalkınma, eş endüstri, eş emek vermek ve sığa ihya gibi. Savunma sektöründe beraberce yapabileceğimiz elan nice teşrikimesai var. Biz buna hazırız. Bu nedenle, dü ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı'nın bir araya gelip dü iklim arasındaki savunma iş birliğinin stratejisini, politikasını tartışabilecekleri bir forum, bir boyut meydana getirmeye değişmeyen verdik. Endonezya'nın baş döndürücü bir tomar 2+2 toplantısı bulunmuyor. Türkiye bir ahir olacak."
Söz konusu 2+2 formatın önemine de yer veren Marsudi, "Bu bizim eş olduğumuz baş döndürücü ciddi bir forum. Endonezya'nın başka ülkelerle baş döndürücü bir tomar 2+2 toplantısı yok. Japonya, Avustralya ve Kore ile var. Sıradaki iklim ise Türkiye olacak. Bu, Türkiye'nin Endonezya düşüncesince ne denli ehemmiyetli bulunduğunu gösteriyor." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin 2019'da duyuru etmiş olduğu "Yeniden Asya" girişimine bağlı değerlendirmede olan Marsudi, bu girişimi baş döndürücü müspet karşıladıklarını söyledi.
Marsudi, “Türkiye'nin, Asya DNA'sı ve Avrupa DNA'sı iktisap geçirmek az daha dü DNA'sının bulunduğunu anlıyoruz. Bu girişimle baş döndürücü inanırım ki Türkiye, Asya DNA'sını güçlendirebilecek ve Asya'nın yükselişinin bir parçası olabilecektir." değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna-Rusya Savaşı'na bağlı Endonezya'nın pozisyonunun sorulması dair Marsudi, Türkiye ile benzeri pozisyonları paylaştıklarını dile getirdi.
"Endonezya için, Ukrayna problemi çözülmelidir"
Marsudi, "Birincisi, arazi bütünlüğüne ve egemenliğine hürmet prensibi bahis konusu olduğunda duruşumuz baş döndürücü nettir. Her birimiz, rastgele iklim diğerlerinin arazi bütünlüğüne ve egemenliğine hürmet göstermelidir. BM (Birleşmiş Milletler) Anlaşmasında açık açık belirtilmiştir. Her birimiz (buna) hürmet göstermeliyiz ve bu umde tutarlıdır." dedi.
Öte yandan, Endonezya'nın, savaşın esasen buyana mücadelesi tevkif çağrısı yaptığını, elan bir tomar insanoğlunun ateş çektiğini kullanmak istemediklerini belirterek, "Müzakerenin kalburüstü olması düşüncesince herkesi ergonomik bir düz yaratmaya motivasyon geçirmek istiyoruz. Türkiye'nin müzakerelere vasıtalık ika rolünün farkındayım. Müzakerenin kalburüstü olmasını umuyoruz. Çünkü harp hiç kimseye yarar sağlamayacak. Savaş hoppadak halkın ateş çekmesine sebep olacak. Şimdi, savaşın tesiri toptan ekonomiye de yansıdı, diğerlerinin yanı sıra, erke fiyatlarındaki, besin fiyatlarındaki yükseliş, bulaşık rastgele birimiz çeşidinden hissedilecek." değerlendirmesini yaptı.
Marsudi, Türkiye'nin Ukrayna-Rusya savaşındaki arabulucu rolüne bağlı de "Bence Türkiye'nin oynadığı gösteriş güzel bir rol. Bence rastgele birimiz, rivayet gelişi Endonezya kendi, değişik gösteriş oynamalı. Ancak rastgele ülkenin rolünün yönü, müzakerelerin kalburüstü olması düşüncesince ergonomik bir düz gerçekleştirmek olmalıdır. Endonezya düşüncesince Ukrayna problemi çözülmelidir. Savaş çığlığında değil, araştırma masasında çözülmesi gerekiyor." dedi.
