Tunus
Tunus'u 24 sene çıpa yumrukla yönetmen Zeynel Abidin bin Ali'nin 14 Ocak 2011'de ülkeden kaçmasıyla Tunus'ta toy müşterek sürece girildi. Olaylar 23 Ekim 2011'de rolü toy müşterek kanun alıştırmak bulunan "Ulusal Kurucu Meclis" (geçici parlamento) seçimlerinin yapılmasına derece bitmeme etti. Seçimleri Nahda Hareketi kazanmıştır ve Ulusal Kurucu Meclis, Munsif el-Merzuki'yi arızi Cumhurbaşkanı şekilde seçti.
Merzuki kısaca 3 sene bitmeme ettirdiği Cumhurbaşkanlığı vazifesini 2014'te seçimleri ele geçiren Baci Kaid es-Sibsi'ye devretti. Sibsi Cumhurbaşkanlığı vazifesini 2019'da ölüm edinceye derece sürdürdü. Ardından ayrımsız sene meydana getirilen er seçimlerde Kays Said Cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhurbaşkanı Said, 25 Temmuz 2021'de Meclis'in çalışmalarını dondurduğunu, Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alarak müşterek saf yılgı kararlar aldığını duyurdu. Nahda Hareketi, Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu müşterek tane yönlü kararları ikrar etmediğini açıkladı. Hareketin önderi ve Meclis Başkanı Raşid el-Gannuşi, Said'in kararlarını "devrime ve anayasaya huzur müşterek darbe" şekilde nitelendirdi.
Uzmanlar, Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu kararların gölgesinde ülkede 11 sene önceki yarık verici ve hedeflerinin elan tamamlanmadığını belirttikleri "Yasemin Devrimi"ne dair süreci AA muhabirine değerlendirdi.
Devrimin temiz noktası: Özgürlükler
Siyasi çözümleyici Şihab Dagim, "basın özgürlüğü özellikle iktisap etmek neredeyse özgürlükler ve siyasa arenasındaki çeşitliliğin, Tunus devriminin seyrindeki temiz noktalardan biri" olduğuna ayraç etti.
Dagim, "Tunus camiasının bileşenleri arasındaki düşünüm birliği, ülkeyi Libya, Yemen, Mısır ve Suriye kabilinden devletlerde yaşanmış bulunan hunriz kuvvet vakalarına götürücü siyasetçi krizlerden kurtardı ve Sibsi de ülkeyi felakete sürükleyecek bu arbededen uzaklaştırdı." dedi
Anayasa kuruluşlarının ve Anayasa Mahkemesi'nin tamamlanamaması ve medyayla ilişik kararlardan ırak kanunların çıkarılamamasının, 14 Ocak döneminin başarısızlıklarından bir tanesi bulunduğunu kaydeden Dagim, "Bunların bütünü devrimin bilakis dönmesine ve siyasetçi çekişmelerin sürece bilgili bulunmasına hastalık bulunan unsurlardır." halinde konuştu.
Dagim, "Geçiş devri adaleti ile iktisadi uzlaşma beraberce yürür. Hakkı olanın hakkını alması ve şümullü müşterek uzlaşmaya varılması bekleniyordu fakat Hakikat ve Onur Kurulu gözetiminde karışık müşterek şahsiyetin seçilmesi zımnında intikal devri adaleti matlup hedeflere ulaşamadı ve mevki haklarını arka alamadı." değerlendirmesinde bulundu.
Tunus hemen uzlaşma ile yönetilebilir
"Tunus müşterek tane yönlü müşterek gösterime akilane ilerleyemez ve hemen topluluğun bütün oluşumlarının uzlaşmasıyla yönetilebilir." ifadelerini kullanan Dagim, Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü'nün Nobel Barış Ödülü almasının Tunus deneyiminin başarısının arsıulusal müşterek kabulü olabileceğini fakat Kovid-19'dan sonraları iktisadi ve siyasal süreçte ricat yaşanmasının hali gene başa sardığını kaydetti.
En ehemmiyetli kazancın anlatım özgürlüğü olduğuna ayraç fail Dagim, demokrasinin fakat bütünleşmiş müşterek proses ile yürüyebileceğini, Tunusluların yetkililerin müşterek tane elde toplanması zımnında dakika bu sürecin atalete uğradığını düşündüğünü aktardı.
"Tunusluların kazanılmış olduğu hürriyet eş çıkılmalı"
Siyasi çözümleyici Muhammed Berik ise başarısızlıkların, efdal avarelik payı ve herhangi müşterek bölgede göstergelerin gerilemesiyle iktisadi kurda olduğuna ayraç ederek, "Tunusluların kazanılmış olduğu özgürlüğün boşlama edilmemesi; eş çıkılması gerekir. Ancak başarısızlıklar iktisadi düzeydeydi." görüşünü paylaştı.
Berik, Tunusluların 2014 anayasasının başarısızlıklarını aşan müşterek kanun düşüncesince amansız müşterek harp vermeleri ve başarının siyasetçi istikrara dair olması koşuluyla, ülkede toy müşterek kanun taslağının hazırlanmasının belkili bulunduğunu anlatım etti.
Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu kabilinden anayasal kurumların millî müşterek üstünlük bulunduğunu kaydeden Berik, fakat bunların namına maruz rolde kalburüstü olmadığını anlatım etti.
Berik, sürdürülebilir kalkınma otoritesi kabilinden elan faaliyete geçmemiş anayasal binalar olduğuna ayraç ederek, bu durumun 14 Ocak sürecinde belirlenen hedefleri ve planları etkilediğini kaydetti.
Siyasi analist, bu kurumların, iktidarın yahut muhalefetin siyasetçi müdahalesinden ırak rollerini adına getirmesi anlamında güçlendirilmesi icap ettiğini dile getirdi.
Devrim döneminin sapması
Öte taraftan siyasetçi aktivist Mecdi bin Gazele ise "Devrim sürecindeki sapma, istibdat ve yolsuzluktan kazanç sağlayanlar çeşidinden gerçekleşti." dedi.
"14 Ocak"ın 17 Aralık 2010 devriminin en ehemmiyetli gerilemelerinden bir tanesini asimilasyon ettiğini kaydeden Gazele, "Bu devrimin başarısını, asliye talebi bulunan çalışma, hürriyet ve millî öz saygı kadar değerlendirirsek, sonucunu 'olumsuz' şekilde niteleyebiliriz." dedi.
