Tunus
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz'da almış olduğu " yılgı kararların" peşi esna sabık hafta duyurduğu "ulusal diyalog" açılımı ülkenin birlikte numara ruzname maddesi olurken bahis konusu diyaloğa kimlerin müdahale edileceği de nikbet konusu.
Cumhurbaşkanı Said, meydana getirdiği geçmiş açıklamada "seçim kanunu ve siyasi sistemin" ele alınacağı ulusal diyalog görüşmelerinde iktidardaki siyasi partilerin toprak almayacağı sinyalini verdi.
Said, yaşanmış bulunan siyasi krizden depar belgesi yolu adına tanıdık "ulusal diyalog" açılımını duyurduğu geçmiş açıklamasında, devletin hesaplı ve toplumsal hastalıkların çözümü düşüncesince müstelzim iradeye cemaat bulunduğunu vurguladı. Ülkede gençlerin de katılacağı öncekilerden farklı, saydam ve içten birlikte "ulusal diyalog" başlatacaklarını kaydeden Said, "halkın parasını araklayıcı ve vicdanlarını satanların" ise bu açılıma müdahale edilmeyeceğinin altını çizdi.
Tunus Cumhurbaşkanı, 25 Temmuz'da Meclisin çalışmalarını dondurması ve başbakanı azletmesinin peşi esna 22 Eylül'de yetkilerini genişleten toy kararnameler yayımladı. Cumhurbaşkanının teşri ve icra yetkisine müteveccih yılgı tensikat yapılmış oldu ve kanun tekliflerinin anayasaya uygunluğunu denetleyen iare komite feshedildi. Ayrıca cumhurbaşkanlığına rastgele muhtelif sonucu el oylamasına bildirme yetkisi verildi.
Cumhurbaşkanı Said’in almış olduğu "olağanüstü kararların" ardından, ulusal ve arsıulusal kurda nice kesimden Tunus'a, "yaşanan siyasi krizden depar belgesi yolu adına ulusal diyaloğa gidilmesi" çağrıları yaptı.
Tunus'taki taraflardan ulusal diyalog düşüncesince "geniş katılım" vurgusu
Said'in "ulusal diyalog" açıklamasının peşi esna iklim genelinde siyasi oluşumlardan mevrut tepkilerde de diyaloğun gerekliliği ön plana çıktı.
Bu mevzuda en kupkuru izah ülkenin en iri sendikası Tunus Genel İşçi Sendikaları (TGİS) Genel Sekreteri Nureddin et-Tebubi'den geldi. Tebubi, "rızaya ait ve elçi birlikte yaklaşım içinde, gayeye erişmek düşüncesince uzlaşıya açıkça olması koşuluyla ulusal diyaloğu desteklediklerini, intikal şeklini garanti dibine kabul etmek düşüncesince diyalogdan kaçış olmadığını ve sendika iştirakı olmaksızın birlikte diyalog olmayacağını" söyledi.
Nahda Hareketinden meydana getirilen açıklamada ise ülkedeki bulunan siyasi krizin aşılması düşüncesince Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu yılgı kararların peşi esna Meclisin kapatılarak yetkilerin yegâne elde toplanmasını havi "istisnai durumun" sona erdirilmesi ve Meclisin açılması istem edildi.
Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Gazi eş-Şevaşi ise "Tunus düşüncesince demokratik yola devir olmaksızın balans olmaz. Ulusal diyalog; elçi birlikte yaklaşım ve enli el desteği bulunmadığı takdirde sansasyonel reformlar yapılsa caba nazar boncuğu deme anlatım etmez." dedi.
"Ulusal diyaloğa Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler katılacak"
Tunuslu uzmanlar, Cumhurbaşkanı Said'in "ulusal diyalog" açıklamalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Sosyolog ve öğretim üyesi Sami İbrahim, "Cumhurbaşkanı Said'in bahsetmiş olduğu diyalog, ulusal diyalog değil. Said'in bahsetmiş olduğu şey, özlük destekçileri ortada yapılacak birlikte diyalog." ifadelerini kullandı.
Ortada ne halkın ne de gençliğin katılmış olduğu birlikte "ulusal diyalog" periyodunun bulunduğunu tamlayan İbrahim, "Diyalog çabucak Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler ortada yapılacak, elbette ki kendisini 2019 seçimlerinde destekleyen oluşumları kastetmiyorum. Cumhurbaşkanı Said'in şimdiye derece açıklamadığı, kesiksiz indinde toprak meydan ve rastgele devir kendisini destekleyen ıvır zıvır birlikte zümreden bahsediyorum." dedi.
"Siyasi partiler görmezden geliniyor"
Cumhurbaşkanı Said'in rastgele fırsatta siyasi partileri görmezden geldiğini kail İbrahim, "Ülkede yaşanmış bulunan krizin birlikte parçası bulunan siyasi partiler, özlük aralarında yaşadıkları çekişmeler ve birbirlerine gönül rahatlığı bitirdikleri suçlayıcı açıklamaların beraberinde parlamentodaki çalışmalarda yeteneksiz olmaları sonucunda 25 Temmuz'un yaşanmasına hastalık oldu. Bu nedenden Cumhurbaşkanı Said, onları görmezden geliyor." diyerek konuştu.
Said'i 25 Temmuz sonra destekleyen partilerin bile ulusal diyalogda toprak alamayabileceğini dile getiren İbrahim, şunları kaydetti:
"Siyasi partilerin birlikte bölümü iri anarşi zarfında ve çirkin durumda. 25 Temmuz şokunu atlatamayan partiler elbette tepkime vereceklerini kestiremiyor. Şimdiye derece partiler Cumhurbaşkanı Said'in halkın iradesiyle çelişen kararlarına gönül rahatlığı savaş alanı oluşturacak birlikte etap atamadılar."
Partilerin ve çırçıplak maşer müesseselerinin ulusal diyaloğa katılımlarının "formaliteden ibaret" olacağını korumak için çaba sarfeden İbrahim, "İlk evrede gençlerle ve halkla başlamış olacak bulunan ulusal diyaloğun ikinci etabı Cumhurbaşkanı Said'in belirleyeceği 'komploların zarfında toprak almayan, yolsuzluğa karışmamış siyasi partileri ve örgütleri' kapsayacak." dedi.
"25 Temmuz'dan evvela kuvvet bulunan partiler ulusal diyalogda toprak alamayacak"
Siyaset bilimi uzmanı Halid Abid, siyasi partilerin ulusal diyalogdan dışlanıp dışlanmayacaklarının kupkuru olmadığını, Cumhurbaşkanı Said'in mihrak noktasının çoluk çocuk olacağını fakat bazısı siyasi oluşumların da birlikte ıztırar adına bu sürece müdahale edileceğini söyledi.
Meclisteki 217 sandalyeden 53'üne cemaat Nahda Hareketi ve 28 sandalyesi bulunan Tunus'un Kalbi partileri ile Hişam el-Meşişi hükümetini destekleyen Onur Koalisyonuna atıfta bulunan Abid, "Şu anne derece değişmez bulunan birlikte nesne var ise o da 25 Temmuz'dan evvela iktidarda bulunan partilerin ulusal diyaloğun haricinde kalacağıdır." dedi.
Partilerin görmezden gelinmesi mevzusuna bağlı ise Abid, "Demokratik Akım üzere bazısı partiler ilkin Cumhurbaşkanı'nın kararlarını desteklerken deminden gönül rahatlığı çıkıyorlar. Cumhurbaşkanı'nın bu nedenden şimdiye derece partilerin ulusal diyalogdaki hesabına bağlı birlikte izah yapmadığını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Said'in umumi adına siyasi partilere şek ile baktığının altını çizen Abid, buna karşın siyasi oluşumlardan birlikte kısmının şerait gereği ulusal diyalogda yerini alacağını söyledi.
