'Trablus Paşası' Karamanlı Yusuf’un yıllara alan okuyan evi Türk mimarisinden izler taşı

Trablus

Libyalılar kabilinden “Trablus Paşası” yerine adlandırılan Karamanlı Yusuf Paşa’nın (1766-1838) evi yıllara düzlük okuyor.

Trablus'un emektar kent bölgesinde, dü kattan oluşan ve ortasında fıskiyeli enli birlikte alanın bulunmuş olduğu habbe ikinci katındaki dört köşeli aralık ortadaki bölgeye teras biçiminde açılıyor.

Söz konusu üstü bariz ve enli sahn Türk mimarisinde çoğunlukla rastlanan “sosyal ve kültürel yaşamın en ehemmiyetli parçalarından onama edilen dışarıya kapalı, gökyüzüne açık” mekanları andırıyor.

Evin avluya oluşturulan odalarının uğrunda birbirine kemerlerle sarılmış bulunan mermer sütunlar toprak alıyor. Aynı nesne ikinci katta da görülüyor.

Alt sert yastıklama taş, ikinci sert ise ahşaptan mamul bulunan evde geçmiş katta dört, ikinci katta ise ilkokul göz bulunuyor. İkinci katta mevcut döşek odası öbür tatil odasına açılıyor.

Günümüzde müze yerine kullanılıyor

Yetmişli zamanlarda Anadolu’da az daha değme evde mevcut ahu motiflerinin bulunmuş olduğu cidar halılarıyla ilgi çekici ev, çağımızda müze yerine kullanılıyor.

Ev 1754-1793 yılları ortada Trablus beylerbeyliği karşılayıcı Karamanlı Ali Paşa kabilinden yaptırıldı.

Kitabesine göre, Trablus’un “eski şehir” bölgesindeki en dobra zamanı evlerinden bir tanesi yerine onama edilen dü eğik yapı, elden avrat ve evlatların barındığı “Haremlik” yerine kullanıldı.

Osmanlı devrinde birlikte ara Toscana Başkonsolosluğu'na tahsis edildi. Trablus Eski kent idaresi kabilinden 1987-1994 yılları ortada restore edilerek, “Trablus Tarihi Müzesi” yerine halkın hizmetine açıldı.

Müzede Bizanslılar, Malta Şövalyeleri, Osmanlılar ve İtalyanlar zamanına ilişik kostümlerin giymiş olduğu balmumu heykellerin yanında bu dönemlere ilişik kılıç, tolga ve koruyucu üzere harp aletleri, aş damı eşyaları, anadan görme domestik üst baş sergileniyor.

Ayrıca habbe değişik bölümlerinde oturma, güruh ve döşek odaları o dönemlere makul biçimde betimlenmiş durumda.

Karamanlı Yusuf Paşa kimdir?

Libya’yı 1711’den 1835’e denli başöğretmen Karamanlı sülalesinin en adlı sanlı adı bulunan "Trablus Paşası" lakaplı Yusuf Paşa, ABD Birleşik Devletleri’ne geçmiş harp duyuru fail mutluluk başkanı yerine biliniyor.

Yusuf Paşa’nın Trablus’u yönettiği (1795-1832) zamanlarda Cezayir, Tunus ve Trablus denizcileri Akdeniz’de tecim karşılayıcı gemilerin himayeliğini yapıyor ve denize giren gemilerden bağış alıyordu.

İngiltere, Danimarka, Hollanda, Portekiz, Fransa ve İsveç üzere devletler Kuzey Afrika denizcilerine ve haliyle Yusuf Paşa’ya da bağış ve hediyeler gönderdi.

Yusuf Paşa, ABD ile Trablusgarp ortada 4 Kasım 1796 tarihinde meydana getirilen Trablus Anlaşması’na da (Treaty of Tripoli) imza atan kişi yerine geçiyor.

Söz konusu barışma zamanın ABD Başkanı John Adams kabilinden Senato'ya sunulmuş ve 10 Haziran 1797 tarihinde onaylanmıştı.

Adı türkülere özellik oldu

Özellikle de çokluk savaşlarındaki kahramanlıkları ile aşina Yusuf Paşa ve evleri Anadolu’da Türkülere güçlü özellik oldu.

Orta Anadolu kökenli “Aşağıdan Yusuf Paşam gelende” türküsünün Trablus Paşası Karamanlı Yusuf düşüncesince söylendiği söylenti ediliyor.

Türkünün lafları şöyle:

Aşağıdan Yusuf Paşam gelende

Düşmanına döş geren merd olur

Şahin kocasa da vermez avını

Aslı kurttur aldanmaz yavrusu aldanmaz olur.

Arap atlar yedim yedim yedeller

Olanca malımı dağıtma edeler

Emek çekip yaptırdığım odalar

Korkarım ki hasım konar yurd olur.