Tescilli Eşme koyunu et verimiyle yetiştiricinin vazgeçilmezi oldu

Uşak

Özgün soy özelliklerine eş bulunan fakat bulunmayan olma tehlikesiyle gönül rahatlığı karşıya küsurat Eşme koyunu düşüncesince 2007 senesinde TÜBİTAK yardımıyla Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Hayvan Yetiştirme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Karaca liderliğindeki takım çeşidinden düzelti emek vermesi başlatıldı.

Yaklaşık 3 sene devam eden çalışmayla açılan seçkin sürüler, Tarım ve Orman Bakanlığı çeşidinden düzenlenen "Halk Elinde Islah Projesi" kapsamında yetiştiricilere konfirmasyon edildi.

Yapısı bakımından Türkiye'deki tek koyun grubuna müdahale edilemeyen Eşme koyunu, 5 Aralık 2020'de alana has domestik soy namına tescillendi.

Prof. Dr. Orhan Karaca, AA muhabirine, Eşme koyununun Uşak branşında kıraç ve rustik alana serili ortak koyun şekli bulunduğunu söyledi.

Çalışmalara başladıkları çağda bu koyunu kıvırcık koyun koyun tipi namına tanımladıklarını fakat ibdai ortak soy bulunduğunu gördüklerini tamlayan Karaca, şu detayları verdi:

"Eşme koyunu kanaatkâr ortak hayvan. Yani hudutlu iş ve beslemeyle baş döndürücü erdemli diyebileceğimiz başarım veriyor, tahminî 3 ayda zalimlik bir duruma gelebiliyor. Et kalitesinin erdemli olması, yağsız, kuyruksuz ortak efsanevi olması başta bu alanda yeğleme edilen ortak efsanevi yapıyor. Özellikle kurban kesimlerinde de yeğleme edilen ortak hayvan. Biz et verimliliğini ve enerjik ağırlığı öne çıkaran ortak düzelti projesi yaptık. Yani kuzuları 3 ayda 45 kilo ağırlığa gelebiliyor. Zaten kuzu hitit üretiminde muhtemel de budur. Kasaplık kuzuda evren standartlarına da uygundur."

Eşme koyununun eke biçimde sayı farkı 80 kilo et verimi bulunduğunu, bölgedeki öteki türlerde bu rakamın 50-55 kilo bulunduğunu dile getiren Karaca, bu ırkın yaygınlaşmasının hayvancılık alanındaki hedeflere ulaşılmasında ehemmiyetli görevi olacağına inandıklarını tabir etti.

40'ın üstünde sürüde 6 bin 300 hayvan

Aynı üniversitede Biyometri ve Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi bulunan Prof. Dr. İbrahim Cemal de proje kapsamında et kalitesinin ön plana çıkmış olduğu seçkin ve aya sürüler oluşturduklarını belirterek, "Hayvanlar hem çoğuz doğuruyor aynı zamanda aceleci gelişiyor. 100 hayvandan 144 kuzu elde ediyoruz. Bu ağırbaşlı ortak rakam. Tabii et hisse senedi hızını yükseltirken yağlanma riski var. Biz de ultrason teknolojisiyle hitit fazla, düşman az hayvanları hamur seçmece bunun önüne geçtik. Şu an 6 bin 300 hayvanda, 40'ın üstünde sürüde proje sürüyor." niteleyerek konuştu.

Projeyle Eşme koyununun özelliklerinin tanımlandığını kail Cemal, "Bu proje olmasaydı o alanda ortak koyun popülasyonu olurdu lakin Eşme koyunu niteleyerek ortak koyun olmayacaktı. Şu anki verimde ve bu tanınırlıkta olmayacaktı." dedi.

Hayvan başına 80 liralık destek

Uşak Tarım ve Orman Müdürü Nihat Ağan, müeddep dudaklı olmasıyla meradaki çelimsiz otlardan yararlanabilen Eşme koyununun susuzluğa gönül rahatlığı baş döndürücü dayanabilen bulunduğunu belirtti.

Ağan, bakma namına seçkin sürülerde koyun ve kuzu başına 80 lira, aya sürülerde 40 liralık destek verildiğini, koçlara da 300 liralık destek sağlandığını dile getirerek, sunulan destek sunar ve yetiştiricilerin eş çıkmasıyla efsanevi varlığının çabucak arttığını kaydetti.

Eşme ilçesi Ahmetler köyünde yetiştiricilik fail Nural Acar da Eşme koyunundan öteki koyunlara mucibince baş döndürücü elan erdemli miktarda et ve motorin aldıklarını, düzelti projesinin faydalarını gördüklerini belirterek, "Yetkililer çeşidinden daima koyunlarımızın değerleri ölçüldüğü düşüncesince elan erdemli verim alıyoruz. Bunun birlikte koyun ve kuzu başına aldığımız destekle de onların olta maliyetini karşılayabiliyoruz." ifadelerini kullandı.