İstanbul
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, TBMM Başkanlık İstanbul Ofisi'nde planlı basın toplantısında, gündemi değerlendirdi.
Dün sona ermiş İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) 16. Konferansı'nı gerçekleştirdiklerini hatırlatan Şentop, 16. toplantının Tunus'ta yapılmasının bahis konusu bulunduğunu yemeden içmeden müstevli hasebiyle gerçekleştirilemediğini hatırlattı.
TBMM Başkanı Şentop, Tunus'taki siyasal gelişmeler sonucunda de toplantının orada yapılamayacağının ortaya çıktığını, teşkilatı canlandırmak, harekete giyinmek düşüncesince birtakımı devletlerin de önerisiyle toplantıya Türkiye'nin isteyen bulunduğunu ve gerçekleştirildiğini aktardı.
Konferansla bu arada Türkiye'nin İSİPAB Dönem Başkanlığını da aldığını hatırlatan Şentop, geçmiş gündüz yürütme ve umumi ast kurul toplantılarının düzenlendiğini, ikinci gündüz ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın teşrifleriyle umumi kurulun açılışının yapıldığını anlattı.
Birçok düet görüşmenin yapıldığı konferansa teşkilatın üyesi 32 ülkeden katılma bulunduğunu dile getiren Şentop, hakeza müşterek teşkilatın çalışkan şekilde çalışmasını mukteza gördüklerini anlatım ederek, konuşmasını şöyleki sürdürdü:
"Salgın zamanında kuşkusuz fiziksel toplantılar enikonu zorlaştı yemeden içmeden mesail bitmeme ediyor. Yeni mesail ortaya çıkıyor. Ortak davranışlar tespit mecburiyeti sâdır oluyor. Bunun düşüncesince behemehâl müşterek toplantı yapmak gerekiyordu. Burada iki ehemmiyetli hamle atıldı. Birisi atıldı, gayr atılacak. Birisi şu, siyasal ve aut münasebat komitesi var. Bu devamlı müşterek komite. Komitenin altında, Müslüman azınlıkların insanoğlu haklarıyla dayalı problemlerini idman neredeyse müşterek ast aşağı kurul oluşturuldu. Bu ast kurul Müslümanların azınlıkta bulunduğu ülkelerde, dünyanın herhangi müşterek yerinde, bunların insanoğlu haklarıyla dayalı problemlerini doğrudan doğruya inceleyecek yahut namına meydana getirilen bu mevzuyla dayalı başvuruları değerlendirecek, bu mevzularda raporlar yayınlayacak. Belki anlaşılan derneşik raporlar, en azından yıllık, ihtimal maaş raporlar şeklinde müşterek izlem heyeti, komitesi oluşturulacak.
Diğeri de bambaşka arsıulusal toplantılarda İslam ülkelerinin en azından kuma gündemleri bulunan mevzularda baş başa akım etmelerini sağlayacak sekreterya içinde müşterek bina oluşturduk. Birçok görüşmede bunun sıkıntısını yaşıyoruz. Her ülkenin namına gereğince müşterek gündemi var ve o gündemlerin hiçbirisi genel, arsıulusal toplantılarda doyurmak olmuyor, son müşteri halde gündeme getirilemiyor. Çünkü dayanaklık buyurmak bulamıyor. Onun adına kuma gündemimiz bulunan mevzularda başta konsantre olmak vasıtasıyla bunları umumi şekilde dünya kamuoyunun gündemine taşıyacak halde düzentileme yürütecek sekreterya içinde müşterek ünite oluşturduk, değişmeyen aldık, oluşturacağız."
"21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal geçerli durum değişti"
Mustafa Şentop, 21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal konjonktürün değiştiğini dile getirerek, şöyleki bitmeme etti:
"20 .yüzyılın ikinci yarısından itibaren 2. Dünya Savaşı'ndan sonradan dünyada oluşan iki kutuplu müşterek kol vardı. Her diyar bloklardan birisine mensuptu. Uluslararası münasebat dalında herhangi müşterek ülkenin başkaca müşterek gündem, büyüklenme belirlemesi, yöntem oluşturması gerekmiyordu. Tabi oldukları blokun umumi çerçeveleri içinde hacısı hocası yönünü belirliyor, tavrını koyuyordu. Kolay müşterek dünyaydı nispeten. Ancak bu iki kutuplu dünya yıkıldı. Bu kol çöktü. Artık dünyada baş döndürücü kutuplu yahut kutupsuz, kuşkusuz birtakımı devletlerin öne çıktığı, sansasyonel bulunduğu yemeden içmeden o açıdan kesin, sert hatları, çerçeveleri bulunan kutuplardan oluşan müşterek dünya yok. Dolayısıyla herhangi müşterek ülkenin herhangi müşterek duruma, vakaya gereğince baştan müşterek yöntem geliştirmesi, davranış belirlemesi gerekiyor. Hatta anca müşterek noktaya geldik ki bundan hakeza umumi tavır, tutumların ötesinde günce şekilde herhangi müşterek fenomen karşısında baştan müşterek tavır, davranış değerlendirmesi gerekiyor. Bu bakımdan birtakımı ülkelerle birtakımı mevzularda baş başa akım ediyorsunuz yemeden içmeden müşterek bambaşka mevzuda hâlâ evvela baş başa akım ettiğiniz ülkelerden ayrışarak ayrı müşterek tavır, davranış tespit mecburiyetiniz var. Böyle müşterek devim bilimi müşterek arsıulusal münasebat döneminden geçiyoruz."
"Yeni müşterek dönem, baştan biçimlenme gır konusu"
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, hakeza müşterek çağda o 20. asrın bundan hakeza çökmüş, geride artmış paradigmalarıyla dünyaya bakmanın bahis konusu olmadığına ayraç ederek, konuşmasını şöyleki tamamladı:
"Daha evvela hakeza demiştiniz de bugün hakeza böyle oluyor, hâlâ evvela bununla aranız bozuktu da deminden niçin hakeza oluyor kabilinden değerlendirmeler bundan hakeza tarihte kalmış, eskimiş, bugün işimize yaramayacak, kendilerinden yararlanma edilemeyecek yaklaşımlardır. Yeni müşterek dönem, baştan biçimlenme gır konusu. Özellikle ABD Birleşik Devletleri'nde acemi başkanın seçilmesinden itibaren sahamızda de ayrımlı arayışları var nice ülkenin. Bu bağlamda İslam İşbirliği Teşkilatı'nın mebus asamblesinin çalışkan duruma getirilmesinin iri yararları olacağını düşünüyoruz. Bu proses içinde devletlerin ağırlıklı şekilde aralarındaki yakınlıkları, uygun oldukları, bağlaşık oldukları konuları, değerleri öne çıkararak aralarındaki ilişkilere bakmaları, aralarındaki fikir farklılıklarını, ihtilaflı noktaları da art plana atarak meselelere yaklaşmak, ilişkileri görüşmek, gitmek icap eder niteleyerek düşünüyorum. Bunu yaptığımız takdirde müşterek mütalaa ve diyalog ortamı olur. Görüş farklılıklarını konuşabileceğimiz müşterek yassı olabilmekte yemeden içmeden ihtilaflar, fikir farklılıkları üstünden birbirimize yaklaşırsak o devir tek nesne konuşamaz duruma geliriz. İhtilaflarımızı, fikir farklılıklarımızı da değerlendiremeyiz. Biz bu gözle bakarak hem bu toplantıyı yaptık aynı zamanda düet görüşmeler çerçevesinde nice ülkeyle baştan Türkiye ve aralarındaki ilişkileri yorum olanağı bulduk."
"Meclis'ten iare çıkarmaya denli varabilecek cezalar var"
Meclis'te bütçe görüşmelerinde yaşanmış bulunan tartışmaların hatırlatılması ve bununla dayalı müşterek düzentileme yapılıp yapılmayacağı sorusu dair Şentop, TBMM Genel Kurulu'nda meydana mevrut olayların baş döndürücü sıkıntı donör bulunduğunu anlatım etti.
Parlamentolarda ara sıra yükselen veya sakıt tansiyonlarda tartışmaların yaşandığını yemeden içmeden bunların mahsus müşterek düzeyin dibine düşmeyen oral tartışmalar olması icap ettiğini tamlayan Şentop, "Bazen kuşkusuz bu dediğimden sapmalar meydana gelmiştir yemeden içmeden müşterek ölçüyü herhangi müşterek devir korunum buyurmak gerekir. Fiziki müdahaleye vasıl birtakımı tartışmaların akıllıcasına olmadığını, milletimizi tasalı fail sahneler bulunduğunu anlatım buyurmak isterim." dedi.
Bununla dayalı hususi şekilde yapmaları müstelzim müşterek çalışmanın olmadığını dile getiren Şentop, şöyleki konuştu:
"Çünkü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin iç tüzüğünde gene konulan kurallar, ahkâm var. Uyarma cezasından, Meclis'ten iare çıkarmaya denli varabilecek cezalar var. Mesela Meclis'te baş döndürücü karşılaştığımız, 'sataşma' dediğimiz hususlar. Kürsüde mütekellim müşterek hatibe oturmuş bulunduğu yerden birkaç gır söylemek, buna 'laf atma' diyoruz, bu kastedilmiyor. Ama daima şekilde kürsüdeki hatibin konuşmasını engelleyecek, keyifsiz etme edecek halde müşterek kılükal atma, devamlılık sunma ederse bilfarz uyartı cezasını gerektiriyor. Yine Meclis'in düzentileme düzenini bozmanın, bozmanın derecesine gereğince uyarmadan kınamaya, iare şekilde Meclis'ten çıkarmaya denli cezaları var."
Şentop, bu cezaların Meclis'te tansiyonun hâlâ müşterek tomar yükselmesine biçim anahtar tartışmaları ve halleri engel olmak düşüncesince konulduğunu belirterek, kaba, yaralayıcı gır ve hareketin ayıplama cezası müstelzim müşterek bap şekilde iç tüzükte düzenlendiğini aktardı.
TBMM Başkanı Şentop, "İç tüzükteki ahkâm doğrudan uygulansın ve arkadaşlarımıza sıkı cezaları verilsin demiyorum yemeden içmeden sıkı cezalarının da gerektiği devir verilmemesi şeklinde o devir bu halde gerginlik yükseliyor ve ayrımlı şekillerde birbirlerine karışma buyurmak yerinde kalıyorlar. Bu da yasal müşterek bahane değil, onu da anlatım edeyim yemeden içmeden safiha leziz değil. Ama bunun düşüncesince ayrı müşterek düzenlemeye ister yok. Herkesin Meclis iç tüzüğündeki kanunlara uymasını buradan gene anlatım buyurmak istiyorum." dedi.
"Erken seçme tartışmalarını acemi meslek itibarıyla baş döndürücü boş buluyorum"
Erken seçme ve 50+1 tartışmalarının sorulması dair Şentop, er seçimin 16 Nisan 2017 önceleri Türkiye'de Anayasa'da bulunan olan hükümet sistemi zamanına dayalı müşterek ağız dalaşı konusu olduğunu, TBMM'de bulunan olan milletvekillerinin bayağı denilen müşterek genellikle değişmeyen alarak nihayete bağladığı müşterek bap bulunduğunu anlattı.
Erken seçimle dayalı düzenlemelerin Anayasa'da değiştiğini hatırlatan Şentop, "Bir kat kalifiye çokluk aranıyor, beşte üç. Cumhurbaşkanının yahut Meclis'in bu yönde müşterek değişmeyen vermesi şeklinde baş başa intihabat yenileniyor. Hem Cumhurbaşkanlığı tarzı hem Meclis'in seçimi. Seçimin yenilenmesi şu demek oluyor ki emektar tabirle er seçimin gerçekleşmesi düşüncesince baş döndürücü ağır, zorlaştırıcı koşullar konulmuş. Niye? Çünkü Türkiye'nin asliye sorunu istikrarsızlıktı. 2002'den evvela tek dönem, kusursuz şekilde öngörülen süresi içinde tamamlanarak tükenmiş değil. Sürekli vaktinden evvela intihabat mamul ve peşi sıra oluşan hükümetler dengesizlik hasebiyle değişikliklere uğramış." niteleyerek konuştu.
TBMM Başkanı Şentop, acemi sistemle siyasal istikrarı iletmek düşüncesince seçimlerin zamanı ulaştığında yapılmasını öngören müşterek meslek kurulduğunu ve buna er seçimle dayalı de müşterek egemenlik konulduğunu aktararak, şöyleki bitmeme etti:
"Onun da nedeni şu. Beklenmediklere yanıt ve normal dışı, yılgı tıkanıklıklar kabil sistemde. Bunları açmanın yolu herhangi müşterek devir bölüt gitmektir. Böyle müşterek depar belgesi kapısı. Acil, mukteza hallerde kullanılmak neredeyse yemeden içmeden koşulları baş döndürücü ağırlaştırılmış halde müşterek olanak verdi. Hukuken baş döndürücü iri müşkülat taşıyor. diğer yandan siyaseten de bunu lojik kılacak müşterek nesne yok. Şüphesiz hâlâ evvela seçme kazanamamış ve muhalefette bulunan siyasetçilerin 'Seçim yapılsın' niteleyerek talepte bulunması anlaşılabilir. Bu siyasal müşterek taleptir, türel koşulları ve umumi açıdan nesnel siyasal koşulları başkaca değerlendirilir. Ama Meclis Başkanı şekilde acemi Anayasa'daki düzenlemeleri ve acemi hükümet sisteminde seçimle dayalı düzenlemeleri dikkate alarak söyleyeceğim bap bu. Siyaseten de şudur, seçime gitme kararını diyelim ki müşterek Cumhurbaşkanı alacaksa, Cumhurbaşkanı gene oral olup halkın karşısına çıkacaksa, öz süresini niçin kısaltsın? Yani önümüzde diyelim 1-2 sene var, 'Seçime gidelim, ego gene adayım.' Adaysan o devir önündeki 2 seneyi niçin bırakıyorsun, denmez mi? Siyaseten de bu işin müşterek mantığı yok. Hukuken yahut siyaseten er seçimle dayalı anlayışlarımız, paradigmalarımız değişti acemi hükümet sisteminde. Ama elbette emektar anlayışları sürdürenler behemehâl olabilmekte herhangi müşterek zaman, acemi düzene uyarlanmış olabilmekte düşünerek külfet yaşayanlar. Bu az buçuk devir alabilir. Erken seçme tartışmalarını acemi meslek itibarıyla baş döndürücü boş buluyorum."
"Sıfırdan kanun tartışmaları Türkiye'ye haksızlık"
Şentop, Siyasi Partiler ve Seçim Yasası'nda değişikliklere bağlı istifham üzerine, anayasaya gereğince bu değişikliklerin seçimden minimum müşterek sene evvela yapılması icap ettiğinin altını çizdi.
Böyle müşterek başkalık yapılacaksa bunun seçimin gerçekleşeceği Haziran 2023'ten müşterek sene önce, 2022 Haziran kocaoğlan ortalarına denli yapılması icap ettiğini tamlayan Şentop, "O bakımdan az buçuk vaktin hudutlu bulunduğunu anlatım buyurmak isterim. Muhtemelen gelecektir değişiklikler, içerikleriyle dayalı hâlâ kusursuz şekilde önümüze gelmeden müşterek nesne beyan buyurmak istemem." dedi.
Yeni kanun dair da Türkiye'nin baş döndürücü etraflıca zamandır konuştuğunu, 24 Haziran 2011 seçimlerinden sonradan Meclis'te müşterek Uzlaşma Komisyonu oluşturulduğunu hatırlatan Şentop, bu komisyonda 2 yıldan müşterek tomar fariza yaptığını anlattı. Bu çağda dört başı mamur siyasal partilerin anayasayla dayalı konkre metinlerinin ortaya çıktığını ve acemi müşterek anayasanın yüzdelik 40'ı üstünde kusursuz müşterek uzlaşma sağlandığını kaydeden Şentop, "Yeni kanun tartışması açılınca bu tartışmayı sıfırdan başlayıp hazırlamaya çalışanlar var. Bunu Türkiye'nin birikimine müşterek hayıf şekilde görüyorum. Biz çarpıcı sözler yahut ilkeler düzeyinde müşterek kanun tartışması bundan hakeza yapmamalıyız zira bunları aştı Türkiye. 2012-2013 yıllarında gene topu topu siyasal partilerin konkre kanun teklifleri oldu. Şüphesiz '2012'de anca demiştik, deminden bambaşka diyoruz.' hacısı hocası diyebilir. Somut teklifler, müşterek kanun hükmü şeklinde tekâlif ortaya konulması lazım, bu tartışmaların yapılabilmesi için." ifadelerini kullandı.
"Güçlendirilmiş mebus sistem" tabirinin de "biraz anlaşılmaz kullanıldığını" dile getiren Şentop, güçlendirilmiş mebus sistemin, parlamentonun değil, yürütmenin güçlendirildiği mebus meslek anlamına geldiğini kaydetti.
Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkiler
Şentop, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Federal Ulusal Konsey Başkanı Saqr Ghobash ile icra ettiği görüşmenin nite geçtiğinin sorulması üzerine, şöyleki konuştu:
"Güzel müşterek danışma geçti. Şüphesiz ilişkileri baştan değerlendirme, baştan geliştirme, doğacak müşterek düzeye nakil noktasında niyetler, kararlılıklar var iki tarafta da. Kendisine şurası da anlatım ettim: Elimizdeki veriler, iktisadi ve ticari anlamda, başta diyar insanlarının çapraz ziyareti, sirkülasyonu anlamında, evveli senelerde da gene akamete uğramamış, düzeyini korumuş. Dolayısıyla hükümetler arası, yönetimler arası münasebetlerin ötesinde, iki diyar halkları ortada tarihi, kırkyıllık bağlar var. Bunun kılıç tezahürlerini de görmüşüz doğrusu bu sıkıntıyı yaşadığımız zamanlarda de. Şimdi ayrımlı müşterek noktaya akıllıcasına gidiyor. Bölgeyle dayalı gelişmeler, hayattaki gelişmeler baştan değerlendirmeler yapmamızı gerektiriyor. Ben baş döndürücü samimi, iyi müşterek danışma geçtiğini anlatım edeyim. Davet ettiler, kılıç de çağırma ettik, komisyonlarımız ve ülfet gruplarımız ortada doğrusu ziyaretler oluyor planlandı. Bakalım evvela ki görüşme yapacak? Herhalde onu da 2022 içinde kararlaştıracağız."
