Cenevre
Beşşar Esed rejimini temessül fail heyetin huzur 6 turdaki uzlaşmaz tavrı dolayısıyla konkre tekâmül kaydedilemeyen Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinin 7. turu, İsviçre'deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde erte başlayacak.
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl el gösterileriyle süregelen ve Esed diyetinin müdahalesiyle koku gölüne dönen iç harp 12'nci yılına girdi.
Uluslararası toplumdan yeteri kadar edisyon görmeyen Rusya ve İran destekli Beşşar Esed rejimi, işlediği harp suçlarından yargılanmazken senelerdir politik çözüme de yanaşmıyor.
İç harp önceleri nüfusu 22-23 milyon yöresinde bulunduğu kestirim edilen ülkede, 6,6 milyon Suriyeli ülkesini bırakma kılmak durumunda kaldı. BM'ye göre, 6,7 milyon insan dünya zarfında yerinden edilirken Suriye'de minimum 14 milyon sivil, insanca yardımlara eksikli bir duruma geldi.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih politik hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Komitenin 7. dolaşma görüşmeleri, huzur 6 turdaki manzara kırıklığının peşi sıra BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen himayesinde 21-25 Mart'ta gerçekleşecek.
Esed rejimi, çıplak maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin değme birinden 15'er insandan oluşan anayasanın yazımından mesul "Küçük Grup" üyeleri, kestirmece 5 ay sonradan erte baştan müşterek araya gelecek.
BM'den "Rusya-Ukrayna savaşı" endişesi
BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'deki akıbet gelişmeler üzerine bilgelik verici Pedersen, Rusya'nın Ukrayna'daki bulunan askeri operasyonlarının Suriye krizinin barışçıl çözüme ulaşmasını zorlaştıracağından düşünce duyduğunu söyledi.
Anayasa Komitesi toplantılarında Esed rejimini temessül fail heyetin Rusya çeşidinden yönlendirildiği biliniyor. Astana görüşmelerinin güvenceci devletleri Türkiye, Rusya ve İran'dan diplomatlar elan evveli turlarda Cenevre'de görüşmeler gerçekleştirdi.
Avrupa Birliği'nin almış bulunduğu müeyyide kararlarının peşi sıra İsviçre de Rusya'ya iklim bölgesini kapattı.
Rus diplomatların, Cenevre'ye gelip gelmeyeceği belirsizliğini korurken Ukrayna'daki savaşın gölgesinde, diyet heyetinin 7. turda nite müşterek büyüklenme sergileyeceği nikbet ediliyor.
BM'den meydana getirilen açıklamada, Özel Temsilci Pedersen'in bugün TSİ 18.30'da 7. tuğra bağlı matbuat toplantısı düzenleyeceği bildirildi.
Rejim heyetinin uzlaşmaz tutumu iri manzara kırıklığına biçim açtı
BM Cenevre Ofisi'nde 18-22 Ekim 2021'de gerçekleşen Komitenin 6. dolaşma görüşmelerinde, Esed rejimini temessül fail heyetin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari ile muhaliflerin eş başkanı Hadi el Bahra huzur defa ayrımsız masada çapraz oturdu.
Buna karşın diyet heyeti elan evveli turlardaki uzlaşmaz tavrını bitmeme ettirdi.
Pedersen, 6. turun da başarısızlıkla sonuçlanmasını peşi sıra "büyük müşterek manzara kırıklığı" yaşadığını belirtti ve huzur defa insan vererek Esed rejimini suçladı.
Özel casus Pedersen'in, 7. turdaki en iri maksadı ise toy Suriye anayasası taslağının müşterek an önce hazırlanması olacak.
Daha evveli turlarda ne oldu?
Suriye Anayasa Komitesi'nin, 25-29 Ocak 2021'de meydana gelen 5. dolaşma görüşmelerinde çevre huzur defa anayasanın içeriğine odaklanarak imla evresine geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı düşüncesince huzur konkre adımı atan yan bulunan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 bel kemiği maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş fakat diyeti temessül fail astronomi bu maddeleri etüt etmeyi bile reddetti.
Pedersen, 5. turda Esed rejimini temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrına tepkime göstererek "45 şahsiyet imla kadrosuna bundan böyle bu şeklide bitmeme edemeyeceğimizi söyledim. Benim düşüncesince müşterek manzara kırıklığı oldu." ifadesini kullandı.
Rejimin ciddiyetsizliği huzur turdan başladı
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da süregelen ve 1 Kasım 2019'da sona ermiş açım toplantılarının peşi sıra 45 şahsiyet imla kurulu, 3-8 Kasım 2019'da BM Cenevre Ofisi'nde dip müzakerat gerçekleştirdi.
Rejim heyeti, bu turdan itibaren görüşmelerde terörle savaşım kabil ruzname dışı mevzuları masaya getirerek, Komitenin asal kavuşum amacını gerçekleştirmesine izin etmedi.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya oturmadılar
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019'da gerçekleşen 2. dolaşma görüşmeleri, diyeti temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrı dolayısıyla 45 şahsiyet imla yerleşmiş müşterek araya gelemeden sona erdi.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya bile ayak üstü Şam'a dönen diyet heyetine muhalifler tepkime gösterdi.
Esed diyetinin temsilcilerinin bu uzlaşmaz tavrı "sahada devir kazanmaya müteveccih hamle" yerine nitelendirildi.
24-29 Ağustos 2020'de meydana getirilen 3. dolaşma görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen'in baskılarıyla diyet heyeti müşterek evveli turun bilakis huzur defa masaya oturdu.
Bu turda, çevre ortada "güçlü" düşün ayrılıklarının bitmeme etmesine karşın huzur defa kimi kuma noktaların bulunduğu belirtildi.
30 Kasım-4 Aralık 2020'deki 4. dolaşma görüşmelerinde ise lüzum Pedersen gerekse muhalifler huzur defa anayasanın imla evresine geçilmesi hususunda düşün bildirdi.
Görüşmelerin, 29 Ocak 2021'de sona ermiş 5. turunda da Esed rejimini temessül fail heyetin sonsuz uzlaşmaz büyüklenme sergilemesi dolayısıyla kâr alınamadı.
Suriye Anayasa Komitesinin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, iri ve ıvır zıvır edinmek kıl payı dü yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, alt kurul üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, aykırılık heyeti, çıplak maşer temsilcileri edinmek kıl payı 3 gruptan oluşuyor.
Küçük çatı ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.
45 şahsiyet imla kurulunun hazırladığı taslakları, 150 şahsiyet iri binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.
Komitenin dü eş başkana ehil olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise evveli anayasayı hazırlayan komitede de arazi meydan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
