Ankara
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ermenistanlı siyasileri daha akliyeci ve daha hata sahibi olmaya çağırdığını belirterek, "Ermenistan’ın arsıulusal hukuka makul davranmaması durumunda, Azerbaycan’a müteveccih rastgele kazalı hissedar hamle attığını sezersek on paralık duraksama etmeden müstelzim karşılığını veririz.” dedi.
Bayramov, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin birlikte alana ilişikli sonuç vaziyeti AA muhabirine değerlendirdi.
Bayramov, 44 günce harp ondan sonra Azerbaycan’ın Karabağ zaferini belgeleyen üç cepheli bildiriyi 10 Kasım 2020’de imzalandıklarını, Ocak 2021'de ise Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılmış bulunduğu Moskova’daki üçgen toplantıda Dağlık Karabağ branşında çatışmalar esnasında kapanan iktisat ve erişim yollarının baştan açılması düşüncesince eş ikinci bildirinin imzalandığını hatırlattı.
Ortak bildirilerin yaşama geçirilmesi ve yürütülmesi düşüncesince hissedar senedir çalışmaların bitmeme ettiğini kaydeden Bayramov, “Bildiride arsa düzlük nice öz alegori getirilmesine karşın çözüme ulaştırılmayı gözleyen bazı meselelerde halen çözüme kavuşturulmamış şekilde bekliyor. Ama kılıç çözüme gözleyen bu sorunlara da artı ve müspet yaklaşıyoruz. Azerbaycan topraklarının işgalden kurtulması, arsıulusal haklara ve hukuka makul şeklide Azerbaycan’ın sınırlarında egemenlik kurması, çözüme kavuşturulması geçmişten mevrut Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığına da hissedar açıdan sonuç verdi. Şu an düşüncesince de dü yan arasındaki normalleşme sürecinden konuşmak mümkün. Azerbaycan buna hazır. Cumhurbaşkanımız da dü diyar ortada sulh ve normalleşmenin sağlanmasına müteveccih açıklamalarda bulundu. Azerbaycan’ın sulh uğrunda atılması müstelzim adımlar üzerine apiko bulunduğu mesajını verdi.” niteleyerek konuştu.
Bayramov, Ermenistan ile normalleşme periyodunun dimdik adım atması düşüncesince bazısı kesin kriterlerin bulunduğunu anlatım ederek barışın sağlanmasının en ehemmiyetli koşulunun arsıulusal hukuka makul biçimde Azerbaycan’ın tarla bütünlüğünün esasi katılması bulunduğunu aktardı.
Üçlü bildirinin topu topu hususlarının uygulanmasının önemine değinen, bildiride arsa düzlük iblağ koridorlarıyla ait müzakerelerin sürdüğünü tamlayan Bayramov, şunları anlattı:
“Bu mevzuda daha konkre hissedar iş yapılmadı. Umuyoruz ki Ermenistan tarafı da bunu en endamsız müddette anlayacak. Ortak bildiride imzası bulunan Ermenistan bu maddeleri uygulamakla sorumludur. Bu deklerasyon elden Azerbaycan ile Ermenistan’ı ilişik hissedar öz değil. Tüm alanı ülkelerini ilişik ve çıkarına uyan hissedar süreçtir. Biz bu mevzuda eminiz ve Ermenistan siyaseti de bunu anlayacaktır. İlişkilerin gelişmesi, normalleşmesi en evvela Ermenistan hükümetinin, Ermenistan halkının çıkarınadır. 30 salname çağdaş tarihimize baktığımızda Ermenistan’ın halis muhlis bu bitişik devletlerin topraklarına müteveccih işgalci siyasetinin ve tarla iddialarının kendilerine ne genişliğinde şişman felaketler getirdiğinin neticesini görüyorlar ve görecekler. Eminim gelecekte bunların hissedar daha tekrarlanmaması düşüncesince akıllıcasına neticeler çıkaracaklardır."
"Ermenistanlı siyasileri daha akliyeci davranmaya çağırıyoruz"
Ermenistan’ın sonuç zamanlarda Azerbaycan’a müteveccih saldırılarına yer veren Bayramov, Cumhurbaşkanı Aliyev ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alanda istikrarın ve gelişimin sağlanması yönündeki müspet mesajlarını hatırlattı.
Bayramov şöyleki bitmeme etti:
“İki liderin bu mesajları sonuç evre önemli. Barışın ve istikrarın sağlanmasına müteveccih bu mesajlara Ermenistan’ın elbette reaksiyon vereceği, ne yolu seçeceği ağız ağıza Erivan yönetimine eskimiş hissedar karar. Bu bundan sonradan Ermenistan siyasetinin sorumluluğunda bulunan hissedar konu. Umuyoruz ki bu aklık hissedar intihap olsun. Maalesef Ermenistan’ın rövanşist açıklamalarına halen tanık oluyoruz. Helen tarla iddialarına müteveccih açıklamalarını duyuyoruz. Bunlar baş döndürücü kazalı açıklamalar. Ermenistanlı siyasileri daha akılcı, daha hata sahibi kabil davranmaya çağırıyoruz. Ermenistan’ın arsıulusal hukuka makul davranmaması durumunda, Azerbaycan’a müteveccih rastgele kazalı hissedar hamle attığını sezersek on paralık duraksama etmeden müstelzim karşılığını veririz. Bizim tercihimiz alanda huzur, sulh ve güvenliğin sağlanmasıdır.”
Bayramov, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan Başbakan Yardımcılarının öncülüğünde hissedar düzenek oluşturulduğunu, komisyonun kısaca 10 aydır erişim ve taşımalık üzerine çalışmalarını yürüttüğü bilgisini paylaştı.
"Yolun açılmasıyla Türkiye ve Azerbaycan arttırma avantajlar elde edecek"
Yol ve taşımalık emekleri düşüncesince uzmanların alana geldiğini, arsa koşullarını incelediğini özetleyen Bayramov şunları kaydetti:
“Yalnız şu mevzuyu da açıklamak isterim; Ermenistan’ın bu öz aleyhine açıklamalarına, çatışık eylemlerine karşın komite şimdiye genişliğinde baş döndürücü şişman inkişaf sağladı. Biz meydana getirilen sözleşmenin kusursuz şekilde uygulanması üzerine da sonuç evre müspet yaklaşıyoruz. Bu bağlamda Zengezur koridorunun açılması da baş döndürücü önemli. Üçlü bildiriye mucibince Azerbaycan’ın batısı ile Nahçıvan arasındaki defa açılacak. Bu ayrımsız vakitte Türkiye ile Azerbaycan ortada direkt hissedar bağlanak sağlanması demektir. Bu da ülkelerimiz açısında baş döndürücü önemli. Bu yolun açılmasıyla Türkiye ve Azerbaycan arttırma avantajlar elde edecek. Türkiye üstünden Avrupa pazarına anlayış imkanımız olacak. Aynı biçimde Türkiye de Azerbaycan üstünden Orta Asya’ya anlayış olanağı bulacak ve bu da Türkiye’ye toy fırsatlar doğuracaktır. Hem Ermenistan hem gayrı semt ülkelerinin avantajına bulunan hissedar projedir. Ermenistan’ın da bunu anlayarak baş döndürücü müspet adımlar atmasını bekliyoruz.”
Bayramov, Nahçıvan ile Azerbaycan’ın anne karası ortada bağlanak kuracak Zengezur koridorunun açılmasına müteveccih yakut çalışmalarıyla ait şunları anlattı:
“Çalışmalar başlamıştır. Demir ve karaca yollarının düzenlenmesi hissedar biçimde gerekiyor artık. Sovyetler Birliği döneminden mütebaki karaca metodları mevcuttu. Ancak Azerbaycan topraklarının Ermenistanca nehiy edilmesinden sonradan hem nehiy altındaki alanda mütebaki defa ağız ağıza yıkma edilmiş hem Ermenistan’da mütebaki parçası da ayrımsız biçimde yıkma olmuş. Bu hissedar sene süresince Azerbaycan öz bölümünde mütebaki yolun düzenlenmesini başlatmıştır. Bu üçgen bildirinin halis muhlis maddeleri uygulanırsa işin elden ıvır zıvır hissedar bölümü kalacaktır. Bunun uygulanması da baş döndürücü derinliğine hissedar devir almayacaktır. Dolayısıyla koridorun açılacağına ilişikli hususi hissedar güneş söylemem tekaüt fakat icraat bitmeme ediyor."
"Sınırları arsıulusal hukuka makul şekilde belirlemenin vakti gelmiştir"
Bayramov, sonuç günlerde Ermenistan’dan Azerbaycan askerlerine ve sivillere müteveccih provokatif saldırılar düzenlendiğini, hudut ihlalleri gelmeye başladığını belirterek, Ermenistan’ın topu topu bu provokasyonlarının steril kalacağını anlatım etti.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı çeşidinden bu saldırılara cevap verildiğini dile getiren Bayramov şöyleki bitmeme etti:
“İki devletin bağımsızlığını elde etmesinin üstünden 30 sene geçti. 30 sene süresince bu dü diyar ortada sınırların belirlenmemesi alışılagelen hissedar gidiş değildir. Bunun nedenleri belli. Uzun seneler süresince Ermenistan çeşidinden düzenlenen işgalci siyasettir. Ancak Azerbaycan 30 senedir nehiy altında bulunan ülkelerini arka almıştır. Azerbaycan ülkelerini arka aldıktan sonradan arsıulusal sınırlarını belirlemiştir ve bu da toy hissedar olanak yaratmıştır. Bu sınırların arsıulusal hukuka makul şekilde belirlemenin vakti gelmiştir. Vatan muharebesinin kararında Azerbaycan 398,7 kilometreyi havi sınırlarından Ermenistan’ı çıkarmıştır. Aynı biçimde 130 kilometre Azerbaycan-İran haddini arama dibine almıştır. Bu topraklar işgalciler çeşidinden daha evvela nehiy edilmişti. Bu hudut probleminin halledilmesi düşüncesince Ermenistan ile Azerbaycan ortada eş komite kurması ve sınırları tanımlama periyodunun başlaması lazım. Uluslararası sınırları hürmet esasına mebni hissedar biçimde bu süreci başlatmak gerekiyor. Bu sürecin başlamasıyla bu gerilim de sanırım sonuç bulur."
Bayramov, otuz sene nehiy altında tuttuğu topraklarda, istediği kabil davranan ve arsıulusal hukuku bulunmayan sayan Ermenistan’ın toy realiteyi kabullenmede zorlandığını söyledi.
“Ermenistan bu toy realiteyi ne genişliğinde aceleci kabullenirse kendisi düşüncesince güzel olur.” diyen Bayramov, Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarına müteveccih adalet iddialarından hissedar an evvela vazgeçmesi ve komşularına hürmetkâr olması icap ettiğinin altını çizdi.
Bayramov şu ifadeleri kullandı:
“Ermenistan bu yöndeki diyalog çağrılarını almak zorunda. Ermenistan tarafı bunu ne genişliğinde er anlarsa toy diyalogları bildirme ederse ve komşularına erinç nazikâne davranırsa, sınırları bildirme ederse, bitişik devletlerin topraklarında adalet kanıt etmezse o devir dava çözülür. 21. yüzyılda bu janr hissedar siyaset gelmek tek devlete faydalı getirmez. Kendi 30 salname işgalci siyasetlerine baksalar, Ermenistan hükümeti ve halkı düşüncesince nelere illet olduklarını, ne ciddi neticeleri doğurduğunu görecekler. İnanıyoruz ki bu öz ile ait akıllıcasına neticeler çıkarırlar, daha mantık tutum sergilerler."
"Türkiye-Azerbaycan ilişkileri Türk ülkeleri karışma topu topu evren düşüncesince hissedar kip niteliğindedir"
Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini, alana müspet yansımalarını ve emektar ismi Türk Konseyi bulunan Türk Devletleri Teşkilatı ile ait değerlendirmelerde de mevcut Bayramov, şunları aktardı.
“Tarihi hissedar kararla Türk Konseyi’nin ismini Türk Devletleri Teşkilatı şekilde değiştirdik. Bu teşkilata hem semt ülkelerinin hem de gayrı devletlerin ilgisinin baş döndürücü arttığını görüyoruz. Ayrıca teşkilata rasatçı organ şekilde eklenmek talip devletlerin de sayısı tedricen artmaktadır.
Bunun nice nedeni var. En ehemmiyetli ve evvel nedeni Türkiye’nin mütebaki nüfuzu, uyguladığı baş döndürücü kalburüstü ve prensipli aut politikadır. Bu evren çapında ehemmiyetli hissedar etken ve bunu topu topu evren bildirme etmektedir. Türk dünyasındaki devletlerin yakınlaşması, daha içten münasebetlerin kurulması ayrıca topu topu evren ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi açısından baş döndürücü önemli. Hiç duraksama etmeden söyleyebilirim ki Türkiye-Azerbaycan ilişkileri Türk ülkeleri karışma topu topu evren düşüncesince hissedar kip niteliğindedir. Dünyada ayrımsız dile, ayrımsız tarihe, ayrımsız kültüre ilişikli ülkeler çoktur. Ama Türkiye ile Azerbaycan ilişkileri seviyesinde bulunan ikinci hissedar kip bulunmaz ve hakeza hissedar kip gösterilmez. Biz bunu elhak biliyorduk fakat Azerbaycan’ın yurt muharebesinde Türkiye’nin desteği bunun ispatı oldu. Dolayısıyla ‘Bir kavim dü devlet’ lafının elden hissedar söylemden ibaret bulunmadığı da baş döndürücü açık hissedar biçimde anlaşıldı ve topu topu evren da bunu görmüş oldu tanık oldu.”
Bayramov, Azerbaycan’ın yurt savunmasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan özellikle kazanmak kıl payı topu topu Türk halkının maddesel içsel desteklerini aldığını, bu desteğin baş döndürücü şişman hissedar kuvvet verdiğini ve en sonunda zafere götürdüğünü dile getirdi.
Bayramov laflarını şöyleki sürdürdü:
“Azerbaycan’ın galebe elde etmesi ve Türkiye ile kurduğu münasebat kararında bugün Güney Kafkasya’da toy hissedar realite oluştu. Bunu da hacısı hocası bildirme ediyor ve edecek. Azerbaycan düşüncesince mücadelenin toy devri başlamıştır. 30 senedir nehiy altında bulunan, yerle düz edilmiş, 1 milyona andıran insanımızın yerinden edilmiş bulunduğu o toprakların bayındırlık ve ihyası, mayınlardan temizlenmesi kabil şişman hissedar iş bizi bekliyor. Bir sene süresince bu mevzuda şişman işler yapıldı. Artık yılları havi düzenlemelerden değil, aylar takanak çalışmalardan bahsediyoruz. Aylar sonradan göçmenlerin evvel bölümü yurtlarına arka dönecek. Bu mücadelede de Azerbaycan’ın indinde herkesten evvela ve evvel günden itibaren Türkiye vardı. Hem mayınların temizlenmesinde hem oranın imara açılmasında Türkiye’deki dostlarımız, partnerlerimiz ve iş adamları önderlik ediyor. Onun haricinde Azerbaycan’a arkadaş bulunan ülkeler de bu çalışmalara paydaşlık etmişlerdir.”
- "Azerbaycan ve Türk halkının kalbi ayrımsız atıyor"
Bayramov, 15 Haziran’da Azerbaycan'ın Şuşa kentinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev ortada imzalanan Şuşa beyannamesinin Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini izlemsel müttefiklik seviyesine taşıdığının altını çizerek, “Azerbaycan ile Türkiye ortada imzalanan eş deklerasyon sonuç evre ehemmiyetli ve vakti hissedar hadisedir. Bunun getirisine de gelecekte tanık olacağız.” dedi.
Zaferin elde edilmesinde Türk devletinin, Türk halkının gösterdiği destekten çevre şişman hissedar mevki duyduğunu vurgulayan Bayramov, şöyleki konuştu:
“Türkiye’nin gelişigüzel devir bulunduğu kabil bundan sonradan da yetenekli ve çelimli olmasını isterim. Türkiye'nin elden branşında değil, topu topu dünyada şef ülkeler ortada kalburüstü hissedar biçimde ilerlemesini istek ederim. Bu, gelişigüzel birimizin şenlik ve alım çalım kaynağıdır. Bunu hem öz adıma hem de Azerbaycan’da canlı gelişigüzel hissedar vatandaş namına söylüyor ve istek ediyoruz. Çünkü Azerbaycan ve Türk halkının kalbi ayrımsız atıyor."
