Dakar
Fransa'nın Mali'deki Barkhane Operasyonu ve Takuba Görev Gücü'nü sonlandırma kararı, Mali'de 9 senedir yürüttüğü operasyonları ve bölgedeki askeri üslerini baştan gündeme getirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mali ile ortak süredir yaşanmış olan diplomatik ve siyasal krizin akabinde alanda yürüttüğü Barkhane Operasyonu ve Takuba Görev Gücü'nün aşamalı adına Mali'den çekileceğini duyurdu.
Wagner yüklü askerlerinin Mali'nin kuzeyine yerleşeceği iddiaları ve Mali'de 9 ayda 2 kat vuruş özne cuntanın 5 sene süresince yönetimde kalacağını açıklaması bu ülkeyle Fransa'nın ortada itici rüzgarlar esmesine hastalık oldu.
Fransa'nın ilkin Wagner iddialarına kaba çıkması, cunta yönetiminin de Paris'e reaksiyon göstermesi 2 diyar arasındaki anlaşmazlığı diplomatik ortak krize dönüştürdü.
Fransa cunta yönetimini "gayrimeşru" olmakla suçlarken, Mali de bu ifadeye yanıt Fransa'nın Bamako Büyükelçisi Joel Meyer'in ülkeden ayrılmasını istedi.
İki diyar arasındaki bu kriz, hem Fransa'nın askeri operasyonu Barkhane bununla beraber kurulmasına önderlik etmiş olduğu Takuba Görev Gücü'nün akıbeti kendisince da istifham işaretleri doğurdu.
Paris-Bamako hattına ipler aykırı açıklamalarla gerilirken, Mali'nin Danimarka'yı kendisinden müsaadesiz Takuba'ya er yollamakla suçlaması Avrupa vatanlarını de bölgeden çekilmeye itti.
Barkhane'ye dayanaklık etmek neredeyse kurulan Takuba da Bamako ile yaşanmış olan gerginlik sonucunda bölgeden infirak sonucunda aldı.
Barkhane ve Takuba'nın Mali'den çekilmesinin 6-8 kocaoğlan bulabileceği kestirim ediliyor.
Sahel'de ortak pisik ve kum tepesi
Libya'da Muammer Kaddafi'nin 2011'de devrilmesiyle Libya'daki silahların Sahel'deki başkaldırıcı grupların eline geçmesi alanda çağ yaşanmış olan çıkmazın temel noktasını oluşturdu.
Libya'da savaştıktan sonradan Mali'nin kuzeyindeki Azavad ismi sunulan alana mevrut ayrılıkçı Tevarikler'in (Tuareg) 2012'de başlatmış olduğu başkaldırı ve o fasıl yaşanmış olan askeri vuruş sonrası oluşan sulta boşluğu, Bamako'yu Fransa'dan iane istemeye itti.
Dönemin cunta yönetiminin 2013'te Fransa'dan terörle mücadelede dayanaklık etmek istemesi üzerinde Paris yönetimi alanda Serval operasyonunu başlattı.
İsmini Batı Afrika'da ve Sahel'de canlı hususi ortak pisik gibi düzlük Serval, yerini Barkhane Operasyonu'na bıraktı.
Çölde rüzgarın etkisiyle oluşan kum tepeleri anlamına mevrut Barkhane'ın 9 salname macerası 2014'te yöntemince başlamış oldu.
Barkhane kapsamında Mali'nin beraberinde Nijer ve Çad'da bütün 5 bin 500 er konuşlandırıldı.
Bölge devletleri Moritanya ve Burkina Faso'nun dayanaklık etmek verdiği Barkhane, Cezayir savaşından sonradan Fransa'nın toprakları haricinde sürdürdüğü en derinliğine askeri operasyon oldu.
Fransa Savunma Bakanlığının 2021 Aralık'ta güncellediği bilgilere göre, Barkhane'ın Mali'nin kuzeyinde 3 alanda üssü bulunuyor.
Bu üslerden en önemlisi adına tanıdık Gao'da "taktiksel badiye birlikleri" ve ağırbaşlı zırhlı vasıtaların beraberinde Fransız askeri varlığının da ehemmiyetli ortak bölümü arazi alıyor.
"Mali'yi bölmeye mevrut Tevarik kılıcı"
Barkhane'ın Mali'deki başka 2 harekat üssü de çöle akıllıcasına uzanan Mekana ve Gossi dalında fariza yapıyor.
Bu 2 üste, Barkhane güçlerine dayanaklık etmek neredeyse Fransa'nın girişimiyle 2020'de açılan Takuba Görev Gücü de bulunuyor.
Adını Sahel'de canlı Tevarik (Tuareg) camiasının kullandığı tığ Takoba'dan düzlük fariza gücünde, Belçika, Çekya, Estonya, Fransa, İtalya, Macaristan, Hollanda, Portekiz ve İsveç'ten tahminî 800 er fariza alıyor.
Takuba değme ne derece Avrupa Görev Gücü adına bilinse de askerlerin yarısını Fransızlar oluşturuyor.
Mali Başbakanı Choguel Maiga, Takuba'ya bu ismin yararsız verilmediğini belirterek, "Takuba'nın Mali'yi bölmeye geldiğini söylemişti.
Sahel'de 2 sürekli askeri üs; Encemine ve Niamey
Fransa, Wagner'in Mali'nin kuzeyinde konuşlanacağına müteallik iddialar üzerinde güzeşte sene ekimde Kidal, kasımda Tessalit ve aralıkta da Timbuktu'daki üslerinden ağız ağıza çekildi.
Ocak başlangıcında ise arsıulusal kamuoyunda Wagner'in Timbuktu'da konuşlandığı anlamında bilgiler arazi aldı.
Fransa'nın ısrarla hoppadak Mali'den çekilecekleri fakat Sahel'de kalacaklarını açıklaması üzerinde gözler Fransa'nın bölgedeki başka askeri üslerine çevrildi.
Fransa'nın, Nijer'in başkenti Niamey ve Çad'ın başkenti Encemine'de bütün 2 sürekli askeri üssü bulunuyor.
Niamey'de Barkhane operasyonunun anne iklim üssü, Encemine'de ise Barkhane'ın kumanda merkezi arazi alıyor.
Mali'den Barkhane ile çekilecek Takuba Görev Gücü'nün de Nijer'in Mali sınırında konuşlandırılacağı biliniyor.
Batı Afrika'daki Fransız üsleri
Fransa'nın Sahel haricinde Batı Afrika'da Fildişi Sahili, Senegal ve Gabon'da sürekli askeri üssü bulunuyor.
Fildişi Sahili'nin Abidjan kentindeki Fransız askeri üssünde 950, Gabon'daki Libreville Havalimanı civarlarındaki De Gaulle kampında 350 ve Senegal'in başkenti Dakar'da da 350 Fransız askeri fariza yapıyor.
Öte yandan, Burkina Faso'nun başkenti Vagadugu'da da Sabre Operasyonu kapsamında da iare adına tahminî 400 er bulunuyor.
Adını Fransızcada atlı kılıcı anlamına mevrut Sabre kelimesinden düzlük operasyon kapsamında 2009'dan buyana bölgedeki yıldırı örgütü liderlerine operasyonlar düzenleniyor.
Yeni rota Gine Körfezi olabilir
Sahel'in beraberinde El Kaide ve DEAŞ'a müteallik grupların, akıbet zamanlarda Gine Körfezi'nde arazi düzlük Fildişi Sahili, Benin ve Togo'ya akıllıcasına ilerlediği görülüyor.
Son adına Benin'de ortak millî parka planlı saldırıda 1'i Fransız 9 ferdin hayatını yitirmesi üzerinde Fransa bu saldırının sorumlusu adına Burkina Faso'da 40 teröristi ruhsuz duruma getirmişti.
Fransa 3'ü de çokluk kıyısında arazi düzlük bu devletlerde terörle mücadeleye dayanaklık etmek hasretmek istediğini değme fırsatta yineliyor.
Uzmanlar, Sahel'den Gine Körfezi'ne ilerleyici yıldırıcı gruplarla savaşım düşüncesince Fransa'nın ilerleyici devirde bu alanda de askeri operasyonlara başlayabileceğini belirtiyor.
