Ankara
Rekabet Kurumu (RK) Başkanı Birol Küle, AA muhabirine, Rekabet Kurulu çeşidinden zincir marketlere kesilen 2,7 bilyon lira üstün dereceli cezanın peşi sıra yaşanmış bulunan tartışmalara bağlı değerlendirmede bulundu.
Soruşturma sürecine bağlı bilim sağlayan Küle, 5 perişan zincirine ve 1 hazırlık şirketine yönetsel mangır cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma periyodunun kestirmece 19 ay önce, 31 Mart 2020'de Kurul çeşidinden tahsil edilen ön araştırı kararıyla başladığını söyledi. Ön araştırı tutanağının 7 Mayıs 2020'de Rekabet Kurulunda görüşülmesi neticesinde 30 adım kendince soruşturma neticesinde verildiğini anlatım fail Küle, kestirmece birlikte yılda hazırlanmakta bulunan soruşturma tutanağının 31 Mart 2021'de uzmanlar çeşidinden hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.
Küle, "Yani esasen karardan kusursuz 7 ay önce, bugün karara iş bulunan ihlal tespitlerinin arazi almış yer aldığı yazanak taraflarla paylaşılmıştır. Konu bugünün konusu değildir. 2018 yılına denli geriye revan tutanak niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz az daha sonuncu değişmeyen 28 Ekim'de alınmıştır. Soruşturma sürecinde tez konusu eylemlerle ait adına taraflardan üç yazılı, birlikte namzet kazanmak az daha toplanmış 4 defans alınmıştır. Kanunun öngördüğü usulü süreçlerin tamamlanması neticesinde tahsil edilen sonuncu karar, kestirmece 19 maaş birlikte devir dilimini havi tetkik kararında verilmiştir." diyerek konuştu.
Kamuoyunda sonsuz fahiş değer mevzusunun gündemde olduğuna dikkati çekici Küle, şu detayları verdi:
"Bu mevzuya duruluk getirmekte kâr var. Rekabet Kurumu çeşidinden meydana getirilen tespitlere göre, ihlal konusu tavırlar dolayısıyla fiyatların mahveden aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların 'fahiş' olup olmadığına değgin birlikte değerlendirme, aksan ve ya fiyatların seviyesine ek rastgele birlikte kâr bulunmamaktadır. Soruşturmada rakiplik hukukunda fahiş ve ya birlikte tomar değer adına sabık birlikte ihlal şekli incelenmemiştir. Nitekim bu ihlal şekli kanunumuzda 6'ncı maddesindeki bilgili durumun kötüye kullanılması kapsamında birlikte ihlaldir. Oysa bulunan soruşturma, kanunun 4'üncü maddesi çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş değer ve ya fiyatların seviyesi değil, bu fiyatların rakipler ortada aracısız yahut vasıtalı temaslar kanalıyla sağlanan koordinasyon/eşgüdüm kararında belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır."
"Piyasa düzenleme edildi"
Küle, marketlerin fahiş değer yardımıyla nahak yere adına cezalandırıldıklarına bağlı iddialarına da karşılık vererek, şunları kaydetti:
"5 perakendeci adım ortada aracısız yahut kuma tedarikçiler kanalıyla vasıtalı temaslar yoluyla, adanmış fiyatlarının ve değer artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilmiş belgelerde 'piyasanın düzenleme edildiği', 'artırılan fiyatların rakiplerle eş anlı raflara yansıtılacağı' anlamında ve benzeşim özellikte dayanıklı birlikte tomar anlatım bulunduğu, zincir marketlerin değer hareketlerinin de bu bulguları şişman seviyede doğrulama etmiş yer aldığı görülmüştür. Ayrıca gine aracısız yahut kuma tedarikçiler kanalıyla geleceğe çevrik fiyatlar, değer artma tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler kabilinden rekabete bağlı alıngan bilgilerin paylaşıldığı, değer indirimine revan yahut alışveriş genelinde fiyatların arttığı çağda daha değer artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler kanalıyla engelleme edilerek bahis konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, hakikaten bu durumun çoğu kez 'bozuk fiyatların düzelttirilmesi' biçiminde belgelere yansıdığı belirleme ediliyor. Tabii ki buradaki gergin değer ifadesinden bağan fiyatların kastedildiğini açıklamama sanırım lüzum yok."
Soruşturma tarafı birlikte tedarikçi teşebbüsün ise zat ürünleri bakımından zincir marketler ortada adanmış fiyatlarına ve değer artışlarına müteveccih gerçekleşen koordinasyonun sağlanmasında ve sürdürülmesinde gösteriş oynadığı ve perakendecilerin geleceğe çevrik adanmış tutarları ve değer artma tarihleri kabilinden rekabete alıngan bilgilerin paylaşımına vasıtalık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, "Bu ihlal şekli rakiplik hukukunda kartel adına bilinen, rakipler ortada fiyatların yahut miktarların tespiti, alıcıların ve ya sahaların paylaşılması, ihalelerde muvazaalı akım edilmesi kabilinden mevzularda gerçekleşen rekabeti baskıcı geçim yahut ahenkli eylemleri kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise fiyatların belirleme edilmesi hususu, değer artma oranları yahut tutarlarının ve ya değer değişikliği tarihlerinin koordinasyonu kabilinden davranışları içermektedir." değerlendirmesinde bulundu.
"Kartel Anayasa'ya layıkıyla suçtur"
Öncelikle bazısı kesimlerin, kendilerinin "kartel" adına nitelediği bu davranışları "Piyasanın eğer olmazsa olmazı", ayrıca "Düşük fiyatların garantisi olduğunu" savunmalarını gülümseyerek izlediklerini tamlayan Küle, Anayasa'nın "Devlet, para, kredi, sermaye, mülk ve görev piyasalarının dosdoğru ve derneşik işlemelerini sağlayan ve geliştirici tedbirleri alır, piyasalarda fiili yahut geçim neticesinde encam tekelleşme ve kartelleşmeyi önler." maddesini anımsattı. Küle, Anayasa'da devletin fiili yahut geçim neticesinde encam tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin belirgin belirgin hükme bağlandığına dikkati çekerek, "Her şeyden geçmiş kartel Anayasamıza layıkıyla suçtur." dedi. Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a layıkıyla de hukuka karşıt ve haram olduğuna dikkati çekici Küle, kanunun amacının da mülk ve görev piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yahut baskıcı anlaşma, değişmeyen ve uygulamaları, tüketicilere bilgili bulunan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını mâni kalmak bulunduğunu dile getirdi. Küle, kanunun Kurula da bu ihlallere kâr verilmesi düşüncesince mukteza tedbirleri alıp, bundan mesul olanlara yönetsel mangır cezaları infaz vazifesini verdiğini söyledi.
Uygulanan cezaların bu ahkâm doğrultusunda verildiğine ayraç fail Küle, şöyleki konuştu:
"Kararlarımız sakatlık denetimine açıktır ve çevre elbette sakatlık zımnında başvuracaklardır fakat bunun düşüncesince ilk herşeyden ilk olarak bizim gerekçeli kararımızın yayımlanması gerekiyor. Bu evrede yurttaşlarımızdan isteğim, toplumsal iletişim araçları ve başka mecraların kusur yönlendirmelerine haysiyet etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin bütünü gerçeklere değil, varsayımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız genel ağ sitemizde her insanın erişimine belirgin adına yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda bütün belirleme ve delillerimize arazi vereceğiz. Vatandaşlarımız haset ulaştığında neticesinde bütün şeffaflığıyla inceleyebilirler."
"Tedarikçilere bağlı ayrı soruşturma yürüyor"
Soruşturma kapsamında hoppadak yegâne birlikte tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza miktarlarının yüksekliğine bağlı yorumları da değerlendiren Küle, şunları kaydetti:
"Soruşturmamız 30 adım kendince yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler ortada hoppadak 5 market ve 1 tedarikçi şirket kendince konkre deliller elde ettik. Diğer teşebbüsler kendince konkre deliller elde edilemediği düşüncesince ceza uygulanmadı fakat bu kapsamda dü mevzuya duruluk getirmekte kâr var. Marketlere maruz cezada sabık vesaik hoppadak birlikte tedarikçiye müteveccih vesaik değildi. An bakımından gine benzeşim birlikte ihlal şekline müteveccih birlikte zelzele zarfında bulunmuş yer aldığı kuşkusuyla 14 tedarikçi teşebbüsün yan yer aldığı 26 Nisan 2021'de tahsil edilen kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma tutanağının hazırlanma süreci bitmeme etmektedir. Ceza miktarına encam olursak bu mevzuda yürürlükte bulunan birlikte Ceza Yönetmeliği'miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üstünden bu yönetmeliğe layıkıyla belirliyoruz. Kartel ağırbaşlı birlikte ihlaldir ve ceza oranları yüzdelik 2 ila yüzdelik 4 ortada belirlenir. İhlalin süresi birlikte yıldan birlikte tomar ise bu kantite sıhhatsiz kat, 5 yıldan birlikte tomar ise birlikte kıvrım artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin iş hacmi içerisindeki payının birlikte tomar bağan olması da tenzilat sebebidir. Her bilinçlilik usulüne makul biçimde yapılmıştır. Yakın tarihte ayrımsız pazarda, ayrımsız türde ihlalin belirleme edilmiş yer aldığı başka bazısı rakiplik otoriteleri çeşidinden yüzdelik 3'ten yüzdelik 7'ye denli mangır cezası uygulanmıştır."
Başkan Küle, son kullanıcıların zincir marketlere gönül rahatlığı sorun açabileceğine bağlı gelişmeleri de "Tüketiciler çeşidinden zincir marketlere gönül rahatlığı manevi ödence açılması olasıdır fakat bu iş hususi ahbaplık kanıtlama vasıtaları ve kökler hükümleri kapsamında adli sakatlık mahkemelerinde karşılama sürülmesi müstelzim birlikte madde olup, Rekabet Kurumunun birlikte dahli bahis konusu değildir." dedi.
