Madrid
Portekiz basınında hafta kökeninden itibaren piyasaya sürülen kâffesi anketlerde, iktidardaki Sosyalist Parti (PS) ile anne muhalefetteki sağ görüşlü Sosyal Demokrat Parti (PSD) ortada oy oranları başa giriş çıktı.
Ülkede Kasım 2015'ten buyana iktidarda bulunan PS'nin ekalliyet hükümetine haricen dayanak sağlayan sol ve altın görüşlü partileri inandırma edemeyerek 2022 yılı bütçesini meclisten geçiremeyen ve erken seçime görmek mecburiyetinde artan Başbakan Antonio Costa, akıbet haftalarda oy kabına uğradı.
Kısa devir öncesine denli PS'yi önde yayınlayan anketler, seçimlere 1 hafta kaldığında az müşterek farkla da olsa PSD'nin öne geçtiğini ortaya koydu.
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'ta icra ettiği soruşturma sonuçlarına göre, seçimlerde PSD'nin yüzdelik 34,4, PS'nin ise yüzdelik 33,8 oy alacağı öngörülerek, acemi hükümetin önemsiz partilerin alacağı oy oranlarına ve müzakerelere uyarınca belirleneceği kaydedildi.
Costa, hafta ortamında katılmış bulunduğu müşterek programda "Öyle gözüküyor ki tek partinin mecliste çoğunlukta olması Portekizlilerin hoşuna gitmiyor." diyerek, dü şişman partiden (PSD ve PS) ki kazanırsa kazansın seçimlerden sonradan öbür partilerin desteğine gereksinimi olacağını teslim etmiş oldu.
Başbakan olması beklenen dü sert aday, bulunan başvekil PS lideri Costa ve anne muhalefetteki PSD lideri Rui Rio, Kovid-19 salgınından ötürü 2 ile 15 Ocak ortada 25 dakikalık programlarla 30 defa televizyonlarda beniz yüze münakaşaya katıldı.
Seçim kampanyası esnasında politik partiler vergilendirme, AB'den doğacak fonun dağıtımı, minimum ücret, afiyet ve pedagoji bilimi sistemine envestisman ile kazançlı krizde bulunan TAP havayollarına odaklandı.
Sağ görüşlü PSD'nin lideri Rui Rio'nun, ABD'deki "Yeşil kart" modeline benzeşim müşterek biçimde muhacir yasasında ayrım yaparak, puanlama sistemini getireceğini vadetmesi dikkati çekti.
Yeni hükümetin kurulmasında aşırı sağ ile çevreciler anahtar olacak
Portekiz'de 230 sandalyeli mecliste sağ ve sol bloklar ortada giriş döndürücü az müşterek ayırt olabileceği beklentisi, acemi hükümetin kurulmasında, çevreci politikalara ağırbaşlılık sağlayan Kişiler, Hayvanlar ve Doğa (PAN) yahut seçimlerden en karlı çıkması öngörülen aşırı sağcı Chega (Yeter) partilerinin anahtar olabileceği tahminini güçlendiriyor.
Sadece üç salname müşterek önceki bulunan Chega'nın huzur katılmış bulunduğu Ekim 2019 seçimlerinde yüzdelik 1,29 oy oranıyla 1 bulunan saylav sayısını, alışveriş günkü seçimlerde 7-9'a denli yükseltmesi bekleniyor.
Tahminler akilane çıkarsa, şu anda Portekiz meclisinde 7. şişman parti bulunan Chega, en müşterek tomar milletvekiline eş 3. politik parti olacak.
İslam ve muhacir karşıtı politikalarıyla öne çıkan Chega, seçimleri kazanması şeklinde budunsal menşe ve ırka ilgili kanunlar çıkarmayı vadederken, "ahlaki, sivil, kültürel yahut kazançlı namına ailenin baştan yapılanmasını güvence kılmak düşüncesince Aile Bakanlığı kurma" lafı verdi.
Chega'nın yükselişini AA muhabirine değerlendiren Portekizli gazeteci ve toplumsal enformasyon profesörü Carlos Magno, "Portekiz'de dava aşırı sağ değil, muvazenesiz yönetim. Chega tekrarlanan herhangi müşterek seçimde oyunu artırmaya bitmeme edecektir. Ama alabileceği en müşterek tomar oy payı yüzdelik 10'dur." dedi.
Chega lideri Andre Ventura'nın hoppadak hükümete girmesi şeklinde PSD'ye dayanak vereceğini dediğini vurgulayan Magno, bulunan halde Portekiz'in "istikrarsızlığın mübrem bulunduğu müşterek dönemden geçtiğini" savundu.
Kovid-19 salgını seçimlere iştirakı düşürebilir
Diğer taraftan müstevli zamanında gerçekleşecek genel seçimde paydaşlık oranının düşmesi mübrem görünüyor.
Son seçimlerde (6 Ekim 2019) yüzdelik 48,57 oranında artan katılımın, Ocak 2021'deki cumhur reisi seçimlerinde yüzdelik 40'a düştüğünü hatırlatan Portekiz basını, bu oranın alışveriş haset elan da sukut riski bulunduğunu vurguluyor.
Mevcut halde dünya nüfusunun yüzdelik 10'una emsal doğacak biçimde 1 milyona andıran isim Kovid-19'dan ötürü ev karantinasında bulunuyor.
Seçimlere iştirakı çoğaltmak düşüncesince 23 Ocak'ta Lizbon, Porto derece kimi şişman şehirlerde kurulan sandıklarda vatandaşlara önceleri oy istimal hakkı verilirken, aralarında Başbakan Antonio Costa'nın da bulunduğu tahminî 300 bin isim şimdiden oyunu kullandı.
Hükümet, ev karantinasında olanların ise 30 Ocak'ta 18.00 ile 19.00 saatleri ortada sandıkta oy kullanmalarına müsaade verileceğini açıkladı.
Mecliste bulunan halde 9 politik parti bulunurken, toplamda 10,8 milyon seçmenin mukayyet bulunduğu seçimlere 21 politik parti katılıyor.
Portekiz'de 6 senedir başvekil bulunan 60 yaşındaki Costa, bu vazifesini sürdürmesi şeklinde 1974'de diktatörlük sürecini sonlandıran Karanfil Devrimi'nden buyana ülkede en etraflıca müddet başvekillik yaparak tarihe geçecek.
Eski Porto Belediye Başkanı bulunan ve 2018'den buyana PSD'nin liderliğini yürüteç 64 yaşındaki Rui Rio ise 6 sene aradan sonradan partisini iktidara kullanmak istiyor.
Meclisteki bulunan iskemle dağılımı: Sosyalist Parti-PS 108 (yüzde 36,34), Sosyal Demokrat Parti-PSD 79 (yüzde 27,76), Birleşik Sol-BE 19 (yüzde 9,52), Komünist Parti ile Yeşiller'in ittifakından oluşan Üniter Demokratik Koalisyon-CDU 12 (yüzde 6,33), Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP 5 (yüzde 4,22), Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN 4 (yüzde 3,32), Yeter-Chega 1 (yüzde 1,29), Liberal İnisiyatif-IL 1 (yüzde 1,29), Özgür-Livre 1 (yüzde 1,09)
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'taki soruşturma sonuçları: Sosyal Demokrat Parti-PSD yüzdelik 34,4, Sosyalist Parti-PS yüzdelik 33,8, Yeter-Chega yüzdelik 8, Birleşik Sol-BE yüzdelik 6,6, Üniter Demokratik Koalisyon-CDU yüzdelik 4,5, Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN yüzdelik 3,2, Liberal İnisiyatif-IL yüzdelik 2,8, Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP yüzdelik 1,6, Özgür-Livre yüzdelik 1,4.
