İstanbul
İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Deniz ve İçsu Kaynakları Yönetimi Bölümü Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nur Eda Topçu ve ekibi, yürüttükleri TÜBİTAK projesi kapsamında müsilajın Marmara Denizi Prens Adaları alanında canlı şirin mercanlar ve süngerler üstündeki tesirini araştırıyor.
Prens Adaları alanında 9 istasyonda plonjon yaparak sünger, mercan ve hidrozoa gözlemleyen bilgelik insanları, "Müsilaj sonrası ne yaşamda kalmış?, "Ne denli var?", "Nerede çözülüm gösteriyor" sorularının cevaplarını arıyor.
Projeyi tay tay arabası ekip, bire müşterek incelemeyi ileriki aylarda da tekrarlayacak.
"Bölge adeta mercan bahçesi"
Doç. Dr. Topçu, TÜBİTAK "Müsilaj Araştırmaları hususi Çağrısı" kapsamında tavsiye edilen araştırı projelerinden ilmî yerine desteklenmesine değişmeyen maruz 37 projeden birisi bulunan çalışmanın detaylarını ve ilkin bulguları, AA muhabirine değerlendirdi.
Marmara Denizi Prens Adaları alanında "mercan bahçesi" yerine tanımlanabilecek denli iyi alanlar bulunduğunu özetleyen Doç. Dr. Topçu, dünyada hoppadak Akdeniz'de mevcut türlerin bu bölgede de arazi aldığını söyledi.
İstanbul az daha şişman müşterek metropolün kıyısında bu denli iyi türlere erbap olmanın şişman müşterek nasip ve sıklığı itibarıyla "orman" denilebilecek müşterek görüntünün bilge bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Topçu, Marmara'nın kendine katışıksız müşterek oşinografik yapısı olduğundan bahsetti.
Marmara'nın dü tabakalı müşterek yapısı bulunduğunu tabir fail Topçu, "Müthiş müşterek zenginlik, ihtimal de fazla da bilincinde olmadığımız müşterek zenginlik. Bunları gözümüz az daha korumamız gerekir." dedi.
"Kıyı emekleri sünger ve mercanlarda şişko ölümleri gerçekleştirdi"
Doç. Dr. Topçu, 2015 senesinde bahir zemininde canlı canlıları etkileyen müşterek ilenç yaşandığını, bu bölgede meydana getirilen bağırmak boyu çalışmalarının çoğalması hasebiyle sünger ve mercanlarda şişko ölümler gerçekleştiğini belirtti.
Bazı alanlarda mercan kalmadığını özetleyen Doç. Dr. Topçu, "Özellikle al gorgon 1970'lerden bu yana azalmakta bulunan müşterek çeşit balıkçılık etkisiyle. Sonradan apayrı etkilerle şimdi fazla azaldı, ilkin bağırmak boyu çalışmalarından dolayı. Şimdi müsilajdan naşi beğenmek az daha artık. Kırmızı gorgon levent boylu ömürlü, ağır büyüyen ve bağan tenasül kabiliyetine erbap müşterek tür. Aynı sürede dehşetli müşterek ekosistem inşacısı. Onun bulunmuş yer aldığı yerde dirim ilmi skala artıyor. Sarı gorgon da bire müşterek biçimde ehemmiyetli açacak türlerden biridir." dedi.
Kırmızı gorgon levent boylu ömürlü ve ağır büyüyen müşterek çeşit yer aldığı düşüncesince onun kayıplarının arka gelmediğini, bu türün adım adım bu bölgeden silineceğini tabir fail Doç. Dr. Topçu, icra ettikleri plonjon sonrası ilkin gözlemlerini şu biçimde aktardı:
"Az ilkin daldık. Ben yegâne üstelik göremedim ki bu semt al gorgon açısından varlıklı bulunan müşterek bölgeydi. Sarı gorgonlar şimdilik hayattalar, ümit ederim onları da kaybetmeyiz. Bir de hararetli bahir türleri var. Bunlar her neyse ki öbür çeşitler az daha o denli levent boylu ömürlü ve ağır büyüyen çeşitler değiller. Hem ömürleri endamsız tıpkı sürede şimdi aceleci büyüyorlar. Küçük boylarda yılda 10 santimetreye vasıl müşterek faiz belirleme ettik. Dolayısıyla aceleci müşterek biçimde arka gelebiliyor vesile verirsek. 2015'te yegâne üstelik kalmadı birtakım yerlerde. Geçen yıl görmeye başlamıştık, kusursuz artmaya başladı derken adına müsilaj geldi. Şu anda müsilajın etkilerini anlamaya, bunlar ortama ne yapmış oldu bunu izleme etmeye çalışıyoruz. Projemiz kapsamında hem mercanlara hem süngerlere hem hidrozoalara bakıyoruz."
Müsilajın denizin altında etkilerinin halen görüldüğünü vurgulayan Topçu, "Biz gelişigüzel alçak indiğimizde dehşetli müşterek müsilaj bulutunun içre daldık. Yönümüzü şaşırdığımız vakitler oldu. Olduğu az daha dibe de indi, müşterek taraftan da Gökçeada, Saros, Yunan kıyılarına denli gitti ve azaldı. Ama dibe nazil müsilaj ne efsus ki fazla sayıda mercanı, süngerler de müdahale bentik canlıları öldürdü. Dolayısıyla tabela şu anda fazla üzücü." değerlendirmesinde bulundu.
"Şu anda gelişigüzel obje kahverengi görünüyor"
Bölgenin süngerler açısından zenginliğine yer veren Doç. Dr. Nur Eda Topçu, ilkin Büyükada'nın peşinde daldıkları yeri kalıp göstererek, "Küçücük müşterek bölgede nitelik skalasındaki gelişigüzel rengi görebileceğiniz müşterek yerdi. Şu anda gelişigüzel obje kahverengi görünüyor. Süngerlerde de fazla eksilme var. " dedi.
Doç. Dr. Topçu, Marmara'da ilk şekilde pislik faktörlerinin azaltılmasının önemine ayraç etti. Mercanların bulunmuş yer aldığı sahaların siper dibine alınması, balıkçılık faaliyetlerinin denetlenmesi icap ettiğini tamlayan Topçu, şunları söyledi:
"Daha gelişigüzel obje tükenmiş değil, cıvıltı var. Marmara'ya vesile verirsek, aceleci müşterek toparlanma olabileceğini düşünüyorum. Müsilaj gözümüzün önünden kalktı niteleyerek bunu unutmayalım. Çabalarımızı sürdürelim. Marmara ile ilgilendiren camianın müşterek beklentisi oluşmuştu temizlenmesi için. Bu beklentinin sürmesi ve edisyon oluşturması lazım. Evvelki şita az daha akışmaz şerait bitmeme ederse, müsilaj tekrarlanabilir. Bu şita yel ve yağışın hararetli olduğu, 2020-2021 kışına nazaran şimdi kaba müşterek şita geçirdik ve geçiriyoruz, hâlâ müsilaj oluşumu da gözlemlemedik. Bu boyut şimdi geçmiş denli degaje ölçekli ve hararetli müsilaj oluşmasını engelleyebilir. Elbette baharda şimdi önemsiz ölçekli de olsa müsilaj görülebilir. Tekrarlanırsa, toparlanma süreci düşüncesince müstelzim gailesiz mercanlar yapamazlar ve biterler müşterek müddet sonra. Müsilaj en ilkin gailesiz fertleri öldürüyor fakat buğulanmış efrat güncek etkisiyle gençleri korudu. İyileşme, buğulanmış bireylerin ortadan kalkması ile gailesiz fert sayısının baş döndürücü çoğalması eliyle gerçekleşiyor. Ancak şişman ölçekli müsilaj tekrarlanırsa, ilkin mukaddema bu dünkü gailesiz koloniler ölecektir."
"Dipte adeta kırım yaşanmış az daha müşterek boyut uydurma konusu"
İÜ Su Bilimleri Fakültesi Deniz ve İçsu Kaynakları Yönetimi Bölümü Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Topaloğlu da süngerlerin levent boylu zamandır Türkiye sularında araştırılan müşterek husus bulunduğunu söyledi.
Sualtında çektikleri fotoğraflarla süngerlerin kapladığı alanları belirleme edeceklerini tabir fail Doç. Dr. Topaloğlu, "Dipte adeta kırım yaşanmış az daha müşterek boyut uydurma konusu. Görüntüler bunu gösteriyor. Analizlerden sonraları şimdi kesin son ortaya koymamız beklenen olacak." dedi.
Topaloğlu, Marmara Denizi'nde geçmiş çalışmalarda 20 sünger çeşidi belirleme ettiklerini, müsilaj sonrası durumun ne olacağının bu emek vermek kararında ortaya çıkacağını fakat azaldığını düşündüğünü dile getirdi.
Müsilajın dipte eleyerek sönümsüz canlıların gözeneklerini tıkadığını özetleyen Topaloğlu, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu deliklerin tıkanması demek, süngerlerin ölmesi demek. Süngerler, denizlerdeki en ehemmiyetli eleyerek sönümsüz canlılardan birisi. Kendi ağırlıklarının fazla üstündeki bahir suyunu süzebiliyorlar. Tabii ki bunu içerisindeki partiküllerden nemalanmak amacıyla yapıyorlar, arıtmak amacıyla değil fakat müşterek filtrasyon rolü var. Süngerler fazla hücreli canlıların en barbar grubudur. Bir yere ilişkin yerine yaşarlar, hasebiyle müşterek defans organelleri yoktur. Bunu dengelemek düşüncesince faziletkâr miktarda antibiyotik molekül üretirler. Denizlerde en fazla antibiyotik maddenin mevcut yer aldığı türlerdir süngerler. Ayrıca ajurlu yapısından naşi içinde, önemsiz omurgasızlardan müşterek grup bakterilere denli nice canlıya da ev sahipliği yapar. Ne düşünmek bu denli fazla antibiyotik molekül üretmek? Çok kesin müşterek biçimde söyleyebilirim ki gizil çare hammadesi kaynağı demek. Bu mevzuda 15 senedir sürdürdüğümüz icraat var. Şu anda en şişman derdimiz bulunan koronavirüsün antiviral maddesi ihtimal de süngerlerdedir."
