Ankara
Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, Filistinliler alegori İsrail-Filistin meselesinin çözümü düşüncesince rastgele devir müşterek arsıulusal sulh konferansının yapılmasını savunduklarını belirterek "Şimdi bu arsıulusal sulh konferansının nerede yapılacağına muhit değişmeyen verecek. Genellikle taraflar, rastgele iki yan düşüncesince de hakkıyla dostça bulunan müşterek diyar seçerler. Türkiye bu görevi oynayabilir." dedi.
Maliki, Antalya NEST Kongre Merkezi'nde düzenlenen, Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" bulunduğu Antalya Diplomasi Forumu 2022 (ADF) kapsamında AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
İsrail-Filistin meselesinde iki devletli çözümün beklenir olabileceğini kaydeden Maliki, bu mevzuda dünyada müşterek düşünüm birliğinin bulunduğunu söyledi.
Maliki, buna erişmek düşüncesince senelerdir baş döndürücü çalıştıklarını, bundan kolay vazgeçemeyeceklerini vurguladı.
Bu sebeple dünyanın ya bunu taraflara dayatması yahut iki devletli çözümün uygulanacağı müşterek arsıulusal sulh konferansı düşüncesince emekleri icap ettiğini aktaran Maliki, şöyleki bitmeme etti:
“Ancak sorun, ya İsrail bu iki devletli çözümü reddederse? Başka ne alternatifimiz var? Bu hakkıyla baş döndürücü ehemmiyetli müşterek soru. Bu seçenek yegâne talih mi? İsrail’in yegâne devletli çözümü onama edeceğini mi düşünüyorsunuz? Tabii ki İsrail bunu reddedecek. İsrail’in, Filistin’in, bölgenin ve dünyanın barışı düşüncesince iki devletli hal uygulanmalı ve arsıulusal maşer İsrail’i inandırma etmeli. Bu iki devletli çözümü almak baş döndürücü geç yapılmaksızın onların yararına. Tabii ki iki devletli çözümü seçmeyi reddederlerse bedelini ifa restore etmek mecburiyetinde kalırlar.”
"Bizim aradığımız şey, sorunlara hal bulmak, sorunları kumanda etmek değil"
İsrail’de kurulan dünkü hükümet ile alanda barışın sağlanma umutlarına bağlı soruya Maliki, rastgele devir bu amaçla çalışmış bulunduğu sürece sulh ümidi bulunduğu cevabını verdi.
Maliki, “İsrail karışma nice diyar bulunan vaziyeti arkalamak ve çatışmayı kumanda etmek düşüncesince bunun kabilinden danışmalar gerçekleştirmek istedi. Bizim aradığımız şey, sorunlara hal bulmak, sorunları kumanda etmek değil.” dedi.
Barışın sadece Filistinliler ve İsrailliler düşüncesince değil, kâffesi semt ve evren düşüncesince mukteza bulunduğunun altını çizen Maliki, Filistin meselesinin 1967 sınırlarıyla serbest müşterek Filistin devletinin kurulmasıyla çözülmesi yerinde İsrail’in geçim içre yaşayabileceğini dile getirdi.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, mavera taraftan harp ve çatışmayı bahsetmek hesabına iş birliği, sulh ve refahı konuşabileceklerine dikkati çekti.
"Türkiye, rastgele devir Filistin davasının beraberinde oldu"
Türkiye’nin Filistin meselesine bağlı duruşunun sorulması üstünde Maliki, “Türkiye, rastgele devir Filistin davasının beraberinde oldu. Yalnızca Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan, hükümet yahut divan değil, Türk müşterilerini da öyle.” ifadelerini kullandı.
Maliki, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rastgele devir İsrail’in davranış ve davranışlarına tenkidî yaklaştığını belirterek Türkiye’nin Filistin davasında “hikayenin yerinde tarafında” bulunduğunu söyledi.
Batı Şeria’da Yahudi yerleşme yerlerinin artmasının iki devletli çözüme bariyer olup olmayacağı yönündeki istifham üstünde Maliki, “Evet, bu banko en şişman engellerden müşterek tanesi.” biçiminde konuştu.
"Bu yerleşimler sulh ve refaha birer bariyer oluşturuyor"
Maliki, İsrail'in Filistin topraklarında düz yazı etmiş bulunduğu Yahudi yerleşme birimlerinin "yasa dışı olduğuna" dikkati çekerek “Bu yerleşimler sulh ve refaha birer bariyer oluşturuyor. Çünkü bu gayrikanuni yerleşimlerin yapımı arsıulusal hukukun ihlali, zira dünkü yerleşimlerde Filistin nüfusu yerinden ediliyor, zira yerleşimler sahadaki gerçeklikleri değiştirerek dünkü gerçeklikler düz yazı ediyor.” diyerek konuştu.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, arsıulusal camianın bu bir vaziyete kat bütünlük bulunduğunu belirtti.
Maliki, Türkiye-İsrail yakınlaşmasının Filistin meselesine müspet ulama sağlayıp sağlamayacağına bağlı soruya da “Umarım. Türkiye, İsrail ile ilişkilerin baştan kurulmasının Filistin davasına asistan olabileceğini söylüyor.” cevabını verdi.
Türkiye’nin 2018’de İsrail ile ilişkilerini “İsrail’in Filistin halkına kat işlediği taksirat ve arsıulusal hukuku ihlal etmesi” zımnında kestiğini belirterek 2018’den bu yana göz boncuğu şeyin değişmediğini, durumun ayrımsız bitmeme ettiğini dile getirdi.
"Türkiye, Filistinlilerle bulunan ilişkisinden vazgeçmeyecek"
Maliki, “Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail ile ilişkilerde rastgele müşterek baştan yapılanmanın Türkiye'nin Filistinlilerle birlikteliği pahasına olmaması icap ettiğini bana doğrulama etti. Buna inanıyorum. Çünkü Türkiye, Filistinlilerle bulunan ilişkisinden vazgeçmeyecek.” değerlendirmesini yaptı.
“Türkiye'nin nerede durduğunu rastgele devir biliyoruz.” diyen Maliki, İsrail’in Yahudi yerleşme yerlerinin yapımı ve Filistinlilerin haklarının ihlali üstünde duruşunu değiştirmeyeceğini söyledi.
Türkiye, İsrail ve Filistin yönlerini müşterek araya getirecek "rolü oynayabilir"
İsrail ile Filistin arasındaki arabuluculukta Türkiye'nin rolünün ne olabileceğine bağlı suali da Maliki, şöyleki yanıtladı:
“Türkiye müşterek gösteriş kuşkulanmak istiyorsa, bu hakkıyla Türkiye'ye kalmış. Türkiye, Ukrayna ve Rusları Türk topraklarında müşterek araya getirerek diplomatik önderlik gösterdi. Türkiye aynısını İsrail ve Filistin düşüncesince de imtihan buyurmak istiyorsa, bunu başarmasını umarız. Türkiye bunu gerçekleştirmek isteyebilir. Türkiye bizlere tarafları müşterek araya getirme niyetinde bulunduğunu söylemedi.”
Maliki, Filistinliler alegori rastgele devir arsıulusal müşterek sulh konferansını savunduklarını belirterek “Şimdi, bu arsıulusal sulh konferansının nerede yapılacağına muhit değişmeyen verecek. Genellikle taraflar, rastgele iki yan düşüncesince de hakkıyla dostça bulunan müşterek diyar seçerler. Türkiye bu görevi oynayabilir.” dedi.
Geçen ramazan ayında Filistinlilerin Mescid-i Aksa’da tapınma etmelerine müsaade verilmemesi ve peşi sıra Gazze’ye meydana getirilen saldırılara da yer veren Maliki, bu ramazan da durumun kendini yeni baştan etmesinden korktuklarını anlatım etti.
Maliki, bu ramazanın ibadet, el birliği ve sulh kocaoğlan olmasını istediklerini, İsrail’den rastgele müşterek sertlik kıymetlendirmek istemediklerini söyledi.
Çavuşoğlu’nun ramazan başlangıcında hem Filistin’i bununla birlikte İsrail’i görüşme edeceğini aktaran Maliki, “(Çavuşoğlu) Kudüs'ün hacısı hocası düşüncesince sakıncasız müşterek toprak olmasını gelmek düşüncesince elinden geleni yapacaktır.” diyerek konuştu.
"Gerçekten rastgele müşterek yan tutmaya dayanamayız"
Rusya-Ukrayna harbinde Filistin’in etkisiz kalmasına bağlı Maliki, “Neticede obstrüksiyon altındaki müşterek ülkeyiz. Gerçekten rastgele müşterek yan tutmaya dayanamayız.” değerlendirmesini yaptı.
Maliki, müşterek yan olmaları yerinde öteki tarafın desteğini kaybedebileceklerinin altını çizerek “Filistin halkını ve Filistin kendilerini arkalamak düşüncesince Ukrayna ile Rusya arasında, apayrı göz boncuğu diyar ortada göz boncuğu ihtilafta yan tutmamayı yeğleme ediyoruz.” dedi.
"Filistin'deki şahısların acılarını görmezden geliyorlar"
Batılı devletlerin Ukrayna-Rusya mücadelesi ile İsrail-Filistin çatışmasını ele onama etme biçimlerinde “çifte standart” uyguladığını vurgulayan Maliki, şunları kaydetti:
“70 senedir hazırlamaya çalışıp da yapamadığımız şey, Ukrayna bahis konusu olduğunda 7 günde yapıldı. Uluslararası toplum, Ukrayna'yı ve Ukrayna'daki şahısların acılarını doğrulamak düşüncesince Ukrayna'nın peşinde durdu. Ama Filistin'deki şahısların acılarını görmezden geliyorlar, Yemen'deki şahısların acılarını görmezden geliyorlar, Lübnan'daki, Suriye'deki, Irak'taki, Libya'daki, Myanmar'daki yahut rastgele müşterek yerdeki şahısların acılarını görmezden geliyorlar. Tüm dünyanın saygınlığının tadını boşaltmak istiyorsanız seçici olamazsınız, âlemşümul olmalısınız.”
Maliki, Kudüs'teki Amerika konsolosluğunun şimdi açılmamış bulunmasına ilişkin, “Bize Kudüs'teki Amerikan Konsolosluğunu, Washington'daki misyonumuzu baştan açacaklarını söylediler. İsrail'e yerleşimleri ve inşaatların durdurması düşüncesince edisyon yapacaklarını söylediler. Bunların hiçbiri olmadı.” değerlendirmesini yaptı.
ABD’deki dünkü yönetimin kendilerine “farklı olduklarına müteallik uydurma verdikleri için” beklentilerinin faziletkâr bulunduğunu kaydeden Maliki, "Amerikalıların laflarını hesabına getirmemelerinden ve bu meseleleri aramak ve bunları nite ortaya koyacaklarını anmak düşüncesince beklenenden müşterek tomar devir ayırmamalarından ötürü hüsrana uğradık.” diyerek konuştu.
