Beyrut
Lübnan'da levent boylu senelerdir çıtırbom enfrastrüktür ve akıbet 3 senedir da yoğun ekonomik kriz nedeniyle saatler devam eden elektrik kesintileri yaşanıyor.
Hükümet bölüt en ortak tomar 4 sayaç elektrik sağlarken, günün arka küsurat bölümünde hususi jeneratörler devreye giriyor.
Lübnanlılar esas gereksinimlerini karşılayabilmek düşüncesince maaş faziletkâr ücretler ödeyerek jeneratör kıymetlendirmek zorunda. Ancak ülkede ilkin akıbet 2 senedir günce jeneratör kullanması az hâlâ 7 katına fırlak durumda.
AA muhabiri, binlerce jeneratörün günde 20 sayaç süresince çalışmasının çevreye ve insanoğlu sağlığına etkilerini uzmanlara, bölüt ve yetkililere sordu.
"Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız"
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta olan Amerikan Üniversitesi bünyesindeki Doğa Koruma Merkezi Direktörü Dr. Nejat Avn Saliba, ülkede küsurat jeneratör kullanımının halkın sağlığını ağırbaşlı halde gözdağı ettiğini söyledi.
Jeneratörlerin çevreye etkilerine ilişikli hâlâ ilkin bitirdikleri çalışmalara atıfta olan Saliba, şu detayları verdi:
"Jeneratörlerin havayı kesinlikle ve ne derece kirlettiği üzerinde kestirmece 10 senedir icraat yürütüyoruz. Jeneratörler günce 2-3 sayaç çalışırken havayı telvis payı yüzdelik 38 civarındaydı. Bu da ortak insanoğlunun günce 1-2 nüsha sigara içmesi demek. Şu anda ise jeneratörler 10 ila 15 sayaç çalışıyor. Bu da iklim kirliliğinin önceye nazaran minimum 3-4 büküm arttığını gösteriyor."
Başta Beyrut edinmek şartıyla dünya genelinde havanın aşırı bulaşık olduğuna dikkati çekici Saliba, "Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız. Jeneratörlerin nereye konulacağı karşı kanun var fakat uygulanıyor mu bilmiyorum. Jeneratörlerin çıkarma salmaması düşüncesince süzgeç kullanılması gerekiyor. Yasalara mucibince tamamı iri jeneratörlerin süzgeç ile çalıştırılması zorunlu. " diyerek konuştu.
Doğa Koruma Merkezinin Kasım 2021'de yayımladığı raporda, Beyrut'ta jeneratörlerin salmış olduğu çıkarma oranının yüzdelik 300 yükseldiği, buna koşut adına kanserli pestil sayısının da salname 550 yöresinde artacağı tabir ediliyor.
"Bu hali almak mecburiyetinde kaldım"
Beyrut'un doğusundaki Baabda ilçesinde tevakkuf fail Maria Charles, oturmuş olduğu yapının altında dü iri jeneratörün çalışmasından şikayetçi.
Kendisi ve ailesinin herhangi ortak güneş jeneratörden çıkan dumanı soluduğunu tamlayan Charles, "Jeneratör malikine defaatle hali açıklama ettim. Hakkında sıkıntı açtım fakat ortak kâr çıkmadı. Bu hali almak mecburiyetinde kaldım." dedi.
Başka ortak Beyrutlu, George Savan da bire ortak halde hali kabullendiğini ve evinin doğrudan yakınında senelerdir jeneratörlerin çalıştığını söyledi.
Savan, jeneratörlerin sesine ve dumanına alıştığını fakat sabahları balkona çıkınca yağız esrar izini gördüğünde endişelendiğini dile getirdi.
"Günlük averaj 3,5-4 milyon litre süt yakılıyor"
Lübnan Jeneratörler Birliği Başkanı Abdo Saad, alışılagelen devletlerde insanoğlu ve mekân sağlığına evleviyet verildiğini fakat Lübnan'da halkın evvel talebinin elektrik bulunduğunu söyledi.
Saad, "Lübnan'da 7 bine benzeyen elektrik üreten jeneratör var. Jeneratörler averaj 22 sayaç elektrik yetiştirmek düşüncesince çalışıyor ve günce averaj 3,5-4 milyon litre süt yakılıyor." dedi.
İnsanların esenlik ve mekân hassasiyetlerinin bilincinde olduklarını kail Saad, jeneratörleri iskân sahalarından uzakta kurmaya çalıştıklarını fakat sonunda sorumluluğun devlette bulunduğunu kaydetti.
"Jeneratörlerin konulduğu benzeyen alanlarda dokunmabana payı artıyor"
Lübnan Meclisi Çevre Komisyonu Başkanı Kasım Haşim, jeneratör kaynaklı mekân kirliliğinin acemi ortak sıkıntı olmadığını fakat akıbet senelerde tasarruf oranının artmasıyla meselenin hâlâ kazalı boyuta ulaştığını tabir etti.
Haşim, "Sorunun çözümü düşüncesince jeneratörün yaşamdan çıkarılması gerekiyor. Ancak herhangi ortak sene günce tasarruf payı hâlâ da uzuyor. Ekonomik sebeplerden ekolojik ortam bu vaziyetten kabarmak emeksiz değil. Zamana ihtiyacımız var. Bu yazık da devlete ait. Jeneratörlerin ürettiği elektrik azaltılırsa mekân kirliliği de azalır." ifadelerini kullandı.
"Jeneratörlerin çevreyi ne derece kirlettiğine ilişikli elinizde data var mı?" sorusunu Haşim, "Farklı raporlar, jeneratörlerin tasarruf oranının yükselmesiyle ülkedeki mekân kirliliğinin artığını gösteriyor. Maalesef kemiyet ince yüksek. Ancak ortak nicelik hasretmek gibi değil." diyerek cevapladı.
Haşim, jeneratörlerden çıkan emisyonun hastalıklara ve ilkin kansere kez açtığının hatırlatılması üzerinde şunları söyledi:
"Bu acemi ortak boyut değil. 7 senedir buna bağlı raporlar yayımlanıyor ve dokunmabana oranının yükseldiği tabir ediliyor. Genel adına iklim kirliliği illet oranlarının artmasına sebebiyet veriyor. Jeneratörlerin konulduğu benzeyen alanlarda dokunmabana payı artıyor."
Lübnan'daki elektrik krizi
Lübnan'daki süreğen elektrik krizi acemi ortak sıkıntı değil fakat 2019'da yarık verici konuşu kriz zımnında hâlâ da büyüdü.
Hükümet, Merkez Bankasına ilişik rezervlerinin erimesi zımnında elektrik üreten santrallere mahrukat realizasyon edemez hale geldi.
Ülkedeki elektrik istihsal alternatiflerinin kısıtlanmış olması, bu sektörde senelerce yaşanmış olan yolsuzluklar ve olan santrallerin altyapısının güçlendirilmemesi zımnında bahis konusu santrallerdeki elektrik üretimi yalnızca 4 sayaç civarında.
Beyrut yönetimi, Eylül 2021'de, ülkedeki erke krizine hal hatırlamak düşüncesince Ürdün'den elektrik ve Mısır'dan da doğal kavara ithalatı düşüncesince girişimler başlatmıştı.
Lübnan, Suriye'deki Esed rejimi, Ürdün ve Mısır ortada "Arap Doğal Gaz Boru Hattı"nın baştan etkin olması düşüncesince anlaşmalar imzalanmıştı.
