Trablus
Libya’da 24 Aralık'ta gerçekleştirilmesi planlanan başkanlık seçimleri için hep 98 erkek namzetlik başvurusunda bulunurken, Yüksek Seçim Komisyonu 25 adayın başvurusunu "çifte vatandaşlık" ve haklarındaki "nihai ilçe kararı" kabil nedenlerle reddetti.
Yüksek Seçim Komisyonunun namzetlik başvurusunu reddettiği esame ortada yatık önder Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam da arazi aldı. Ret öne sürülen sebebi kendisine Seyfülislam Kaddafi'nin kendisince "nihai ilçe neticesinde olması ve bahis konusu kararın kaldırıldığına değgin müşterek doküman ibraz edememesi" gösterildi.
Öte taraftan “savaş suçu işlediği” düşüncesince ABD’de kendisince sorun oluşturulan ülkenin doğusundaki evlilik dışı silahlı milislerin önderi Halife Hafter’in adaylığı ikrar edildi.
Adaylığı reddedilen öteki ehemmiyetli insanoğlu Ali Zeydan. Kaddafi yönetiminin devrilmesinin arkası sıra 2012-2014 yıllarında Başbakanlık vazifesinde mevcut Zeydan, halen Nida el-Kardabiye Partisinin başkanlığını yürütüyor.
Siyaset bilimi ve arsıulusal ilgiler uzmanı bulunan Zeydan, 1980'de Kaddafi diyetine erinç dünya haricinde oluşturulan "Libya'nın Kurtuluşu İçin Ulusal Cephe" saflarında arazi almıştı. Zeydan, Libya'da 17 Şubat 2011 Devrimi'ni anabolizma fail ehemmiyetli adlardan bir tanesi kendisine biliniyor.
Yüksek Seçim Komisyonu, Kaddafi ve Zeydan’ın adaylıklarını reddederek dü taraftan da birer ehemmiyetli adı yarışma dışına itmiş oldu.
Libya'da 24 Aralık'ta düzenlenmesi planlanan reislik seçiminde önce turda tek sözlü yüzdelik 50'nin üstünde oy alamazsa ikinci dolaşma gerçekleştirilecek. Başkanlık seçiminin öne çıkan adayları şöyle:
Abdulhamid Dibeybe
Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, reislik seçiminde adaylığı ikrar edilen esame ortada arazi alıyor.
Dibeybe, 1959'da Türk menşeli Libyalıların da yaşadığı, başşehir Trablus’un 200 kilometre doğusunda arazi düzlük Misrata’da doğdu.
Evli ve 6 bebek babası bulunan Dibeybe, 2006'dan Şubat 2021'e denli Libya'nın en şişman yapım şirketi kendisine tanıdık Libya Yatırım ve Geliştirme Holdinginin (LIDCO) başkanlığını yürüttü.
Dibeybe başkaca ülkenin dü ehemmiyetli fut topu kulübünden bir tanesi bulunan İttihad’ın da başkanlığını yaptı. Kanada’nın Toronto Üniversitesinden faziletli lisans derecesi mevcut Dibeybe, Muammer Kaddafi'yle de andıran ilişkilere sahipti.
Libya'da gücük ay ayından buyana Başbakanlık vazifesini tay tay arabası Dibeybe, başta Trablus’ta 2011'den sonradan ortaya çıkan ayrık yapıları yıkarak, yerlerine dallar düşüncesince dubara alanları ve parklar yaptı. Dibeybe, toy evlenecek çiftlere de adam başına 20’şer bin dinar (yaklaşık 4 bin dolar) cevapsız dünyaevi yardımında bulundu.
Akile Salih kabilinden planlı Tobruk kentindeki Libya Temsilciler Meclisinin, 21 Eylül’de UBH'den güvenoyunu arka çektiğini duyurmasının arkası sıra Libyalılar hükümete erbap print ve Dibeybe’nin el desteği arttı. Şu anda en çelimli reis bey talibi kendisine değerlendiriliyor. İkinci tuğra kalmasına kesme gözüyle bakılıyor.
Halife Hafter
Libya’nın doğusundaki evlilik dışı silahlı güçlerin önderi Halife Hafter, 1943'te Bingazi’nin güneyindeki Ecdebiye nahiyesinde dünyaya geldi. Sovyetler Birliği’nde futbolcu duygu eğitimi aldı.
Hafter, 1969’da Kral İdris yönetiminin devrilmesi düşüncesince Albay Muammer Kaddafi’nin darbesine dayanak noktası verdi. Darbe kalburüstü olunca Kaddafi yönetiminde cıvıl cıvıl süresince çabucak terfian Genelkurmay Başkanı oldu. 1987’de kestirmece 700 askeriyle Çad ordusu kabilinden tutsak alındı. 1990’da ABD’ye sığınma fail Hafter, 1999’da Kaddafi’ye erinç çarpış girişiminde bulundu. Başarısız olmasının arkası sıra yeni baştan ABD’ye döndü.
Hafter, 2011’de Kaddafi’nin ölümünden doğrudan sonradan Libya’daki muvakkat yönetime tahavvül etmek az daha Bingazi’ye geldi. Hükümet önderi Abdulfettah Yunus’un suikast neticesinde ölmesinin arkası sıra ülkeyi vazgeçme etti. Hafter, 2014’te baştan sahneye print ve müşterek kat hâlâ çarpış girişiminde bulundu.
Başarılı olamayınca Tobruk’ta sanki hükümetini ve meclisini kurarak Trablus’taki BM kabilinden şöhretli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne erinç savaşmaya başladı. Çevresindeki aşiretlerden toplamış olduğu 60 bin denli askerle Fizan alanını ele geçirdi. Milislerine 4 Nisan 2019'da başşehir Trablus’a atılım buyruğu verdi. Hafter milisleri aylarca Trablus'un cenup bölgelerine roketli atılım düzenledi. Saldırıda yüzlerce çırçıplak yaşamını kaybetti. Halife Hafter, halen ülkenin doğusunu kontrolü altında tutuyor.
Hafter kendisince ABD’nin Virginia vilayetinde 30 Eylül 2020'de “işkence, insanoğlu kaçırma ve tadı yürütüm kabil harp suçlarından” sorun açıldı. Ayrıca Libya Askeri Savcılığı, Hafter kendisince soruşturma neticesinde çıkardı. Ayrıca Terhune kentinde mevcut şişman mezarlardan da Hafter'e ilişkin milisler mesul tutuluyor. Kontrol altında tuttuğu alanlarda öteki sözlü Akile Salih'i geçebileceği öngörülüyor.
Fethi Başağa
Fethi Başağa, 1962’de Misrata'da doğdu. 1984 senesinde Misrata Havacılık Okulu'ndan yetkilendirilmiş oldu. On yılını harp uçağı üstüne uzmanlaşmış müşterek eğitmen uçucu kendisine geçirdi. 1993 senesinde Libya Hava Kuvvetleri'nden ayrılarak siyasete atıldı.
Başağa, 2014'te Misrata'dan Temsilciler Meclisine seçildi. 2018-2021 yıllarında Fayiz es-Serrac’ın başbakanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nde (UMH) İçişleri Bakanlığı vazifesini yürüttü. Türk menşeli bulunan Başağa, UMH'de Serrac'tan ahir en çelimli insanoğlu kendisine biliniyordu.
Akile Salih
Libya'nın doğusundaki Kubbe yerleşiminde 1944'te doğan Akile Salih, 1970 senesinde Bingazi Üniversitesi Hukuk Fakültesinden yetkilendirilmiş oldu. Kaddafi zamanında müddeiumumilik ve İstinaf Mahkemesinde Hukuki Teftiş İdaresinin şefliğini yaptı.
Kaddafi'nin devrildiği 2011 yılından sonradan çalışkan siyasete atık Salih, Libya'da 2014'te planlı seçimlerde mebus seçildi.
Hafter’in çarpış girişiminin arkası sıra yaşanmış bulunan süreçte Tobruk'a derece derece burada Temsilciler Meclisinin kurulmasına ön fut oldu. Halen Temsilciler Meclisi Başkanlığını önleyen Salih, Libya’nın batısındaki taraflarca “müzakere edilebilmekte müşterek aktör” kendisine tanımlanıyor.
İbrahim ed-Debbaşi
İbrahim ed-Debbaşi, 1950'de Libya’nın batısındaki Sabrata şehrinde doğdu. Kaddafi zamanında Libya'nın Birleşmiş Milletler (BM) delegesi bulunan Debbaşi, Mart 2009'da BM Güvenlik Konseyine reislik etti.
Debbaşi, Libya’da Kaddafi diyetinin sona erdiği 17 Şubat Devrimi'nin destekçilerinden biridi. 2011 yılındaki hadiseler sırasında sivillerin korunması ve arsıulusal topluluğun Kaddafi rejimini devirmeye müteveccih müdahalesinde ehemmiyetli roller oynadı.
Beşir Salih
Muammer Kaddafi'nin büro müdürlüğünü önleyen Beşir Salih, Cezayir ve Tanzanya büyükelçiliği görevlerinde bulundu. Kendi ifadesine göre, 1998'de Kaddafi ile Afrika Birleşik Devletleri projesinde idman az daha sefaret vazifesini bırakarak Libya'ya döndü.
Bir vakitler “Kaddafi’nin salim kolu” kendisine vasıflandırılan Salih, Libya'nın Afrika'daki envestisman portföyünün başkanlığı vazifesini de yürüttü.
Osman Abdulcelil
Osman Abdulcelil, 1967'de Batı Dağları kendisine adlandırılan bölgedeki Zintan şehrinde dünyaya geldi. Fayiz es-Serrac başbakanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti'nde Eğitim Bakanlığı vazifesinde bulundu.
Genetik ve kalıtım bilimi mühendisliği dalında doktora önleyen Abdulcelil, Libya’nın değişik üniversitelerinde dersler vermektedir.
İtiraz süresinin bitiminin arkası sıra dizelge kesinleşecek
Libya'da reislik seçimleri düşüncesince adaylığı prensipte ikrar edilen 73 erkek ile alakalı mümkün itirazlar 48 zaman süresince değerlendirilecek.
Adaylığa engel müşterek gidişat görülmediği takdirde bahis konusu dizelge kesinleşecek.
