İstanbul
İnsan kanalıyla meydana getirilen en nazik su yollarından Süveyş Kanalı, hizmete alındığı günden buyana 152 sene geçmiş olmasına karşın hem evren ticareti aynı zamanda Mısır ekonomisi düşüncesince önemini koruyor.
Mısır'ın Osmanlı toprakları ortada arazi almış olduğu devre bulunan 17 Kasım 1869 senesinde açılışı gerçekleşen ve çağ Mısır sınırlarında arazi meydan Süveyş Kanalı, Kızıldeniz'i, Akdeniz'e bağlıyor. İnsan kanalıyla nesir edilmiş bulunan 193 kilometre uzunluğundaki kanal, dünyanın en cıvıl cıvıl su kanalları ortada ön sıralarda arazi alıyor.
Süveyş Kanalı ve Kanal İstanbul'a bağlı AA muhabirine izah karşıcı Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkan Yardımcısı Doç. Dr. İsmail Numan Telci, "Süveyş Kanalı, toptan tecim ve Mısır ekonomisi düşüncesince nice yönden önemlidir. Küresel ticaretin tahminî yüzdelik 12'si, Asya'nın büyüyen pazarlarını Avrupa'ya derya aracılığıyla bağlayan bu elverişsiz koridordan bitmeme etmektedir." ifadesini kullandı.
Telci, toptan ticaretin tahminî yüzdelik 12'sine ek olarak, sıvılaştırılmış saf gazın tahminî yüzdelik 8'inin de gelişigüzel gündüz bu kanaldan geçtiğini söyledi.
Süveyş Kanalı'nın endamsız birlikte müddet düşüncesince bile birlikte biçimde bloke olmasının, evren ekonomisi ve ticareti üstünde ağır etkilere sebep olabildiğine aksan karşıcı Telci, laflarını şöyle sürdürdü:
"Bu bir hale birlikte sağlam bu senenin başlarında yaşandı. 23 Mart 2021'de yaşanmış bulunan vakada Ever Given ünlü sefine Süveyş Kanalı'nda karaya oturdu ve kanaldan geçişleri ağız ağıza engelledi. Bazı şirketlerden tahsil edilen verilerde, Ever Given'in gelişigüzel gündüz çizgi üstünden tahmini 9,6 bilyon dolarlık ticareti engellediğini paylaşıldı. Bu numara indirgendiğinde, saatte 400 milyon dolara ve 3,3 milyon titrem kargoya yahut dakikada 6,7 milyon dolara eşittir. Alman sigorta firması Allianz'ın değerlendirmelerine uyarınca ise tıkanıklık toptan ticarete haftada 6 bilyon ila 10 bilyon dolar ortada birlikte maliyete defa açtı. Gerek bu rakamlar gerekse de kanaldan sabık sefine sayısı ve bunun Mısır düşüncesince finansal getirisi, Süveyş Kanalı'nın zamanımız toptan ticaretinde ve Mısır'ın ekonomisinde ne denli ehemmiyetli olduğuna ortaya koymaktadır."
Mısır ekonomisine salname 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlıyor
İsmail Numan Telci, kanalın Mısır düşüncesince gelişigüzel gündüz sayı farkı 15 milyon dolar, salname ise 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlayıcı ehemmiyetli birlikte finansal eşme olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla, Süveyş Kanalı Otoritesi Başkanı Usame Rabie'nin yaşanmış bulunan buhran esnasında belirttiği gibi, Ever Given'in karaya vurması kararında Mısır gelişigüzel haset düşüncesince tahminî 15 milyon dolarlık birlikte dirimlik yitirilmesine sunulan kaldı. Bununla birlikte, birtakımı iletişim araçları kuruluşları kabilinden Süveyş’e seçenek planların değerlendirilmesi dair istihbarat yapıldı. Bu bağlamda, özellikle İsrail'in Eylat kentinden Doğu Akdeniz'e denli planlanan Ben Gurion Kanalı ünlü birlikte su yolunun yapımı dile getirildi."
Mısır'ın sonuç 10 yılda Süveyş'i bollatmak ve yükseltmek düşüncesince icraat gerçekleştirdiğini tamlayan Telci, "Bu kapsamda meydana gelen sonuç çalışmalar, gemilerin çizgi üstünden ilerleyiş ve intikal sürelerini çurlatmak neredeyse 2015 senesinde 35 kilometre boyunda koşut birlikte kanalın yapımı oldu. Bu çalışmaların bütün maliyeti tahminî 509 milyon dolar adına kaydedildi. Bu icraat cezaevi uğrunda bulundurulduğunda, Mısır'ın Süveyş'e ne denli ehemmiyet verdiği gündüz yüzüne çıkmaktadır." ifadelerini kullandı.
Telci, Süveyş Kanalı'na birtakımı toptan güçlerin de küsurat ilgisinin olduğuna aksan yaparak, "Bu çerçevede Rusya ve Çin kabil devletler Süveyş Kanalı güzergahında başıboş tecim yerleri ihdas girişimleri yapmakta ve gine bu bölgedeki limanlarda çalışan olmaya çalışmakta." değerlendirmesinde bulundu.
"Kanal İstanbul izlemsel manada ehemmiyetli birlikte üstünlük olacak"
Kanal İstanbul'un da planlandığı biçimde yapılması yerinde Türkiye düşüncesince ağır birlikte finansal eşme oluşturmasının beraberinde izlemsel manada da ehemmiyetli birlikte üstünlük olacağını anlatım fail Doç. Dr. Telci, "Nitekim planlamalara uyarınca Kanal İstanbul'dan günde tahminî 150 geminin geçeceği düşünülmekte ve bu trafiğin Türkiye'ye salname getirisinin minimum 8 bilyon dolar olabileceği kestirim edilmekte." dedi.
Telci, çizgi süresince nesir edilecek bulunan tecim bölgelerinin ekonomiye yapacağı katkılara bağlı adına da şunları kaydetti:
"Kanal süresince nesir edilecek bulunan tecim yerleri de İstanbul'un toptan ticaretin merkezlerinden bir tanesi olma konumunu güçlendirecek. Öte taraftan Kanal İstanbul projesinin yaşama geçmesiyle İstanbul Boğazı'ndan devredilmek yerinde mütebaki riskli onama edilen gemiler, acemi kanala yönlendirilecek ve bu manada ortaya çıkması beklenen mesail asgariye indirilecek. Bu durumun birlikte ayrıksı müspet kararı ise Kanal İstanbul projesinin, İstanbul Boğazı’nın zamanı yapısının korunmasına da katkıda bulunacak olmasıdır.
