Rusya'nın 2014'de ilhak etmiş bulunduğu Kırım'ın gine Ukrayna'ya iştirakı ve bu yönde arsıulusal manada bası ve halkoyu kurmak düşüncesince başlatılan Kırım Platformu Liderler Zirvesi'nin ikincisi bu sene Ukrayna'nın başkenti Kiev'de gerçekleşti. Zirveye, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Polonya Başbakanı Andrej Duda, Kırım Tatar halkının önderi ve Ukrayna saylav Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun indinde birtakım arsıulusal şirketlerin temsilcileri de katıldı.
Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan iktisap etmek az daha NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Japonya Başbakanı Kişida Fumio, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi zirveye videoteyp ileti gönderdi.
“Kırım, Ukrayna toprağıdır”
Zirvede ev sahibi sıfatıyla katılımcılara hitaben birlikte mülakat meydana getiren Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Kırım üzerine Ukrayna'nın kararlılığını birlikte defa hâlâ ortaya koyarak, “Rusya'nın yozlaşması Kırım'ın ele geçirilmesiyle başladı. Dini gerekçelerle Kırım Müslümanlarına baskılar ile 21. yüzyılda Avrupa'daki en iri gadir gerçekleşti. Kırım'ın özgürlüğünü savunanların, kıya ve işkencelere karşı gelenlerin bütünü Kırım'dan kovuldu. Ukrayna'nın Kırım üstünde gine kontrolü sağlaması Avrupa'da harp karşıtı birlikte hamle olacak. Bu, güvenliği arka getirecek ve adaleti sağlayacak, Kırım'ı çağcıl dünyaya baştan bütünleşmiş edecektir. Kırım Ukrayna düşüncesince rastgele birlikte semt ve ya jeopolitik oyunda yıldırıcı ülkenin elindeki bitirim çipi değil. Ukrayna düşüncesince Kırım, özgürlüğünü güvence ettiğimiz halkımız ve toplumumuzun birlikte parçasıdır. Kırım, Ukrayna toprağıdır ve işgalden kurtarıldıktan sonradan devletimizle Avrupa Birliğinin birlikte parçası olacaktır. Buna eminim” dedi.
Zelenskiy, Darya Dugina suikasti ile bağlantılarının olmadığını söyledi
Zirvede başkaca gündeme müteallik soruları da yanıt veren Zelenskiy, geçtiğimiz günlerde Moskova'da aracına planlı bombalı saldırıda maktul Rus gazeteci Darya Dugina suikasti ile ilişik de konuştu. Rus istihbaratının bu saldırının sorumlusu namına Ukrayna istihbaratının üyesi bulunduğunu öne sürdüğü Natalya Vovk'un, Ukrayna yurttaşı olmadığını korumak için gayret sarfeden Zelenskiy, “Bu banko bizimle irtibatlı değil. O bizim ülkemizin yurttaşı değil ve Ukrayna topraklarında da bulunmuyor” niteleyerek kendilerine müteveccih bu iddiaları reddetti.
“Türkiye, Kırım'ın ilhakını tanımamakta, bu adımın evlilik dışı ve hususiyet dışı bulunduğunu ilk günden bu yana açıklıkla savunmaktadır”
Zirveye videoteyp ileti göndererek bütün dünya kamuoyuna Türkiye'nin, Kırım mevzusundaki tavrını açık biçimde anlatım fail Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Türkiye, Kırım'ın ilhakını tanımamakta, bu adımın evlilik dışı ve hususiyet dışı bulunduğunu ilk günden bu yana açıklıkla savunmaktadır. Bu elden türel değil, ahlaki temelleri de bulunan prensipli birlikte duruştur. Kırım'ın ayrılmaz birlikte parçası bulunduğu Ukrayna'ya iadesi esasi bakımından arsıulusal hukukun gereğidir. Kırım'ın evcil halklarından bulunan Kırım Tatar soydaşlarımızın düzenlilik ve esenliğinin temini de Türkiye'nin öncelikleri arasındadır. Kırım Tatarı yurttaşlarımız Kırım'daki gelişmelerin yaklaşan takipçileridir. Bu vesileyle güzeşte sene platformun Kiev'deki ilk zirvesine katıldıktan sonradan gözaltına tahsil edilen Kırım Tatar Milli Meclisi Birinci Başkan Yardımcısı Narimen Celal ve dostlarının birlikte an geçmiş evlerine ve ailelerine iltisak beklentimizi tekrarlıyorum. Tarih süresince iri acılara verilen küsurat Kırım Tatarları özlük anayurtlarında sulh içinde yaşamı sürdürmenin muhik mücadelesini veriyorlar. Türkiye bu süreçte Ukrayna hükümetinin ve Kırım Tatarlarının indinde olmayı sürdürecektir” dedi.
“Barışın tesisi doğrultusunda kolaylaştırıcılık ve arabuluculuk gayretlerimizi yılmadan, yorulmadan sürdürmeye kararlıyız”
Sözlerinin devamında Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın diyalekt istikrara verdiği zarardan bahsederken buna karşı Türkiye'nin sulh düşüncesince gösterdiği çabalardan bahseden Erdoğan, “24 Şubat'tan bu yana bitmeme fail savaşın Ukrayna'nın yer bütünlüğü ve egemenliği temelinde adaletli birlikte barışla sona erdirilmesi icap ettiğini savunuyoruz. Türkiye namına bu amaçla diplomatlık kanalını işler duruma bildirmek düşüncesince iri efor harcadık. Mart ayında Antalya'da meydana getirilen dışişleri bakanları toplantısı, akabinde İstanbul'da yaptığımız sulh görüşmeleri ve akıbet namına hububat üzerine varılan geçim kadar ehemmiyetli ve konkre başarılar elde ettik. 18 Ağustos'ta Lviv'e yaptığım ziyarette bu tavrımızı birlikte defa hâlâ ortaya koyduk. Ancak yakalanan ivmenin korunması ve kalımlı neticelere dönüşmesi, tarafların sulh uğrunda atacağı adımlara bağlıdır. Barışın tesisi doğrultusunda kolaylaştırıcılık ve arabuluculuk gayretlerimizi yılmadan, yorulmadan sürdürmeye kararlıyız. Savaşın bitmesi ve Karadeniz havzasının baştan dirlik ve istikrara ulaşması elden alana değil bütün dünyaya dip birlikte soluk aldıracaktır” ifadelerini kullandı.
“Artık Ukrayna ile birlikteyiz ve gerektiği sürece Ukrayna ile olmaya bitmeme edeceğiz"
Zirveye videoteyp ileti gönderen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya'nın saldırılarının arkası esna NATO ülkelerinin Ukrayna'yı desteklediğini belirterek, “NATO, çelimli ve özgür birlikte Ukrayna'nın, Avrupa - Atlantik güvenliğinin garantisidir. Artık Ukrayna ile birlikteyiz ve gerektiği sürece Ukrayna ile olmaya bitmeme edeceğiz” dedi.
Savaşın önümüzdeki şita da bitmeme edeceğini öne geçindiren Stoltenberg, “Önümüzde birlikte şita mevcut ve şita aşırı kaba geçecek. Savaşın şimdiden enikonu yıprattığını görüyoruz. Bu birlikte arzu mücadelesi. Bu nedenden Ukrayna'yı özgür birlikte kavim namına kazanabilmesi düşüncesince Ukrayna'yı desteklemeye bitmeme etmeliyiz” dedi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise videoteyp mesajında, Ukrayna'ya en çelimli desteği verici ülkelerden bir tanesi olduklarını, Rusya'nın eskiden Kırım'a yaptığını bu defa bütün Ukrayna'ya gerçekleştirmek istediğini ve buna karşı da İngiltere'nin Ukrayna'ya desteğini sürdüreceğini söyledi.
Erhan Altıparmak
