Taşkent
Özbek ve Kazak gazetecilerle yöntem uzmanları, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in güzeşte hafta Kazakistan’a resmi ziyareti esnasında mevkidaşı Kasım Cömert Tokayev ile dü iklim ilişkilerinin müttefiklik düzeyine çıkarılmasını öngören deklarasyonu imzalamasıyla ilgilendiren değerlendirmelerde bulundu.
Özbek gazeteci 2020 TÜRKSOY Basın Ödülü sahibi Abduvali Saybnazarov, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, bahis konusu deklarasyonu "tarihi anlaşma" yerine nitelendirirken, semt devletleri ortada geçmiş kat Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi kurulacağını ve müttefikliğin izlemsel yönlerinin belirleneceğini kaydetti.
Saybnazarov, "İki iklim arasındaki müttefiklik ilişkilerini öngören bu zamanı mal beyanı Orta Asya devletleri ortada geçmiş kat imzalanıyor." dedi.
"Orta Asya düşüncesince ehemmiyetli yanında dönüm noktası olacaktır"
Saybnazarov, deklarasyonun Orta Asya’nın kılavuz lokomotiflerinden Özbekistan ve Kazakistan’ın aut politikada, aktüel meselelerde ve arsıulusal şirketler kapsamında baş başa akıntı etmelerini ve birbirlerinin menfaatlerine aykırı hürmet duymalarını da sağlayacağını belirterek, "İki el arasındaki zamanı bağlar, komşuluk ilişkileri, eş içsel ve kültürel değerler temelinde imzalanan deklarasyon, Orta Asya'da esas yanında siyasal ittifakın oluşmaya başladığını gösteriyor. Bu, aykırı gerilimlerden, uç çatışmalarından ve birtakımı hallerde budunsal çatışmalardan ırak sıfır Orta Asya düşüncesince ehemmiyetli yanında dönüm noktası olacaktır." ifadesini kullandı.
Müttefiklik deklarasyonunu imzalamakla Özbekistan ile Kazakistan arasındaki ilişkilerin niteliksel yerine en yukarı düzeye ulaştığını ve kararlı yanında hasep kazandığını kaydeden Saybnazarov, Özbekistan ve Kazakistan’ın baş başa akıntı etmesi yerinde bölgenin öteki ülkelerinin de birleşebileceğini, aralarındaki değme çeşitli problemi öz aralarında çözebileceğini ve nihayetinde üçüncü devletlerin bu meseleye karışma etmesine müsaade verilmeyeceğini vurguladı.
Saybnazarov, şimdiye denli izlemsel iştirak düzeyinde bulunan Özbekistan ile Kazakistan arasındaki ilişkilerin müttefiklik düzeyine ulaşmasının Orta Asya’nın öteki ülkelerine de müspet bulaşık edeceğini ve bölgenin umumi menfaatlerine fariza edeceğini dile getirerek, "Özbekistan ile Kazakistan ortada müttefiklik deklarasyonunun imzalanması zamanı yanında hikâye olmanın yanı esna Orta Asya’da denge ve kalkınma düşüncesince atık ehemmiyetli yanında adımdır." değerlendirmesinde bulundu.
Özbek yöntem uzmanı Kemaliddin Rabbimov da müttefiklik deklarasyonunun önemine değinerek, "Müttefiklik deklarasyonu iri siyasal ve simgesel ciddiyete sahip. Deklarasyon, dü ülkenin aykırı koordinasyonunun en yukarı kurda olmasını gerektiriyor. Müttefiklik deklarasyonu Orta Asya bölgesinin jeopolitik bağımsızlığı düşüncesince ağırbaşlı yanında siyasal ortam olabilir." ifadesini kullandı.
Bölgesel entegrasyona akıllıca atık zamanı adım
Kazakistan ile Özbekistan ortada 6 Aralık’ta imzalanan müttefiklik deklarasyonu, Kazak gazeteciler ve uzmanları çeşidinden "dış tehditlerle baş başa dövüşmek ve Orta Asya kabil potansiyeli faziletkâr yanında alanda konuşu ilişkilerin entegrasyonu düşüncesince atık zamanı adım" yerine değerlendirildi.
Kazak gazeteci Amangeldi Kurmetuly, Kazakistan ile Özbekistan arasındaki izlemsel ilişkilerin müttefiklik düzeyine çıkarılmasının alanda dünkü yanında zamanı niteliğe eş bütünleşme döneminin başladığı anlamına geldiğini söyledi.
Kurmetuly, güzeşte yaz aylarından itibaren Nur Sultan ile Taşkent ortada aykırı resmi ziyaretlerin sıklaştığına ayraç ederek, "Özellikle Türk dünyası dalında gelişimleri yakından izleme fail yanında gazeteci yerine bu ziyaretleri müspet ayraç yerine yorumlamıştım. Dediğim kabil de çıktı." ifadesini kullandı.
Özellikle Afganistan’daki iktidarın Taliban’ın eline geçmesi kabil faktörün hemhudut dü iklim ortada ehemmiyetli yanında ruzname maddesi yerine ortaya çıktığına dikkati çekici Kurmetuly, "Kazakistan ile Özbekistan arasındaki ilişkilerin müttefiklik statüsü kazanmasındaki en iri etkenlerin bir tanesi de Afganistan’daki gelişmeler bulunduğunu düşünüyorum. Çünkü ülkeler arası ilişkilerin izlemsel düzeyden müttefiklik düzeyine çıkarılması, bu devletlerin birbirine ekonomik, içtimai ve askeri yardımlar hazırlamaya müheyya olması demektir." biçiminde konuştu.
Kurmetuly, Orta Asya istikrarının aracısız Kazakistan ve Özbekistan’daki istikrara ilişkin bulunduğunun altını çizerek, "Bölgede terörizm, süper güçlerin jeopolitik oyunları kabil gözdağı unsurlarının bulunduğunu biliyoruz. Bu manada müttefiklik ilişkilerinin esasta bu tehditlere yanında yanıt yerine kurulduğunu söyleyebiliriz." değerlendirmesini yaptı.
Deklarasyonun Türk Devletleri Teşkilatı çerçevesindeki bütünleşme faaliyetlerini de güçlendireceğini tamlayan Kurmetuly, şunları kaydetti:
"Hazar Denizi’nin gün batısı kısmında Türkiye ile Azerbaycan ortada çalışan teşrikimesai var. Artık gün doğusu kısmında toprak düzlük Kazakistan ile Özbekistan’ın da teşrikimesai henüz faziletkâr düzeye taşınmış oldu. Bütün bunlar Türk Devletleri Teşkilatına organ ülkeler ile öteki Türk halklarının gelecekteki eş hedefleri doğrultusunda baş başa akıntı etmelerini sağlayacaktır."
Kazak iktisatçı Saparbay Jubayev de Kazak-Özbek konuşu ilişkilerinin 25 salname duraksamanın arkası esna 2016’dan sonradan canlandığını hatırlattı.
Jubayev, akıbet çağda ehemmiyetli konuşu atılımlar meydana getiren Özbekistan’ın bölgenin çekicilik ülkesi biçimine geldiğine ayraç ederek, "Özbekistan, Orta Asya’nın topu topu ülkeleriyle sınırı mevcut yanında tane ülkesi. Nüfus yerine da önde. Kazakistan da bölgenin konuşu önderi konumuyla envestisman potansiyeli faziletkâr Özbekistan’la konuşu ilişkilerini güçlendirmek istiyor." ifadelerini kullandı.
Yaklaşık ilkokul sene evvela dü iklim arasındaki tecim kütlesinin 1 bilyon doları güçlü bulmadığına dikkati çekici Jubayev, "2021 yılının nihayetinde düet tecim hacmimizin 4 bilyon dolara çıkması bekleniyor. Bu, alanda düet konuşu ilişkilerin sağlamlaştığını gösteriyor." dedi.
