Kudüs
Ebu Hevaş'ın özgürlüğü düşüncesince yaşamını tehlikeye attığı, Filistin sokağında da yakından izleme edilen kıtlık grevi, İsrail'in Filistinlilere müteveccih 1967'den bu yana uyguladığı "idari tutukluluk" sistemini baştan gündeme getirdi.
İngiliz koloni dönemindeki Olağanüstü Hal Yasası'ndan uyarlanan İsrail askeri yasaları, tutuklanan ferdin konusu için suçlamayı yada bununla ilişik delilleri "güvenlik" sebebi öne sürülerek öğrenemediği idari tutukluluk uygulamasını kullanıyor.
İnsan haklarına karşıt bu infaz İsrailli ve Filistinli doğruluk örgütlerinin birlikte arsıulusal insanoğlu hakları kuruluşlarınca koyu halde eleştiriyor.
İdari durdurma sistemi elbette çalışıyor?
İsrail ordusu, iç duyum teşkilatı Şabak (Şin-Bet) ile teşrikimesai halinde, engelleme altındaki Batı Şeria'da "ileride zeval işleyebileceği" sebebi öne sürülerek Filistinlileri idari tutuklu yerine gözaltına alabiliyor.
Gözaltındaki Filistinliler, 8 gündüz ortamında askeri mahkemeye çıkartılıyor. Ancak burada tutuklu Filistinli yahut avukatı, askeri savcının mahkemeye sunmuş olduğu durdurma gerekçesini, bununla ilişik delilleri "güvenliğe dokunca verebileceği" mazeretiyle öğrenemiyor. Bu sebeple ortak sakatlık süreci yada defans belkili değil.
İsrailli doğruluk örgütlerine göre, askeri mahkemeler tutuklanan eşhas dirlik "otomatik izin mercileri" denli cereyan ediyor.
Filistinliler, haklarındaki suçlamayı öğrenemeden ve menfaatlerini defans hakkından yoksun halde 6 ayak tabanı derece hapse atılabiliyor. Altı ay sonraları baştan askeri mahkemeye gönderme edilen fakat suçlamadan bihaber ortak Filistinlinin tutukluluk süresi defaatle baştan uzatılabiliyor.
Örneğin, Hamas'ın önde mevrut liderlerinden Hatim Kafişa, İsrail hapishanelerinde 15 sene süreyle kesintisiz yerine idari durdurma uygulamasına verilen kalmasıyla tanınıyor.
Filistinlilerin itham ve yargılamadan yoksun cezası
Filistinli tutukluların koşullarını ve insanoğlu haklarını izleyen teşkilat "Ed-Damir", idari tutukluluk periyodunu "suçlama ve yargılamadan yoksun ceza" halinde tanımlıyor.
Damir, idari tutukluluk sürecine mahkum ortak ferdin konusu için itham iddiasını "gizli dosya" sebebi öne sürülerek öğrenemediğine dikkati çekiyor.
İdari tutukluların başıboş bırakılacakları haset bilmediklerine ayraç fail Damir, hapisten çıkmalarına biraz gündüz kala, arada ortak de çıkacakları gündüz Filistinlilerin tutukluluklarının uzatıldığını aktarıyor.
İsrail, 1967'den bugüne 50 bin el bu yönteme başvurdu
Filistin Esirler Cemiyetinin paylaşmış olduğu verilere göre, İsrail hapishanelerindeki idari tutukluların sayısı 2021'de 500'e ulaştı. İsrail ordusu, 2021'de 1595 idari tutukluluk buyruğu verdi. Bunun ortak kısmının Filistinlilerin idari tutukluluk cezalarının uzatılması kararlarını ihtiva ettiği paylaşıldı.
Filistin Tutuklu Çalışmaları Merkezi, İsrail hapishanelerinde zaman bakımından 6 Filistinli milletvekili, 4 bebek ve dü eş idari tutuklu olduğuna ayraç etti.
İnsan hakları örgütlerine göre, alanda yaşanmış olan maşeri olaylarda, idari tutukluların sayısında artma kaydedildi. Filistin'de yaşanmış olan Birinci ve İkinci İntifada ile 2015'te yaşanmış olan vakalarda İsrail idari tutukluluk yöntemine şimdi derişik başvurdu.
Hak örgütlerine göre, İsrail, 1967'den itibaren tutukladığı 700 bin Filistinliden 50 bininde idari tutukluluk uygulamasına başvurdu ve bugüne kadarki idari tutuklamaların az şimdi ½ si 2000-2014 ortada yaşandı.
İsrailli insanoğlu hakları örgütü B'Tselem'e göre, İkinci İntifada'nın yaşandığı 2003'te İsrail hapishanelerinde 1000 Filistinli idari tutuklu vardı.
Hak örgütleri, İsrail'in delillerin yetersizliği ve duruşma sürecinden kaçındığı hallerde idari tutukluluk kanalıyla Filistinlileri cezalandırmaya gittiğine dikkati çekti.
Filistinliler kıtlık grevi ve mahkemeleri boykotla direniyor
Filistinliler, idari durdurma uygulamasına dirlik bugüne derece fazla sayıda aksiyon gerçekleştirdi. Filistinli idari tutuklular bu sene başlangıcında İsrail mahkemelerini boykot ederek uygulamayı gıcırtı ika sonucu aldı.
Geçen sene 60 Filistinli idari tutuklu, uygulamaya dirlik kıtlık grevine gitme sonucu aldı.
Filistinli Ebu Hevaş, 27 Ekim 2020'den bu yana bitmeme fail idari tutukluluk cezasına dirlik kıtlık grevini 141 gündüz süresince sürdürdü. Sağlık hali eleştiri seviyeye mevrut Ebu Hevaş, İsrail makamlarının tutukluluk süresinin sonlandığı 26 Şubat'ta başıboş kalacağı yönündeki vaadi karşılığında kıtlık grevini bıraktı.
"İdari tutukluluk, ırkçılığın en baş döndürücü ifadesi"
Ödüllü insanoğlu hakları aktivisti İsrailli Prof. Nurit Peled Elhanan, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, "İdari tutukluluk, ırkçılığın en baş döndürücü ifadesi. İsrail'deki maşeri ulum ekol kitaplarında, idari tutukluluğun demokrasinin terörizme dirlik korunması düşüncesince Yahudilere endamsız ortak süre, Filistinlilereyse sınırsız yerine uygulanabileceği geçiyor." ifadelerini kullandı.
İdari tutukluluğun İsrail'in yönetim etmiş olduğu nüfusun yarısına dirlik "diktatörlüğünü" ortaya koyduğuna ayraç fail Elhanan, "Bunun en trajik tarafı da İsraillilerin bu acımasızlığa dirlik duyarsızlığı. Birkaç insanoğlu hakları savunucusu haricinde İsrailliler, Filistinlilerin bariz ortak neden, itham olmadan hepsi insanoğlu haklarından yoksun bırakılması ve kıtlık grevinde az şimdi yaşama veda etmesine dirlik aldırmaz kalıyor. Hemşireler, doktorlar, avukatlar kelimesiz kalıyor zira Filistinlileri şimdi az canlılar yerine görüyorlar." dedi.
Elhanan, Filistinlilerin hayat ve ahiret yolculuğu arasındaki çizgisinin "kana teşne siyasetçiler, zabitan ve polislerin" elinde olduğuna değinerek, "Uluslararası hukuka karşıt idari tutukluluk uygulaması, İsrail'i pazarlandığı biçimde ortak demokrasiden artma ışıksız despot ortak talih yerine etiketliyor." diyerek konuştu.
"Askeri mahkemeler türel cila, arsıulusal topluma güzel başlamak düşüncesince ortak tiyatro"
İsrailli insanoğlu hakları örgütü B'Tselem uzmanı Roy Yellin de idari tutukluluğun az şimdi ağız ağıza Filistinlilere uygulandığını, fazla eşsiz yerine da İsrailli aşırıcı gruplara uygulandığını belirtti. Yellin, Aralık 2021'de İsrail hapishanelerinde yüzlerce Filistinli idari tutuklu bulunduğunu, buna rağmen on paralık İsrailli Yahudi olmadığına dikkati çekti.
İsrail'in idari tutukluluk uygulamasını ortak sakatlık karikatürüne benzeten Yellin, şunları söyledi:
"İdari tutuklular işledikleri ortak zeval düşüncesince değil, ortak suçu işleyebileceği sebebi öne sürülerek hapse atılıyor. Tutuklu, neyle suçlandığını bilmiyor. İsrail makamları bunu şu biçimde gerekçelendiriyor şayet ki tutukluya neyle suçlandığı açıklanır ve dirlik ortak savca hazırlanırsa, bunun asayiş kaynaklarına dokunca vereceğini öne sürüyor."
Yellin, İsrail'de idari tutukluluk cezasının verildiği askeri mahkemeleri "bir kanguru mahkemesi" diyerek tanımlayarak, "İnsanların belli başlı ortak sürenin peşi esna bilge karşısına çıkarılması gerekiyor bu da çabucak ortak türel cila, arsıulusal topluma güzel başlamak düşüncesince ortak tiyatro. İnsanlar kendilerine ne suçun yöneltildiğini bilmiyor. Bununla ilişik ortak tutanak sunulmuyor ve menfaatlerini neye dirlik savunacaklarını bilmiyor. Bu çabucak ortak şov." ifadelerini kullandı.
İsrail'in kıtlık grevindeki ortak erkek dirlik idari tutukluluk sonucuna bitmeme etmesini değerlendiren Yellin, "İsrail askeri mahkemesi, ahiret yolculuğu eşiğine mevrut birinin yıldırı saldırısı düzenleyebileceğini düşünüyor. Bu, idari durdurma uygulamasının içinin ne derece yersiz bulunduğunu gösteriyor. Hapiste durmak mı yok ise kendini ölüme atmak mi, bu hakkıyla özlem ortak seçenek." diyerek konuştu.
Dünyada Kovid-19 salgını esnasında nice ülkenin dehşet şartları esbabımucibe göstererek baskıcı kanunları uygulamaya koyduğuna dikkati çekici Yellin, İsrail'de bu durumun on senelerdir bitmeme ettiğini vurguladı.
