Kudüs
İsrail, 1967 yılındaki 6 Gün Savaşı'nın peşi sıra Ürdün idaresindeki Doğu Kudüs'ü obstrüksiyon etti. İsrail, kentin sınırlarını belirledi ve burada yasaları, hükümleri ve idaresini uygulamaya koyduğunu duyurdu. İşgal altındaki Doğu Kudüs'te fiili halde canlı Filistinlilerin İsrail bürokrasisinde ve hususiyet sistemindeki zahmetli yolculukları bu tarihten sonradan başladı.
Bugün, obstrüksiyon altındaki Doğu Kudüs'te canlı kestirmece 350 bin Filistinli "makdisi" niteleyerek isimlendiriliyor ve mihman celse statüsünde yaşıyor; İsrail hukukuna tabiler, vergilendiriliyorlar fakat İsrail'de seçilmiş ve seçilme hakkından yoksunlar.
İşgal altında canlı Filistinliler, mihman celse statülerini kaybetmemek düşüncesince İsrail bürokrasisiyle de savaşım ediyor. Örneğin, İsrail'de mihman celse statüsündeki Doğu Kudüslü müşterek Filistinli, Batı Şeria'da iskan etmesi biçiminde oturumu bozma edilebiliyor.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'te canlı Filistinlilerin asliye sorunlardan biri de ikametgâh sorunu ve İsrail yaptırımları. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinatörlüğünün açıklamış yer aldığı sayılara göre, İsrail yönetimi, bu senenin kökeninden münteha teşrin ayına derece obstrüksiyon altındaki Doğu Kudüs'te Filistinlilerin yaşamış yer aldığı 130'dan müşterek tomar binayı ruhsatsız mensur edilmiş yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktı.
Evlerini kişi elleriyle yıkmalarını istiyorlar
Doğu Kudüs'ün Zeytin Dağı civarlarındaki Tur Mahallesi'nde yaşadıkları ilkokul bükülmüş müşterek apartman kendince yadımlama sonucu sunulan 10 Filistinli fasile de meri müeyyide karşısında mağdur.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, münteha teşrin ayında ailelerden müşterek hafta süresince evlerinden çıkmalarını istedi. Ancak artık sonradan murafaa ailelere 9 Aralık'a derece vade verdi. Bu tarihe derece konutlarını boşaltma etmeleri ve bayındırlık ruhsatı bulunmadığı düşüncesince binayı kendilerinin yıkmaları gerektiğine hükmetti.
Apartman sakini Filistinliler, 10 senedir İsrail makamlarından ev düşüncesince iskan ruhsatı almaya çalıştıklarını, sellemehüsselam yapım nedeni öne sürülerek hamile servet cezaları kesildiğini, bu süreçte ruhsatname düşüncesince teşebbüste bulundularsa çabalarının verimsiz kaldıklarını anlattı.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, vade maruf tarihe derece yapı sakinlerinden konutlarını kendilerinin yıkmasını istiyor. Aksi takdirde bölük başına 60 bin dolardan müşterek tomar ukubet kesiliyor. Ayrıca evleri İsrail ekiplerinin yıkması biçiminde 20 bin doları aşan yadımlama tutarı de gelişigüzel ailenin ukubet hanesine yazılıyor.
Bina sakini dü bebek anası Esma el-Guz (24), girişteki dairesinin uğrunda AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, evlendikten sonradan eşinin ailesine ilgilendiren lüp müşterek odasında yaşadıklarını söyledi.
Eve dair vergiler, düyun ve ödedikleri cezalar karşısında takılarını kıymak mecburiyetinde kaldıklarını aktaran Esma, üstlerinde müşterek tavan yer aldığı müddetçe servet biriktirip eşiyle ayrı eve çıkmayı düşündüklerini söyledi.
Esma, evleri kendince boşaltma sonucu verildikten sonradan yakınlarda ev aradıklarını fakat kiraların yüksekliği karşısında devasız kaldıklarını paylaşarak, "Biz bu şehri seviyoruz. Burada doğup büyüdük ve burada durmak istiyoruz." niteleyerek konuştu.
"İnsan kişi evladını öldürebilir mi?"
Esma, eve taşındığından bu yana "izin talepleri, prosedürler, şehremaneti cezaları" derece işlemlerle uğraştıklarını, fakat İsrail polisinin eve gelip, "Neden buradasınız? Evi boşaltmanız" gerekiyor söylediğinde sersemlik yaşadığını söyledi.
Evlerini kendilerinin yıkması talebi sorulan Filistinli kadın, "İnsan kişi evladını öldürebilir mi? Evini elleriyle mensur etmiş bir tanesi ne yıkar? Bu ev taş hesabına taş konularak emekle yapılmış oldu demincek bunun hepsini havaya saçmamız isteniyor. Evimiz çoğaltan değil gücün üzerimizde müşterek çatı. Evimiz bizi toprağımızda tutuyor, bunu da bizlerden onama etmek istiyorlar." dedi.
Esma, evlatlarının yadımlama kararından koyu şekilde etkilendiğini, iri oğlunun akşam olduğunda yadımlama olacak korkusuyla uyuyamadığını, ıvır zıvır oğlunun da çadırda yaşayacaklarını dediğini dile getirdi.
Çocuklarını teskin etmeye çalıştığını aktaran Esma, "Bir ana namına ego çocuklarımı güzel tanırım. Psikolojileri yoz durumda. Biz yetişkinler namına götürüm edemiyoruz onlar ne etsin?" ifadesini kullandı.
İsrail'in Filistinlilere ilgilendiren evleri "izinsiz" yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktığına inanmadığını, "İsrail'in Filistinlileri Kudüs'te istemediğini" tamlayan Esma, yadımlama düşüncesince Filistinli ailelere sunulan sonuç gün 9 Aralık'la dayalı duygularını şöyleki anlattı:
"Bu gün benim düşüncesince kaygı ve dehşeti tabir ediyor. Ben kendim düşüncesince değil çocuklarım düşüncesince korkuyorum. Onlar hâlâ bebek buna ne götürüm edecekler? Psikolojileri aşırı ağır, gözlerinin uğrunda evlerinin yıkılması onlara ne yapar?"
"Kendi evimizi yıkmayı onama etmiyoruz"
Esma el-Guz'un kayınvalidesi Ranya el-Guz (45) da 25 salname birikimleriyle 11 sene evvela sert yapım halindeyken bu evi aldıklarını ve yavaş yavaş inşaatı tamamladıklarını anlattı.
Bu süreçte topu topu izinler düşüncesince müracaatta bulunduklarına fakat İsrail yönetiminin kendilerine hamile oranda mevhibe ve ukubet uyguladığına dikkati çekici Ranya, "Bizler, ruhsatname izni reddedilmiş müşterek lüp cezalarını ve vergilerini öderken yadımlama kararıyla karşılaştık." dedi.
Ranya, konutlarını kendilerinin yıkması sonucuna ayraç ederek, "Bizden evi kendimizin yıkmamızı istiyorlar. Bunu onama etmiyoruz. Evimizi kişi elimizle yıkamayız, kendileri yıksın. Biz yıkmayacağız." niteleyerek reaksiyon gösterdi.
Binada 25 derece çocukla nemli ve hastaların da aralarında bulunmuş yer aldığı 40'tan müşterek tomar yetişkinin yaşadığını kail Ranya, "Bu lüp esir iri noktayı var. Çocuklarım bu evde üniversiteyi bitirdi, dört başı mamur yaşamımız burada, buradaki gelişigüzel taş gelişigüzel kenar benim düşüncesince aşırı manalı ve kıymetli." laflarıyla duygularını anlattı.
Ranya, eve evvel taşındıkları günleri hatırlayarak, "Buradaki 10 fasile gelişigüzel şeye sıfırdan başladık ve demincek bizi baştan sıfıra çekmeye çalışıyorlar." dedi.
Filistinlilerin Doğu Kudüs'te ikametgâh sıkıntısı
İnsan hakları örgütlerinin raporlarına göre, İsrail'in Kudüs'teki ikametgâh projeleri Filistinlilerin hummalı yaşamış yer aldığı yerlere yönlendirilmiyor. Aksine, İsraillilerin yaşamış yer aldığı yerlere iri ikametgâh yatırımları yapılıyor.
İsrail'in obstrüksiyon altındaki Doğu Kudüs'teki Filistinlilere müteveccih uygulamalarını izleme fail adalet örgütü Ir Amim, müşterek raporunda, İsrail'e dair Kudüs Belediyesi ve İsrail İskan İdaresi ortada Kasım 2019'da 1,4 bilyon İsrail şekeli (yaklaşık 444 milyon dolar) mesabesinde ikametgâh yatırımı düşüncesince barışma imzalandığına ayraç etti.
Anlaşmaya göre, bulunan mahallelerin genişletilmesi, Kudüs çevresindeki imarsız arazilere dünkü yapım projeleri ve kentsel tahavvül projeleriyle 23 bin ikametgâh inşaatı planlandı. Ancak, adalet örgütlerine göre, bahis konusu ikametgâh projelerinin birinin güçlü Filistinlilerin bölgelerine yönlendirilmediği belirleme edildi.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki mihman celse statüsündeki Filistinliler, Yahudilerin yoğunlukta yaşamış yer aldığı müşterek içtimai ikametgâh projesinde arazi onama etmek istese güçlü İsrail yurttaşı olmadıkları düşüncesince adalet kazanamıyor.
İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs'teki 350 bin derece Filistinlinin kent nüfusunun yüzdelik 37'sini oluşturduğu tabir ediliyor. Ancak, İsrail'in 1991 ile 2018 ortada ruhsatname çıkardığı 57 bin 737 haneden hemen yüzdelik 16,5'inin Filistinlilere verildiği raporda vurgulanıyor.
